Kadına Şiddet Uygulayanlar Şimdi Yandı

Kadına şiddet uygulayan kişilere elektronik kelepçe veya bileklik takılmasına imkan sağlayan kanun tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Komisyonu'nda bazı değişikliklerle kabul edildi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekillerinin, tasarının adına yaptığı itiraz ve eşcinsellerin de tasarı kapsamına alınmasını içeren önergesi ise kabul edilmedi.

Buna göre şiddete uğrayan kadınların korunması için alınacak önlemlere ilişkin usul ve esaslar, yeniden belirlendi. Anayasa ile Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler, Avrupa Konseyi Sözleşmesi ve yürürlükteki tüm kanunî düzenlemeler esas alınacak.

YENİ KANUN TASARISINDA NELER VAR?

*Şiddet mağdurlarına verilecek destek ve hizmetlerin sunumunda, temel insan haklarına dayalı, kadın erkek eşitliğine duyarlı, sosyal devlet ilkesine uygun, adil, etkili ve süratli bir usul izlenecek. Şiddet mağduru ve şiddet uygulayan için alınan tedbir kararları, insan onuruna yakışır şekilde yerine getirilecek. Şiddeti önleyen ve kadınları cinsiyete dayalı şiddetten koruyan özel tedbirler, ayrımcılık olarak yorumlanamayacak.

*Kanun kapsamında korunan kişilerle ilgili alınacak tedbirlere mülkÎ idare amiri tarafından karar verilecek. Alınacak tedbirler kapsamında kanun kapsamında korunan kişiye, gerekiyorsa beraberindeki çocuklara, bulunduğu yerde veya başka bir yerde, uygun barınma yeri sağlanabilecek ve gerekli görüldüğünde geçici maddî yardım yapılabilecek.

*Psikolojik, meslekî, hukukî ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilebilecek. Korunan kişinin hayatî tehlikesinin bulunması halinde ilgilinin talebi üzerine veya re'sen geçici koruma altına alınabilecek.

*Korunan kişinin çalışması durumunda, varsa çocukları için, tedbir kararı süresince, çalışma hayatına katılımın desteklemek üzere 2 aylık süreyle ücreti karşılanmak üzere kreş imkanı sağlanabilecek.

*Gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda, geçici yer imkanı sağlanması ve koruma altına alınması kararı, kolluk amirlerince de alınabilecek. Kolluk amiri, söz konusu işlemlerle ilgili evrakı en geç, kararın alındığı tarihi takip eden ilk iş günü içinde mülkî amirin onayına sunacak. Mülkî amir tarafından 48 saat içinde onaylanmayan işlemlerin uygulanmasına son verilecek.

KİMLİK BİLGİLERİ DEĞİŞTİRİLEBİLECEK

Korunan kişilerin, gerekli görüldüğünde iş yerinin değiştirilmesi, kişinin evli olması halinde müşterek yerleşim yerinden ayrı yerleşim yeri belirlenmesi, korunan kişinin talebi üzerine tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması kararını Aile Mahkemesi hakimi verecek.

Korunan kişinin hayatî tehlikesinin bulunması ve bu tehlikenin önlenmesi için diğer tedbirlerin yeterli olmayacağının anlaşılması halinde hakim kararıyla söz konusu kişinin, Tanık Koruma Kanunu hükümlerine göre, kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerinin değiştirilmesine karar verilebilecek.

TEDBİRLER:

Şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali bulunan kişilere yönelik olarak hakim kararıyla alınacak önleyici tedbirler şöyle:

-Şiddet mağduruna yönelik olarak şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunulmaması

-Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhal uzaklaştırılması ve müşterek konutun, korunan kişiye tahsis edilmesi

-Çocuklarla ilgili daha önce verilmiş kişisel ilişki kurma kararı varsa kişisel ilişkinin, refakatçi eşliğinde yapılması, kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılması

-Korunan kişiyi, iletişim araçlarıyla veya sair surette rahatsız etmemesi

-Bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi

-Gerekli görülmesi halinde korunan kişinin, şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına, tanıklarına ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin haller saklı kalmak üzere çocuklarına yaklaşmaması

-Korunan kişinin şahsî eşyalarına ve ev eşyalarına zarar vermemesi

-Silah taşıması zorunlu olan bir kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı kurumuna teslim etmesi

-Korunan kişilerin bulundukları yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisinde iken korunan kişilere ve bunların bulundukları yerlere yaklaşmaması, bağımlılığının olması halinde, hastaneye yatmak dahil, muayene ve tedavisinin sağlanması,

-Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması ve tedavisinin sağlanması.

Hakim, Çocuk Koruma Kanunu'nda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirler ile Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre velayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması konularında da karar vermeye yetkili olacak. Hakim ayrıca korunan kişinin yaşam düzeyini göz önünde bulundurarak talep edilmese dahi tedbir nafakasına hükmedebilecek.

ZORLAMA HAPSİNİN UYGULANACAĞI İHTARI YAPILACAK

Şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin varlığı halinde herkes, bu durumu resmî makam veya mercilere ihbar edebilecek. İhbarı alan kamu görevlileri, görevlerini gecikmeksizin yerine getirmek ve uygulanması gereken diğer tedbirlere ilişkin olarak yetkilileri haberdar etmekle yükümlü olacak.

Tedbir kararı, ilgilinin talebi, Bakanlık, kolluk ya da Cumhuriyet savcısının başvurusu üzerine verilecek. Bu karar ilk defasında en çok 6 aylık olacak. Re'sen veya korunan kişi ya da Bakanlığın talebi üzerine tedbirlerin süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, bu tedbirlerin kaldırılmasına veya aynen devam etmesine karar verilebilecek.

Hakim, tedbir kararını, duruşma yapmaksızın ve şiddetin uygulandığı konusunda delil veya belge aramaksızın verecek, zorunlu hallerde duruşma yapılabilecek.

Korunan kişinin talebi olmaksızın verilen koruyucu tedbir kararları, ancak korunan kişinin hakim önünde kararı kabulü halinde uygulanacak. Ancak kişi rıza göstermese bile hakim gerekli görürse tedbir kararı uygulanmaya karar verebilecek.

Tedbir kararı işlemlerinde, bu karara aykırılık halinde halinde şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali bulunan kişi hakkında zorlama hapsinin uygulanacağı ihtarında bulunulacak.

Gerekli bulunması halinde tedbir kararı ile birlikte talep üzerine veya re'sen, korunan kişi ve diğer aile bireylerinin kimlik bilgileri veya kimliğini ortaya çıkarabilecek bilgileri ve adresleri ile korumanın etkinliği bakımından önem taşıyan diğer bilgileri, tüm resmî kayıtlarda gizli tutulacak. Yapılacak tebligatlara ilişkin ayrı bir adres tespit edilecek. Bu bilgileri hukuka aykırı olarak başkasına veren, ifşa eden veya açıklayan kişi hakkında ceza uygulanacak. Talep halinde ilgililere kişisel eşya ve belgelerinin, kolluk marifetiyle teslimi sağlanacak.

İTİRAZ EDEBİLECEK

Verilen kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde ilgililer Aile Mahkemesi'ne itiraz edebilecek. İtiraz mercii, kararını bir hafta içinde verecek. İtiraz üzerine verilen kararlar kesin olacak.

BARINMA YERİ SAĞLANACAK

Tedbir kararının, kolluk amirince verilip uygulandığı veya korunan kişinin kollukta bulunduğu durumlarda kişi, kolluk birimleri tarafından bakanlığın ilgili il veya ilçe müdürlüklerine ulaştırılacak. Bunun mümkün olmaması halinde kendisine ve beraberindekilere geçici olarak barınma imkanı sağlanacak. Tedbir kararının ilgililere bildirilmemesi, kararın uygulanmasına engel teşkil etmeyecek.

ELEKTRONİK KELEPÇE

Verilen tedbir kararlarının takibi, teknik araç ve yöntemler kullanılarak da yapılabilecek. Teknik takipte ses ve görüntü kaydı yapılmayacak.

Teknik yöntemlerle takip, şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali olan kişiye yönelik olarak elektronik kelepçe veya bileklik, korunan kişinin sabit ev içi ikaz cihazı ya da mağdura hakaret özgürlüğü tanıyan ev dışında da kullanılabilen telefon görünümlü mobil cihazın kullanılması gibi yöntemlerle yapılabilecek.

3 GÜNDEN 6 AYA KADAR ZORLAMA HAPSİ

Hakkında tedbir kararı verilen, şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali bulunan kişi, bu kararın gereklerine aykırı hareket etmesi halinde, fiili bir suç oluştursa bile ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hakim kararıyla 3 günden 10 güne kadar zorlama hapsine tabi tutulacak.

Tedbir kararının gereklerine aykırılığın her tekrarında, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre zorlama hapsinin süresi 15 günden 30 güne kadar olacak. Ancak zorlama hapsinin toplam süresi 6 ayı geçmeyecek.

Merkezler, koruyucu ve önleyici tedbir kararları ile zorlama hapsinin verilmesine ve uygulanmasına ilişkin veri toplayarak bilgi bankası oluşturacak, tedbir kararlarının sicilini tutacak.

Merkezler, korunan bireye verilen barınma, geçici maddÎ yardım, sağlık, adlÎ yardım hizmetleri ve diğer hizmetleri koordine edecek, gerekli hallerde tedbir kararlarının alınmasına ve uygulanmasına yönelik başvurularda bulunacak, bakanlık bünyesinde kurulan çağrı merkezinin, düzenlemenin amacına uygun olarak yaygınlaştırılması ve yapılan başvuruların izlenmesini sağlayacak.

KORUNAN KİŞİLERE REHBERLİK HİZMETİ

Korunan kişilerle ilgili olarak şiddet önleme ve izleme merkezleri tarafından verilecek destek hizmetleri ise şunlar:

-Kişiye hakları, destek alabilecekleri kurumlar, iş bulma ve benzeri konularda rehberlik etmek.

-Verilen tedbir kararıyla ulaşılmak istenen amacın gerçekleşmesine yönelik önerilerde bulunmak ve yardımlar yapmak.

-Tedbir kararlarının uygulanmasının sonuçlarını ve kişiler üzerindeki etkilerini izlemek.

-Psiko-sosyal ve ekonomik sorunların çözümünde yardım ve danışmanlık yapmak.

-Hakimin isteği üzerine kişinin geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumu hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlayıp sunmak.

-İlgili merci tarafından istenilmesi halinde tedbirlerin uygulanmasının sonuçları ve ilgililer üzerindeki etkilerine dair rapor hazırlamak.

-Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümleri uyarınca maddî destek sağlanması konusunda gerekli rehberliği yapmak.

ŞİDDET UYGULAYANA DESTEK HİZMETLERİ

Şiddet uygulayan veya şiddet uygulama ihtimali bulunan kişi ile ilgili olarak şiddet önleme ve izleme merkezleri tarafından verilecek destek hizmetleri ise şöyle:

-Hakimin isteği üzerine kişinin geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumu ile diğer kişiler ve toplum açısından taşıdığı risk hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlayıp sunmak.

-İlgili makam veya merci tarafından istenilmesi halinde, tedbirlerin uygulanmasının sonuçları ve ilgililer üzerindeki etkilerine dair rapor hazırlamak.

-Teşvik edici, aydınlatıcı ve yol gösterici mahiyette olmak üzere kişinin; öfke kontrolü, stresle başa çıkma, şiddeti önlemeye yönelik farkındalık sağlayarak tutum ve davranış değiştirmeyi hedefleyen eğitim ve rehabilitasyon programlarına katılmasına; alkol, uyuşturucu, uçucu veya uyarıcı madde bağımlılığının ya da ruhsal bozukluğun olması halinde, bir sağlık kuruluşunda muayene veya tedavi olmasına; meslek edindirme kurslarına katılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak.

MEDYA DA YARDIM EDECEK

TRT ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika kadınların çalışma hayatına katılımı, özellikle kadın ve çocukla ilgili olmak üzere şiddetle mücadele mekanizmaları ve benzeri politikalar konusunda Bakanlık tarafından hazırlanan ya da hazırlattırılan bilgilendirme materyallerini yayınlamak zorunda olacak.

Bu yayınlar, asgarî 30 dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında olmak üzere 08.00-22.00 saatleri arasında yapılacak ve yayınların kopyaları her ay düzenli olarak Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) teslim edilecek.

İlköğretim ve ortaöğretimde müfredatına, toplumsal cinsiyet, kadının insan hakları ve kadın-erkek fırsat eşitliği konusuna eğitimine yönelik dersler konulacak.

MALÎ HÜKÜMLER

Düzenlemeye göre geçici maddî yardım yapılmasına karar verilmesi halinde 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının otuzda birine kadar günlük ödeme yapılacak. Bu ödemeler, Bakanlık bütçesine, geçici maddi yardımlar için konulan ödenekten karşılanacak.

Hakkında tedbir kararı verilen bireylerden, genel sağlık sigortasından yararlanamayan ya da diğer mevzuat hükümleri gereğince tedavi yardımından yararlanma hakkı bulunmayanların giderleri Bakanlık bütçesinden karşılanacak.

Bakanlık, gerekli görmesi halinde kadın, çocuk ve aile bireylerine yönelik uygulanan şiddet veya şiddet uygulanması ihtimali dolayısıyla açılan idarî, cezaî, hukukî her türlü davaya katılabilecek.