Betam: İlk Çeyrekte Yüzde 4.0 Daralma Bekliyoruz

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (Betam) öngörüsüne göre, yılın ilk çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyümesi negatif kalarak, "bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.5 ve yıllık bazda yüzde 4.0 daralma" yönünde olacak.

Betam'dan Doç. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Görevlisi Furkan Kavuncu tarafından hazırlanan "Ekonomik küçülme sürüyor" başlıklı "Ekonomik Büyüme ve Tahminler: Nisan 2019" notunda Uluslararası kuruluşlar, 2019 yılı Türkiye için yaptıkları büyüme tahminlerini yakın zamanda aşağı yönlü revize ettiler. OECD 2019 yılında Türkiye ekonomisinin yüzde 1.8 daralacağını beklerken, IMF yüzde 0.4, Dünya Bankası yüzde 1.6 ve TÜSİAD ise yüzde 1.0 büyüyeceğini öngördüğü belirtilirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış öncü göstergelerin ekonomik küçülmenin yavaşladığına işaret ettiğine işaret edildi.

Betam'ın araştırma notunda şu değerlendirmeler yapıldı:

"2019 yılının ilk çeyreğinde2018 yılının son çeyreğine kıyasla mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış tüketim öncü göstergelerinde bir önceki çeyreğe kıyasla bir miktar iyileşme olmakla birlikte küçülmenin devam etmesini bekliyoruz.

"Geçen çeyrek sert düşüş yaşayan tüketim malı ithalatı ve ÖTV'de bu çeyrek sırasıyla yüzde 16.9 ve yüzde 18.5 artış olacağını öngörüyoruz. Son çeyrekte azalan kamu tüketim harcamalarının da bu çeyrekte yüzde 4.4 artacağını hesaplıyoruz. 2019 yılının ilk çeyreğinde diğer tüm tüketim öncü göstergelerinde azalışın bir önceki çeyreğe kıyasla yavaşlayarak sürmesini veya durmasını bekliyoruz.

"Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yaptığımızda, 2019 yılının ilk çeyreğinde kamu tüketim harcamaları hariç tüm tüketim öncü göstergelerinin azalmasını bekliyoruz. Yıllık bazda tüketim malları ithalatının yüzde 36.2, konut kredilerinin yüzde 18.9, ÖTV'nin ise yüzde 16.8 azalmasını bekliyoruz. Dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endekslerinde de sırasıyla yüzde 4.9 ve 5.4 azalış bekliyoruz. Kamu tüketim harcamalarında ise yüzde 8.1 artış öngörüyoruz.

"Yukarıda özetlenen veriler ışığında, 2019 yılının ilk çeyreğinde bir miktar toparlanma olsa da tüketimin azalmasını bekliyoruz.

"2019 yılının birinci çeyreğinde2018 yılının son çeyreğine kıyasla perakende ticaret sektörü mevcut mal stok seviyesi hariç yatırım öncü göstergelerinde azalışın yavaşlamasını veya artışa geçiş bekliyoruz. Çeyreklik bazda 2018 yılının son çeyreğinde yüzde 3.2 artan kamu yatırım harcamalarının 2019 yılının ilk çeyreğinde yüzde 62.8 ile olağanüstü bir artış göstereceğini hesaplıyoruz.

"Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyreği ile yaptığımızda perakende ticaret sektörü mal stok seviyesi ve kamu yatırım harcamaları hariç tüm kalemlerde düşüşlerin sürdüğünü tespit ediyoruz. Yatırım malı ithalatı yüzde 27.9 daralırken son üç aylık üretimin geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 17 azalması ise dikkat çekici bir diğer gösterge. Kamu yatırım harcamalarındaki yıllık artış ise yüzde 20 seviyelerinde.

"Yukarıda özetlenen gelişmeler yatırımda kamunun inisiyatif aldığını gösteriyor.

"2019 yılının dördüncüçeyreğinde mevsim ve takvimetkilerinden arındırılmış reel ithalatın ve altın dışı reel ithalatın azalıştan artışa geçip sırasıyla yüzde 8.9 ve yüzde 6.7 büyümesini bekliyoruz. Reel ihracat ve altındışı ihracatın ise sırasıyla yüzde 0.6 ve 1.8 artmasını öngörüyoruz.

"Bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla baktığımızda ithalatta çarpıcı azalışlar görüyoruz. 2019 yılının ilk çeyreğinde reel ithalatın yüzde 22.3 azalmasını, reel ihracatın ise yalnızca yüzde 1.6 artmasını tahmin ediyoruz. Bu nedenle net ihracatın büyümeye katkısının devam etmesini bekliyoruz

"GSYH'nin tahmininde kullandığımız diğer değişkenlere baktığımızda, çeyreklik bazda perakende sektörü ?yat beklentisinin yüzde 9.2 ve hizmetlere olan talebin yüzde 1.5 azalacağını hesaplıyoruz. Bir önceki çeyrekte yaklaşık 5.0 küçülen imalat sanayi üretim endeksindeki azalışın bu çeyrekte durmasını bekliyoruz. Elektrik tüketiminin ise değişmemesini bekliyoruz.

"Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında tüm göstergelerde daralma bekliyoruz. Hizmetlere olan talebin yüzde 28.8 ile belirgin bir şekilde azalacağını hesaplıyoruz. Üçüncü çeyrekte 2017'nin aynı çeyreğine kıyasla yüzde 25.5 artış, dördüncü çeyrekte ise yüzde 1.5 azalış gösteren gelecek üç ay için perakende sektörü ?yat artış beklentisinin bu çeyrekte yüzde 10.2 azalacağını bekliyoruz.

"Kesinleşen Ocak, Şubat ve kısmen açıklanan Mart ayı öncü göstergeleri ışığında 2019 yılının birinci çeyreğinde GSYH'nin çeyreklik bazda yüzde 0.5 yıllık bazda ise yüzde 4.0 azalacağını tahmin ediyoruz." - İstanbul