Sedef Kakmacılığına Kadın İmzası

ZUHAL UZUNDERE KOCALAR - Gaziantep'te yarım asrı aşkın süredir yürütülen sedef kakmacılığını son yıllarda Sosyal Destek Programı (SODES) eğitimleri sayesinde öğrenen kadınlar, nakış gibi ince ince işledikleri sedefleri ahşapla buluşturarak, meslekte ne kadar başarılı olabileceklerini gösteriyor.

Bazı deniz hayvanlarının kabuğundan elde edilen sert, beyaz ve gökkuşağı pırıltılı, fosforik özelliği olan sedef, yüzyıllardır usta ellerde işlenerek koltuk takımı, ayna, resim çerçevesi, sehpa, yazı masası, rahle, sandalye, mücevher sandığı, baston, etejer, kül tablası gibi eşyaları süslüyor.

Gaziantep'te son yıllarda sayıları giderek azalan ustalar tarafından devam ettirilen meslek dalında üretilen ürünler, kentteki dükkanların yanı sıra turistik bölgelere ve yurt dışına da gönderiliyor.

Sedef kakmacılığını yaşatmayı ve mesleğe yeni ustalar kazandırmayı amaçlayan Gaziantep Bakırcılar ve Sedefçiler Odasının SODES kapsamında düzenlediği kurslara da son yıllarda özellikle kadınlar ilgi gösteriyor. Kurslarda kentin en önemli el sanatlarından sedef işlemeciliğini öğrenen kadınlar, nakış işler gibi sedef ile tahtayı buluşturarak birbirinden güzel ürünler ortaya çıkarıyor.

Odaya ait eğitim merkezine gelen kadınlar, maharetlerini bakır ve sedef işlemeciliğinde gösterirken, günlük aldıkları 20 lirayla aile bütçelerine de katkı sağlıyor.

Gaziantep Bakırcılar ve Sedefçiler Odası Başkanı Celal Açık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilkini 2009 yılında açtıkları kurslara erkekler kadar kadınların da ilgi gösterdiğini söyledi.

Bugüne kadar 300'ü aşkın kişinin kurslarda meslek öğrendiğini aktaran Açık, SODES kapsamında 50 kursiyerden 25'inin sedef kakmacılığı, 25'inin da bakır işlemeciliği eğitimi aldığını belirterek, 7 ay sürecek eğitimlere katılanların 40'ının kadın olduğunu vurguladı.

Açık, eğitimler kapsamında kursiyerlere sedef kakmacılığını tüm ayrıntılarıyla öğretmeye çalıştıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

"Her yörede sedef işlemeciliği var ama sedef kakmacılığı Gaziantep'indir. Coğrafi patenti de bizde zaten. Tescilli olan bu mesleği kentimizde genellikle erkekler yapıyor. Son yıllarda diğer geleneksel el sanatlarında olduğu gibi sedef kakmacılığında da elaman bulma sıkıntısı yaşanıyordu. Biz de oda olarak mesleğe yeni ustalar, kalfalar, çıraklar kazandırmak için bu kursları düzenliyoruz. Türkiye'de ilk kez bizim odamız tarafından bayan bakır ve sedef işlemecileri yetiştiriliyor. Kadınlar tel kakmacılıkta ve çizimde özellikle çok yetenekliler. Kursumuz yüzde 20 istihdam garantili. Eğitim süresince de kursiyerlere günlük 20 lira ücret ödeniyor. Kursiyerler ayrıca tane başı ücret de alıyor. Bizim istihdam sıkıntımız yok, eleman bulma sıkıntımız var bu meslek dalında. Eğer kursiyerlerimiz kendilerini de geliştirirlerse iş bulmakta zorlanmazlar. 'Bayandan sedefçi mi olur, bakırcı mı olur?' diyorlardı. Şimdi en azından bunlar denilmiyor."

Sedef kakmacılığında ilerlemek istiyorlar

Kursiyerlerden Gülay Gökkaya, yaklaşık 5 aydır sedef kakmacılığı kursuna devam ettiğini belirterek, ustalardan çizim, işleme, ahşap oyma, tel oturtma ve sedef işlemeyi öğrendiklerini vurguladı.

Midye kabuklarının içindeki parlak kısımdan elde edilen sedeflere şekiller vererek ahşaba yerleştirdiklerini anlatan Gökkaya, "Erkeklerden sonra bu zanaatı kadınlar devraldı. Bu işte ilerlemek istiyorum. Hedeflerim var. Sedef kakmacılığını severek yapıyorum. Burada hem meslek hem de arkadaş ediniyorum. Ev hanımıyım. Önceden evde otururdum. Şimdi burada bir meslek öğreniyorum aynı zamanda bir gelir elde ediyorum." diye konuştu.

Ayşe Yıldız da kursa bir ay önce başlamasına rağmen sedef kakmacılığını çok sevdiğini söyledi.

Kursun kendisine hem maddi hem de manevi katkı sağladığına vurgu yapan Yıldız, "Buraya geliyorum arkadaş ediniyorum. Bir nevi terapi gibi. Rahatlıyoruz. Üniversiteye giden çocuklarım var. Buradan elde ettiğim gelirle onları okutuyorum. Daha yolun başındayım ama ilerlemeyi düşünüyorum. Bu mesleği erkeklerin elinden aldık bile. İnsan azmederse her şeyi yapar. Kadın erkek fark etmez." dedi.