Türkiye'de AIDS'li Toplam Hasta Sayısı 7 Bine Ulaştı

ZEYNEP AKYIL - İnsan sağlığını tehdit eden "Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu" adıyla da bilinen AIDS,  yeterli korunma önlemlerinin alınmadığı ülkelerde yayılmaya devam ederken, Türkiye'de bildirilen AIDS vaka ve taşıyıcılarında son yıllarda artış kaydedildi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Aralık 2012 verilerine göre dünyada 35,3 milyon kişi HIV enfeksiyonu ile beraber yaşıyor. Bu sayının 32,1 milyonunu yetişkinler, yetişkinlerin 17,7 milyonunu ise kadınlar oluşturuyor. 15 yaş altı çocuklar ise 3,3 milyon olarak bildirliyor.

HIV enfeksiyonunun en yüksek görüldüğü bölgeyi 25 milyon ile Sahra altı Afrika oluşturuyor. 2012 yılında yeni HIV enfekte kişi sayısı toplam 2,3 milyonu bulurken, 2001 yılından beri kişi sayısında yüzde 33 azalma kaydedildi. Ancak pek çok bölgede hasta sayılarının azalmasına rağmen Türkiye de dahil olmak üzere komşuları Doğu Avrupa, Orta Asya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde hasta sayıları artıyor. Epideminin başından beri yaklaşık 38 milyon kişi hayatını bu hastalık nedeni ile kaybederken, 2012 yılında bu hastalığa bağlı ölümler 1,6 milyon ile pik yaptığı yıl olan 2005'den beri yüzde 29 oranında azaldı.

-Türkiye'de durum

Türkiye'de ilk defa 1985 yılında 3 HIV/AIDS vakası olduğu bildirilirken, daha sonra her yıl vaka sayılarında giderek artış gözlendi.

Sağlık Bakanlığı 2013 verilerine göre, Türkiye'de toplam 6 bin 802 HIV/AIDS hastası bulunuyor. En sık görülen bulaşma yolunun başında yüzde 46,1 ile heteroseksüel cinsel temas, yüzde 9,9 ile homoseksüel cinsel temas, yüzde 1,9 ile de damar içi uyuşturucu madde  kullananların ortak paylaştığı enjektör geliyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de en sık görülen yaş aralığını 20-49 yaş oluşturuyor. 6 bin 802 hastanın yüzde 72'sini (4 bin 931) ise erkek hastalar oluşturuyor.

-3 yolla bulaşıyor

HIV enfeksiyonu sadece erişkinleri değil, bebek, çocuk, genç, yaşlı demeden herkesi tehdit edebilen, henüz tam kür sağlayabilecek tedavisinin ve aşısının bulunamadığı bir hastalık olarak tanımlanıyor. Tedavide kullanılan ilaçlar ekonomik olarak yük getirmekle beraber, geçen yıllar içinde kullanımı kolay ve yan etkileri oldukça az bir duruma getirildi.

HIV korunmasız yolla yapılan her türlü cinsel temasla, kan ve kan ürünleriyle, anneden bebeğe gebelikte, doğumda ve emzirmekle bulaşabiliyor.

Bu yolların dışında dokunmak, el sıkışmak, sarılmak, aynı yerde oturmak, aynı havayı teneffüs etmek, aynı tabaktan yemek yemek, çatal, bıçak, kaşık, bardağı kullanmak, aynı sauna, havuz, tuvaleti paylaşmak, telefon kulaklığı, gözyaşı, ter ile, sivrisinek, böcek arı sokması ile HIV bulaşmıyor.

-Hastalığın belirtileri

Hastalık ateş, yaygın veya bölgesel lenf bezlerinde büyüme ( Boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde şişlik) ile başlıyor. Bu hastalık tablosu  iyileştikten sonra uzun yıllar hiçbir şikayet olmayabiliyor. Daha sonra ishal, yaygın lenf bezlerinde büyüme, kilo kaybı, ağızda mantar enfeksiyonu (pamukçuk)  gibi bulgular görülüyor. Ayrıca AIDS le birlikte görülebilen fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler de  ortaya çıkabiliyor.

-Yıllara göre Türkiye'deki rakamlar

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de bildirilen AIDS vaka ve taşıyıcılarının yıllara göre dağılımı şöyle:

YIL HIV (+) AIDS TOPLAM 1985 0 3 3 1986 1 1 2 1987 32 8 40 1988 21 11 32 1989 22 11 33 1990 23 13 36 1991 27 24 51 1992 36 29 65 1993 47 33 80 1994 48 35 83 1995 59 28 87 1996 92 35 127 1997 95 38 133 1998 82 42 124 1999 89 28 117 2000 111 46 157 2001 137 45 182 2002 136 41 177 2003 136 46 182 2004 175 58 233 2005 246 46 292 2006 253 44 297 2007 345 24 369 2008 390 53 443 2009 437 66 503 2010 516 73 589 2011 632 78 710 2012 973 95 1068 2013 (ilk 6 ay) 545 42 587 TOPLAM 5706 1096 6802

- Ankara