Linyit Külünden Yapı Malzemesi Üretildi

BETÜL ABBAK - Niğde Üniversitesinde (NÜ) yürütülen çalışmalar sonucunda, endüstriyel fabrikalarda enerji üretiminde kullanılan linyit kömürünün kazan altı olarak tabir edilen atık küllerinden tuğladan hafif ve briketten daha dayanıklı yapı malzemesi üretildi.

NÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Neslihan Doğan Sağlamtimur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Niğde'de bulunan bir endüstriyel fabrika yöneticisinin atık kül sorunlarına çözüm bulunmasına yönelik talebi doğrultusunda çalışma başlattıklarını söyledi.

Laboratuvar ortamında lisans öğrencileriyle birlikte yürüttükleri çalışma sonucunda brikete göre yüzde 20 dayanıklı ve tuğladan yüzde 10 daha hafif yapı malzemesi ürettiklerini belirten Sağlamtimur, geliştirdikleri yapı malzemesiyle depolanamaz katı atıklara yeni bir kullanım alanı oluşturulacağını ve inşaat sektöründe önemli ekonomik kazanımlar sağlanacağını dile getirdi.

-Binlerce deney yapıldı

Çalışma kapsamında atık küllerin değerlendirilebilmesi için yaklaşık 2 yılda binlerce deney yaptıklarını ve külün kazandırdığı avantajları gözlemlediklerini anlatan Sağlamtimur, şu bilgileri verdi:

"Geçen yıl çimentosuz beton teknolojisi üzerinde yaklaşık 300, bu yıl ise çimentolu yapı malzemeleri teknolojisiyle binlerce deney yaptık. Bu çalışmalarla külün malzemeye kazandırdığı avantajları gözlemledik ve hesapladık. Elde edilen ürünün TSE standartlarında nerede olduğuna ve kar payı hesaplamalarını yaptık. Ürün klasik brikete göre basınç dayanımında yüzde 20 daha dayanım sağladı. Küle pomza maddesi eklediğinizde yüzde 10 daha hafiflik kazandırdık. Ticari anlamda da karlı bir ürün elde edildi. Ürünün hafif olması nedeniyle nakliye açısından da kolaylık sağlanacak."

İnşaat firmalarının dayanımı yüksek ve hafif ürünleri tercih ettiğini dile getiren Sağlamtimur, "Bize gelen tekliflerde şunu gözlemledik, ürün ne kadar hafiflerse ve dayanımı ne kadar artarsa talep daha çok artmaktadır. Nakliye anlamında 2 bin briket yerine ürettiğimiz yapı malzemesinden 3 bin yükleme şansı doğuyor" diye konuştu.

Sağlamtimur, projelerinin TÜBİTAK'ın sanayi ortaklığında sadece ürün elde edilen ve sürecinde yenilik olan projelerin yarışabildiği yarışmada bin 50 başvuru arasından çevre mühendisliği alanında finale kalan tek proje olduğunu sözlerine ekledi.

Firmalar üretim için talip oluyor

İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidrolik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Bilgil de hafiflik ve dayanıklılık özelliği kazandırdıkları yapı malzemesinin inşaat sektöründen talep görmeye başladığına işaret etti.

Deneme amaçlı ürettikleri kütlelerin seri üretiminin yapılabilmesi için bazı firmalardan teklif aldıklarını kaydeden Bilgil, şöyle devam etti:

"Katı ve sıvı çimento ilave ederek 150-300 derece arasındaki ısıya tabi tuttuğumuzda sadece kül ve kimyasal maddeyle  performansı oldukça yüksek sağlam kütleler elde edebildik. İnşaat sektöründe kullanılan benzeri malzemeler tuğla ve pomzadan imal edilmiş bims blok olarak da isimlendirilen ürünler. Bunlarla kıyasladığımızda tuğladan yüzde 30f, briketten ise yüzde 10 daha hafif ürün elde ettik. Külle elde ettiğimiz ürünler briket malzemelere oranla yüzde 20 daha fazla yük taşıma kabiliyeti kazandı. Ayrıca ısı izolasyon özelliğini artırıcı bir performans da gösterdi."