İmece Usulü Müze Oluşturdular

Uşak kent tarihi müzesinde, Türkiye'deki ilk sokak aydınlatma sistemi, ilk şeker fabrikasından bölümlerin yanı sıra 65 yıl kullanılan plakalı bisiklet, kömür çubuklarıyla çalışan bacalı sinema makinesi gibi tarihi öneme sahip pek çok eşya sergileniyor.

Türkiye'de sokakları aydınlatmak için ilk elektriğin üretildiği binada oluşturulan müzede kentin tarihi, coğrafyası, kurtuluş mücadelesi, turizm zenginlikleri, doğal güzellikleri, folklorik değerleri, belgeler, canlandırmalar, görsel sunumlar ve maketlerle anlatılıyor.

Kent Tarihi Müze Müdürü Haydar Doğan, 9 ay önce hizmete açılan müzeyi yaklaşık 20 bin kişinin ziyaret ettiğini belirterek, özellikle öğrencilerin tercih ettiğini söyledi.

Uşak'ın geçmişi itibarıyla endüstri ve sanayi açısından önemli bir yere sahip olduğunu dile getiren Doğan, "Biz müzemizde bunu kanıtlıyoruz. Sokakları aydınlatma amacıyla ülkede üretilen ilk elektrik, ilk şeker farikası, ilk iplik ve kumaş fabrikaları Uşak'ta kurulmuştur. Biz de müzemizde bunları anlatmaya çalıştık. Şu ana kadar yaklaşık 100 bağışçımız, bine yakın eser paylaştı. İnsanlar dedesinden, babasından kalan ata yadigarı eserleri bağışladılar ve bunlardan ayrılmaları kolay olmadı" dedi.

Plakalı bisiklet de var

Doğan, devam eden bağışlarla koleksiyonun giderek zenginleştiğini ve eserlerin Uşaklılar tarafından bağışlandığına işaret ederek hatta Amerika'da yaşayan Uşaklılar'dan bile tarihi öneme sahip bazı eşyaların gönderildiğini bildirdi.

Müzede sergilenen bütün eserlerin gerçekten kentte kullanıldığını anlatan Doğan, şöyle konuştu:

"Osmanlı döneminde Uşak Belediye Başkanı Kabalakzade Hacı Mehmet Ağa hacca gittiğinde, Beyruta'da uğrar ve elektrik ilk kez orada görür, Bunun üzerine Uşak'a elektrik getirmek isteyen başkana belediye meclisi 'Gavur' icadı diyerek elektriğe karşı çıkar. Başkanın bu fikrinde kararlı olması üzerine meclis üyeleri elektriği camilerde kullanmamak şartıyla Uşak'a getirilmesine izin verirler. 1908 yılında Uşak Belediyesi ve İngiliz bir firma arasında imzalanan sözleşmeyle 1909 yılında Uşak, elektriği jeneratörle üreten ve kullanan Anadolu'nun ilk şehri olmuştur, müzemizde bunu anlatıyoruz. Bunun yanında müzemizde 1949 model plakalı, ruhsatlı bir bisikletimiz var. Sahibi bunu 65 yıl boyunca kullanmış ve öğrencilik yıllarında da yanından hiç ayırmamış, bugüne kadar kullanıyordu. Müzeye bağışlamak için kullanmaktan vazgeçti. Ayrılma anında duygusal anlar yaşandı."

Film makinesi de bu müzede

Doğan, Türkiye'nin ilk şeker fabrikasının yine Türkiye'nin ilk çok ortaklı şirketi olan Uşak Terakki Ziraat TAŞ'nin Nuri Şeker ve arkadaşlarının girişimiyle kurulduğunu ve müzede de Uşak Şeker Fabrikası'yla ilgili bir bölüm oluşturulduğunu dile getirdi.

Şeker fabrikasında üretilen ilk şekerin ipek keselere konup Mustafa Kemal Atatürk'e ve zamanın devlet adamlarına hediye edildiğini, o şekerden bir örneğin müzede sergilendiği hatırlatan Doğan, "Şeker fabrikasını oluşturulan bölümde anlatıyoruz. Bunun yanında 1930 yıllarda şeker fabrikasında kullanılan sinema makinesi müzemizde. Elektrikle çalışmasına rağmen kömür çubukları kullanılan ve bacası olan film makinesi de burada sergileniyor. Bunun yananda müzemizde oluşturulan halı bölümünde 15. yüzyılda Avrupalı ünlü ressamların yaptığı resimlerin kopyası var " diye konuştu.