Suudi Arabistan'a 2019'da damga vuran olaylar: Kaşıkçı cinayeti davası ve Aramco saldırısı

Suudi Arabistanlı gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin davası, Milli Petrol Şirketi Saudi Aramco'ya düzenlenen saldırı ve halka arzı, Yemen hükümeti ile Güney Geçiş Konseyi arasında krizi sonlandırmak üzere imzalanan Riyad Anlaşması, 2019'un Suudi Arabistan'ı doğrudan etkileyen en önemli olayları olarak öne çıktı.

Gazeteci Kaşıkçı'nın, evlilik işlemleri için gittiği Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda Ekim 2018'de vahşice öldürülmesi dünya gündeminde bomba etkisi yarattı.

Uluslararası medyada geniş yankı uyandıran olayın ardından Suudi Arabistan yönetimi açıklama yapmak zorunda kaldı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman'a yakın isimlerin cinayette adının geçmesi sonrası suçluların yargılama sürecine başlandığı belirtildi.

Suudi Arabistan Başsavcılığı son olarak 24 Aralık 2019'da Riyad Ceza Mahkemesi'nde görülen davanın duruşmasında alınan kararları açıkladı. Bir yıldan uzun süre devam eden, 11 sanığın yargılandığı davada 5 sanık hakkında idam, 3 sanık hakkında toplam 24 yıl hapis cezası verilmiş, üç sanığın da serbest bırakıldığı duyurulmuştu.

Kraliyet Danışmanı Suud el-Kahtani, eski İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed Asiri ve Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosu Muhammed el-Uteybi'ye mahkemenin herhangi bir suç isnat etmediği dolayısıyla bu üç ismi berat ettiği bildirildi. Başsavcılık, kararların temyize açık olduğunu, kimin hangi cezayı aldığının nihai karardan sonra açıklanacağını paylaştı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'a yakın Kaşıkçı cinayetinin odak noktasındaki Kahtani, Asiri ve Uteybi'nin serbest bırakılması, dünyadan tepkiyle karşılandı. Uluslararası toplumdan, Kaşıkçı cinayetine ilişkin "şeffaf bir yargılama sürecinin gerçekleştirilmesi ve sorumluların cezalandırılması" çağrıları yükseldi.

Milli Petrol Şirketi Aramco'ya saldırı ve halka arzı

Dünyanın en büyük petrol şirketi olan Suudi Arabistan Milli Petrol Şirketi Saudi Aramco'ya ait iki tesiste, 14 Eylül'de düzenlenen saldırı sonucu yangın çıktı.

Suudi Arabistan'ın tesislerine yapılan saldırı nedeniyle ülkenin petrol üretiminde günlük 5,7 milyon varil kesinti olduğu açıklandı. Saldırıyı, Yemen'deki İran destekli Husilerin 10 silahlı insansız hava aracı (SİHA) kullanarak düzenlediği kaydedildi.

Öte yandan Suudi Arabistan, Aramco'nun halka arzı yönünde karar aldığını duyurdu. Aramco yerel borsaya hisselerinin yüzde 1,5'ini sundu. Bunun, yüzde 0,5'i bireyler, yüzde 1'i de kurumlara teklif edildi.

Aramco'nun halka arzı 17-28 Kasım arasında yapılırken, kurumlara açık arz ise 4 Aralık'ta sona erdi. Halka arzdan 25, 6 milyar dolar gelir elde edildi.

Yemen'in güneyindeki krizi sonlandıracak "Riyad Anlaşması"

Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında yıllardır çatışmalar sürerken güney bölgelerinde "ayrılık" fikirleri gündeme geldi, bunun sonucu olarak da Güney Geçiş Konseyi adı altında ayrılıkçı bir hareket oluştu.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından desteklenen Güney Geçiş Konseyine bağlı Hizam Emni birlikleri, 10 Ağustos'ta geçici başkent Aden'de, daha sonra da doğusundaki Ebyen ve Şebve vilayetlerinde kontrolü ele almıştı.

Suudi Arabistan'ı da etkileyen 2019 yılındaki önemli gelişmelerden biri de Yemen hükümeti ile BAE destekli ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi arasındaki krizi sona erdirmesi için 5 Kasım'da imzalanan Riyad Anlaşması oldu.

Başkent Riyad'da imzalanan anlaşmaya rağmen, Yemen'deki hükümet yetkilileri ile Güney Geçiş Konseyi temsilcileri son zamanlarda birbirlerini "Riyad Anlaşması'na uymamakla" suçluyor.