İran ile Nükleer Müzakerelerde Anlaşmanın Ardından

ABD Hazine Bakanı Jack Lew, İran ile sağlanan nükleer anlaşmayı savunarak, "Hiç kimsenin dünyanın önde gelen terör finansörünün yaptırımlardan kurtulmasını istememesini anlıyorum. Ancak, İran'ın terörist gruplarla ilişkisi, nükleer silah üretme olasılığını yok etmemizi daha gerekli kılıyor. Bu iki tehlikenin birleşimi, ulusal güvenlik uzmanlarının 'en kötü kabus' olarak nitelendirdiği endişeleri artırır" dedi.

ABD Hazine Bakanı Jack Lew, Dışişleri Bakanı John Kerry ve Enerji Bakanı Ernest Moniz, Senato Dış İlişkiler Komitesi'nde 4,5 saat süren sunumlarında İran'la imzalanan nükleer anlaşmaya ilişkin bilgiler verdi, Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı.

Lew, İran'in müzakerelere katılmasını sağlayan en büyük etkenin geniş kapsamlı yaptırımlar olduğunu kaydederken, söz konusu yaptırımların İran ekonomisini yaklaşık yüzde 20 küçülttüğünü dile getirdi.

Ülkenin petrol ihracatının yaptırımar nedeniyle yüzde 60 düştüğünü aktaran Lew, sadece bunun ülkeye son iki yıldaki maliyetinin 160 milyar doları aştığını bildirdi.

Lew, bununla birlikte İran Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm bankacılık sektörünün uluslararası finans piyasalarıyla bağlantısının kesildiğini vurgularken, İran dinarının 2012'den bu yana yüzde 50 değer kaybettiği ve ülkenin yüzde 40'ı aşan enflasyon dünyada birinci sırada geldiğini ifade etti.

"Dünya İran'a karşı birleşti"

Uluslararası toplumun İran'ın Hizbullah ve diğer terör örgütlerine finansal yardımları ile Yemen ve Suriye'ye yönelik müdahalelerini farklı şekilde karşılamasına karşın, nükleer silah üretmesine karşı birleştiğini kaydeden Lew, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu ittifak, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Karar Tasarısını ile Japonya, Avustralya, İsviçre ve Kanada gibi birçok ülkenin ulusal düzeydeki yaptırımlarını ortaya çıkardı. Tüm bu yaptırımlar, İran'ın tüm dünyayı endişelendiren nükleer faaliyetlerinde değişiklik yapmasını amaçlıyordu. Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) çerçevesindeki yaptırım hafifletme, bize İran'ın şartlara itaat ettiğinden emin olma ve eğer uymazsa yaptırımları geri getirme imkanını tanıyor".

Lew, bununla birlikte, 90 gün sonra yürürlüğe girecek anlaşmanın,  ABD, Avrupa Birliği ve BM'nin yaptırımlarında herhangi bir değişikliğe yol açmayacağının altını çizerken, yaptırımların İran'ın nükleer anlaşmanın gereklerini yerine getirmediği sürece hafifletilmeyeceğini bildirdi.

"Sadece belli yaptırımlar kalkacak"

İran'ın anlaşmanın tüm şartlarını sağlaması halinde ise sadece nükleerle ilgili yaptırımların aşamalı olarak kalkacağını belirten Lew, bunların genel olarak İran'la petrol, bankacılık ve taşımacılık yapan şirketleri etkileyeceğini ancak Amerikalıların ülkeye yatırım yapmasının veya petrol dışındaki mal ve hizmetleri satın almasının yasak olarak kalacağını ifade etti.

Lew, aynı zamanda İran'ın Hizbullah'a yönelik finansal sponsorluğundan, Esed rejimine desteğinden ve diğer insan hakları ihlallerinden kaynaklanan yaptırımların ise devam edeceğini dile getirdi.

"İran'ın teröristlerle ilişkisi anlaşmayı daha gerekli kılıyor"

Bu noktada, "Hiç kimsenin dünyanın önde gelen terör finansörünün yaptırımlardan kurtulmasını istememesini anlıyorum. Ancak, İran'ın terörist gruplarla ilişkisi nükleer silah üretme olasılığını yok etmemizi daha gerekli kılıyor. Bu iki tehlikenin birleşimi, ulusal güvenlik uzmanlarının 'en kötü kabus' olarak nitelendirdiği endişeleri artırır" ifadelerini kullanan Lew, bu sorunları birlikte çözmenin mümkün olmadığını, ancak sırayla çözülebileceklerini sözlerine ekledi.