Piri Reis Üniversitesi'nden Limanlara Özel Çalışma

Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, Doğrudan Hibe Programı çerçevesinde, Kocaeli Sanayi Odası tarafından yürütülen ve Piri Reis Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi akademisyenlerinin hazırladığı "Kocaeli'nden Dünya'ya Derince Limanı ve Hinterlandı", başlıklı çalışmada, Kocaeli Derince Limanı'nın ekonomik katkısını en üst seviyeye çıkarmak üzere yapılabilecekler ortaya konuyor ve limancılık sektörü açısından da önemli saptamalar yer alıyor.

Türk Deniz Eğitim Vakfı tarafından, IMEAK Deniz Ticaret Odası destekleriyle kurulan ve uluslararası BREEAM Akreditasyon sertifikalı tek üniversite olmasıyla bilinen Piri Reis Üniversitesi, limancılık sektörünü merceğe alan önemli bir çalışma gerçekleştirdi. Piri Reis Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi tarafından gerçekleştirilen "Kocaeli'nden Dünya'ya Derince Limanı ve Hinterlandı" başlıklı çalışma, Kocaeli Derince Limanı'nın ekonomik katkısını en üst seviyeye çıkarmak üzere yapılabilecekleri sunuyor.

Derince Limanı açısından konjoktür incelemesi, limancılık sektörünün değerlendirilmesi, Derince Limanı mevcut durum tespiti gibi farklı başlıkların ayrıntılı olarak ele alındığı çalışmada, konunun uzmanları ve sektör çalışanları ile Delfi Tekniği ile gerçekleştirilen mülakatlar ve paydaşların yanıtladığı anketler de yer alıyor. Anketlerin analizleri ile paydaşların konuya yaklaşımları ve ortak/farklı görüşler irdelenmiş olup, mülakatların değerlendirilmesi sonucunda da belirlenen 3 ana konu üzerinde uzmanlardan oluşturulan odak grupların yapılandırıldığı çalışmada, sonuçlara konuyla ilgili tüm kesimlerin bir araya getirildiği beyin fırtınası ve ortak akıl çalışmaları ile ulaşılmış durumda. Çalışma, Derince Limanı'nın ortaklık, yönetim, teknik altyapı, yatırım, ulaşım bağlantıları ve diğer dışsal faktörler açısından durumunu ve her bir faktör açısından yapılması gerekenler konusunda önerileri içeriyor.

Kocaeli Sanayi Odası ile Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından da desteklenen çalışmanın dikkat çektiği önemli noktalardan biri, Türkiye'nin dış ticaretinde yüzde19'luk paya sahip olan Kocaeli liman bölgesinin global ölçekte orta büyüklükte bir limanının olmaması olurken, ortaya koyduğu önemli sonuçlardan biri de; hem Türkiye genelinde hem Kocaeli özelinde liman kapasitelerinin büyütülmesinin mutlak bir ihtiyaç olduğu oldu.

Türkiye'de mevcut yüzde 16 payı ile Kocaeli'nin dış dünyaya açılan limanlarına olan talebin hızlı bir şekilde artmaya devam edeceğine işaret edilen çalışmada, buna bağlı olarak da bölgede en az bir limanın orta üstü ölçeğe ulaşmasının kaçınılmaz olduğu vurgulanıyor.

Çalışmanın ortaya koyduğu sonuçlara göre ayrıca Derince Limanının, özel müteşebbisler eliyle yönetilmesi gerektiği ve kontrol ve denetimin kamu eliyle sürdürüldüğü, şeffaf, hızlı, kaliteli ve sürdürülebilir bir liman modeline duyulan gereksinimi de dile getiriliyor.

Son olarak çalışmanın zamanlama itibari ile de daha büyük önem arz ettiği ve ihale sürecine katkı sağlamasının beklendiği vurgulanıyor.

Çalışmanın ortaya koyduğu çarpıcı başlıklar:

*Derince Limanına yatırımlar planlanırken ağırlığın, dünyada da gözlemlenen artışa paralel olarak, konteynır elleçlenmesine verilmesi gerektiği vurgulanıyor. Sıvı yük, kuru yük ve Ro-Ro gibi hizmet çeşitlendirmesine de devam edilmesinin limanın stratejik konumu açısından önemli olduğunun da altı çiziliyor.

* Derince Limanı'nın Orta ve Doğu Anadolu'nun yüzde 70'ine kadar bir alanı etkileyebilecek bir liman olması nedeniyle, ulaşım konusunun önemi ve bu bağlamda; demiryolundan etkin bir şekilde yararlanılması gerektiği vurgulanıyor. Bu konuda mevcut projelerin ivedilikle hayata geçirilmesi ve yeni projelerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğunun altı çiziliyor.

*Liman elleçleme hizmetlerinde çalışan personelin kalifiye olması ve bu konuda eğitim verebilecek uzman kurumlarla işbirliğinin önemi vurgulanıyor.

*IT teknolojisinin bütünleşik tedarik zinciri içerisinde kritik altyapılardan birini oluşturduğu belirtilerek, kesintisiz hizmetin sağlanması ve ileri seviyede işbirliği kurulmasında önemli olduğu vurgulanarak, bu konuda da ciddi yatırımlara ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor.

*Özelleştirme mevzuatı açısından; Liman içerisinde kiracı konumunda olan firmaların durumunun ne olacağı konusunun, özellikle ihaleyi alabilecek firmalar açısından belirsizlik yarattığına dikkat çekiliyor.

*Kıyı Şeridi Master Planının, paydaşların görüşleri alındıktan sonra revizyonuna ihtiyaç olduğu düşünülüyor.

*Özelleştirme sürecindeki Derince Limanı açısından öne çıkan hususlardan belki de en önemlisinin liman değerinin tahminlemesi olduğu ifade ediliyor. İç ve dış konjonktürde son dönemlerde yaşanan hızlı değişimlerin yapılan değerleme sonucunu ciddi şekilde etkilediği belirtilerek; takribi 250-300 milyon dolarlık bir yatırımın, 4 senelik bir süreçte yapılması neticesinde, mevcut piyasa borçlanma maliyetleri baz alınarak ortalama tahmin aralığı 515 milyon dolar ile 786 milyon dolar olarak öngörülüyor. Ancak daha iyimser bir senaryo ile daha yüksek çıkabileceğinin de ayrıca altı çiziliyor.