İran'ın güller ve şairler şehri: Şiraz

- İran'ın güller ve şairler şehri: Şiraz

TAHRAN - Bostan ve Gülistan eserlerinin sahibi Şeyh Sadi ve Hafız-ı Şirazi gibi büyük şairlere ev sahipliği yapan İran'ın Şiraz şehri, aynı zamanda tarihin en eski kentleri arasında yer alıyor.

İran'da Fars eyaletinin yönetim merkezi olan Şiraz şehri, gülleri, İrem bağları, tarihi çarşıları, camileri, kaleleri ve kral mezarları ile İran'ın en fazla turist çeken şehirlerinden biri olma özelliğine sahip. İran'ın "kültür başkenti", "şairler şehri" ve "güller şehri" olarak anılan ve Pers İmparatorluğu'nun da başkenti olan Şiraz, tarihin en eski şehirleri arasında yer alıyor.

Tarihle iç içe geçmiş olan Şiraz'a yaklaşık 55 kilometre uzaklıktaki Persepolis, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'nde yer alan antik şehirlerden biri. Pers hükümdarı 1. Darius tarafından M.Ö. 518 yılında kurulan şehrin inşasının yüz yıl boyunca sürdüğü rivayet ediliyor. Kocaman geniş karolar ile inşa edilmiş olan antik site, devasa taş kapılar ve uzun sütunları ile adeta bir açık hava müzesi. Geniş basamakların taş bloklardan oluştuğu kent, bin 300 metrekarelik bir alanı kaplıyor. Bir açık hava müzesi olarak adlandırılan yapı dünyaca tanınmış özellikleri ile her yıl binlerce turistin akınına uğruyor.

Pers İmparatorluğu'nun görkem ve ihtişamını sunan Persepolis şehri, dev heykeller ve müthiş bir manzara ile turistleri karşılıyor. Pers imparatorunun ziyaretçilerini karşılamak için kullandığı Persepolis şehri, o dönemin kültür ve sanatına dair izler barındırıyor. Milletler Kapısı'ndan geçerek Pers imparatoruna hediyeler getiren ziyaretçiler heykeller üzerinde resmedilmiş ve farklı sembol ve figürlerle bugüne kadar taşınmış. Pers İmparatorluğu'nun sembolik başkenti olan Persepolis, imparatorluğun idari ve törensel başkenti olarak kullanılıyor ve imparatorluk çatısı altında yaşayan halklar her yıl bu şehirde bir araya geliyorlardı. Büyük İskender'in şehri yıkmasına rağmen Pers İmparatorluğu'nun sembolik başkenti hala görkem ve ihtişamını koruyor.

Nakş-ı Rüstem (Nekropolis)

Persepolis'in 12 kilometre kuzeybatısında bulunan Nakş-ı Rüstem, antik Pers mimarisinin motiflerini barındıran bir sit alanı. Kral mezarlarının bulunduğu Nakş-ı Rüstem, İran'ın ünlü mitolojik kahramanı Rüstem'i simgeleyen semboller nedeniyle bu isimle anılıyor. İçerisinde yedi kral mezarının olduğu Nakş-ı Rüstem'de arkeolojik kazı çalışmaları hala devam ediyor. Pers Haçları olarak anılan yapıtlar kayaların tepesinde yer alıyor. Kayalar üzerindeki kral mezarlarının Sasaniler tarafından M.S 3. yüzyılda yapıldığına inanılıyor. Kraliyet ailesine ait bir mezarlık olmasına ek olarak Nakş-ı Rüstem, M.S. 7. yüzyıla kadar Sasaniler için önemli bir ayin merkezi de oldu.

İranlı büyük Şair Hafız-ı Şirazi

Sadece İran edebiyatının değil İslam dünyasında önemli bir ismi olan Hafız-ı Şirazi için yapılan anıt özenle dekore edilmiş bir mimariye sahip. Kur'an hafızı olduğu için hafız olarak anılan ve Şiraz doğumlu olan Hafız-ı Şirazi'nin şehir merkezinde yer alan anıtı Hafiziye olarak biliniyor. İran şiirinde gazel türüne getirdiği yeniliklerle öne çıkan Hafız-ı Şirazi, gerek İran'da, gerekse dünya edebiyatında hakkında çok sayıda inceleme yapılan şairlerin başında geliyor. Şiirlerinde ağırlıklı tema olarak "sevgi ve mutluluk" öğelerini işleyen şairin Divan'ı Doğu'da, hatta dünyada en çok okunan birkaç eserden biri. Hafız-ı Şirazi adına yapılan anıt, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçilerin akınına uğruyor. Şiraz şairleri ve edipleri ile nam salan bir şehir. İran kültür ve edebiyatının önemli isimlerinden Şeyh Sadi-i Şirazi ve Hafız-ı Şirazi de bu topraklarda yetişmiş. Şirazi'nin hikaye, şiir ve beyitleri hala dilden dile dolaşıyor.

Hafıziye anıtında ziyaretçiler bir yandan Hafız'ın şiirleri ile bestelenmiş eserleri dinlerken, diğer yandan güllerle bezenmiş bahçesinde geziniyor. Anıtta zarif işlemeli turkuaz çinilerle bezenmiş sarığı andıran bir kubbe ve onu taşıyan 8 adet mermer sütun göze çarpıyor. Anıtın yanı başında bir lahit üzerine Hafız'ın eşsiz beyitlerinden iki örnek nakşedilmiş.

Cennet bahçesi İrem Bağı

İran, bağları ve bahçeleri ile meşhur olan bir ülke. Şiraz şehrinde de İran'a özgü bu bahçeleri görmek mümkün. Hiç şüphesiz bu bahçeler arasında en meşhur olanı ise İrem Bağı. İrem Bağı, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde ve koruma altında. Özellikle selvi ağaçlarıyla ünlü bahçenin son hali 13. yüzyıl Kaçar döneminden kalmış olsa da bahçe düzeni açısından yer yer Selçuklulardan kalıntılar taşıyor. İçerisinde halka açık olmayan bir sarayı da olan bahçe, bugün Şiraz Üniversitesi'nin Botanik Bahçesi olarak kullanılmakta.

Türkiye'den gelen bir kafileye tur rehberliği yapan Mehmet Ali Akbulut, Şiraz'un Türk ve Anadolu kültüründe önemli bir yeri olduğuna işaret ederek, "Özellikle Selçuklular döneminde İrem Bağı'nın bir mesire alanı olarak kullanıldığını görüyoruz. Safevi ve Kaçarlar döneminde ise daha çok bölge valilerinin konutu olarak kullanıldı" dedi.

Türkiye'den Şiraz'a giden turist kafilelerinde önemli bir artış olduğunu söyleyen Akbulut, Şiraz'ın Türk kültürü ve Doğu klasikleri arasındaki önemine değinerek, "Hafız ve Sadi gibi değerli isimler burada yetişti. Gelen turistler için bu isimlerin mezarları önemli birer ziyaret alanı" ifadelerini kullandı.

Kerim Han Kalesi

Şiraz kentinin şehir merkezinde yer alan Kerim Han Kalesi, Kerim Han Zend tarafından 1766'da yapılmış. 4 bin metrekare alana yayılan surların yüksekliği 12 metre ve dört adet burcu bulunmakta. Kaçarlar'dan sonra bir dönem askeri hapishane olarak da kullanılan kale, şimdilerde müze olarak ziyaretçileri ağırlıyor. Kalenin girişinde yer alan çinide İran'ın mitolojik kahramanı Rüstem'in beyaz bir devi öldürmesi anlatılıyor. Kalenin içerisine güzel bir bahçe, bahçede narenciye ağaçları ve birçok İran yapısında olduğu gibi ortada bir havuz bulunuyor. Sarayın içine girdiğinizde ise İran klasikleri arasında yer alan cam işçiliği karşınıza çıkıyor. Mimarisiyle dikkat çeken Kerim Han Kalesi'nde turistler için yerel hediyelik eşyalar satan mağazalar yer alırken, aynı zamanda kale içerisinde farklı odalar, hamamlar ve geniş bahçeler bulunuyor.

Kerim Han Kalesi'ni ziyaret eden İranlı Nida Azimi, Şiraz'ı, kaleyi görmeye gelen yabancı turistlerden mutluluk duyduklarını belirterek, "Ben farklı ülkeden yabancı turisti gördüğümde bundan mutluluk duyuyorum. Gerçekten diğer ülkelerde olduğu gibi İran'da da görülmeye değer birçok tarihi ve doğal güzellikler bulunuyor. Diğer yabancı turistleri de İran'ı görmeleri için buraya davet ediyorum" dedi.