İşveren Tozun Meydana Geldiği İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi Yapacak

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları düzenledi. Buna göre, işveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan, Tozla Mücadele Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu Yönetmelik çalışanların yaptıkları işlerden dolayı toz maruziyetinin olabileceği işyerlerinde uygulanacak.

-İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ-

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak. İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyeti önleyecek. İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddeler kullanılacak. Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerini uygulayacak. Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerini kullanacak. İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz hava bulunacak. Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımları verilecek ve kullanılacak. Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılacak. İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini sağlayacak.

-İŞVEREN RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMAKLA YÜKÜMLÜ-

İşveren, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini tehlikeye atacak, işyerinde bulunan tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 29 Aralık 2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmakla yükümlü olacak. Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde; ortamda bulunan tozun çeşidi, ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları, maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı, mesleki maruziyet sınır değerleri, toz ölçüm sonuçları, alınması gereken önleyici tedbirleri, varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları dikkate alınacak.

-TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU-

İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı Başkanlığı'nda; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK'den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulacak.

-TOZ ÖLÇÜMLERİ ÖN YETERLİK VEYA YETERLİK BELGESİ VERİLEN LABORATUVARLARCA YAPILACAK-

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde Resmî Gazete'de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla; risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümleri yapılacak, işyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanacak, ölçüm sonuçları, mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilecek. İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlanacak. Bu madde 20 Ağutos 2015 tarihinde yürürlüğe girecek.

-MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ-

Tozlar için mesleki maruziyet sınır değerleri, değerlerin üstünde olamayacak. Tozlu işyerlerinde toz oluşumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diğer yöntemler ile toz yoğunluğu değerlerin altına düşürülmesi için çalışmalar yapılacak. Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoğunluğunun uyulması gereken değerde olduğu veya altına düştüğü tespit edildiğinde çalışma izni verilecek.

-SAĞLIK GÖZETİMİ-

Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan ve çalışacak kişilerin yapılacak sağlık gözetiminde şu hususlar dikkate alınacak:

-İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte yer alan İşe Giriş/ Periyodik Muayene Formu örneğine göre yapılacak.

-Çalışanların sağlık gözetimi; risk değerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak işyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanacak ve her çalışan için sağlık kaydı tutulacak.

-Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik sağlık muayenelerinde verilen Pnömokonyoz Tanı Şeması dikkate alınacak

-Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirleyevek ve tavsiyelerde bulunacak.

-İşyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmesi ile ilgili bilgi vericek ve maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyecek.

-Çalışan veya işveren sağlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahip olacak.

-AKCİĞER RADYOGRAFİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ-

Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde, işyeri hekimince belirlenen sıklıkta ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografileri çekilecek. Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde; risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların sağlık durumları dikkate alınacak hangi sıklıkta standart akciğer radyografilerinin çekileceği işyeri hekimince belirlenecek. Asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilecek. Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları, okuyucular tarafından birlikte değerlendirilecek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilecek. Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM'ün internet sayfasından temin edilebilinecek. Asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diğer tozların bulunduğu işyerlerinde çalışanların ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografisi işyeri hekimi tarafından maruz kalınan tozun özellikleri de dikkate alınarak değerlendirilecek. İhtiyaç duyulması halinde ileri tetkik ve değerlendirme için, okuyucuya gönderilebilecek.

ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi'ne göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren; kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibini yapacak, kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevkini sağlanacak, meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderecek.

İşveren, meslek hastalıkları tanısında yetkili sağlık kuruluşunun çalışanla ilgili düzenlediği raporda belirtilen çalışma koşullarını sağlayacak.

İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren on beş yıl süreyle saklayacak. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzayacak. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları isteyecek, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderecek. Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilecek. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilecek.

-TOZLA MÜCADELE BİRİMLERİ TOZ ÖLÇÜMÜ YAPMAYA DEVAM EDECEK-

İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla 14 Eylül 1990 tarihli ve 20635 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik hükümleri gereğince kurulmuş olan Tozla Mücadele Birimleri iç kontrol amacıyla işyerlerinde toz ölçümü yapmaya devam edebilecek. 14 Eylül 1990 tarihli ve 20635 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.