Perakende Ticaret Kanunu TBMM Genel Kurulu'nda

CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, "Türkiye AVM kültürüyle yatıp kalkıyor. Dünyanın birçok ülkesinde bir gün kapatma, dini günler ve resmi tatillerde kapatma var" dedi.

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın görüşülmesine TBMM Genel Kurulu'nda başlandı.

Tasarının tümü üzerindeki görüşmelerde konuşan muhalefet milletvekilleri, düzenlemenin alışveriş merkezlerini (AVM) koruduğu, küçük esnafın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu görüşünde birleşti.

CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, perakende ticareti düzenleyecek kanuna büyük ihtiyaç olduğunu ancak tasarının içinin boş olduğunu söyledi.

Türkiye'de perakende pazarın giderek sınırlı sayıda mağaza sahibinin eline geçtiğini ifade eden Susam, "Bu sınırlı grup piyasada rafa çıkacak ürünü tayin ediyor. Alışveriş merkezi ve indirim mağazaları pazara giderek egemen oluyor; bakkal, kasap, manav dediğimiz geleneksel esnafımız yok oluyor" diye konuştu.

Susam, 5 indirimli süpermarket zincirinin, pazarın yüzde 67'sine ulaştığına işaret ederek, bu mağazaların hangi malı pazara sokacaklarını tayin eder noktaya geldiğini anlattı. Sanayicilerin bu mağazalara büyük tavizler ve bedeller ödeyerek vitrine ürünlerini koyduklarını dile getiren Susam, haksız rekabet ve fason üretim gibi nedenlerle sanayicinin de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu savundu.

Alışveriş merkezlerinin haftada 1 gün kapalı olmasının dünyada yaygın bir uygulama olduğunu ifade eden Susam, şunları söyledi:

"Alışveriş merkezleri pazar günleri halkın ilgi alanı haline getirildi. Türkiye, AVM kültürüyle yatıp kalkıyor. Bu kültür sosyal hayatımızı belirliyor. Dünyanın birçok ülkesinde bir gün kapatma, dini günler ve resmi tatillerde kapatma var. Maalesef bizim ülkemizde hiç aralıksız, 8 saat uyuma dışında büyüklerin küçükleri rahatsız ettiği ortam var.

Bu kanunun özünde esnafı, bakkalı, manavı, kasabı koruyan mantık yok. İş yeri açmanın kurallarını koyacaksınız, AVM'lerin bir gün kapatılmasını sağlayacaksınız, satın almada küçükleri büyüklerle rekabet konusunda destekleyeceksiniz ve piyasada küçüklerin gelişmesi için pozitif ayrımcılık yapacaksınız. Esnaf 5 yıl vergi alınmadan işini devam ettirip ayaklarının üstünde durabilmeli, çalıştırdığı işçinin sigorta primini devlet vermeli. Sokak aralarına kadar giren indirim mağazalarını sınırlamak zorundayız."

"İnsanlar AVM'lere hapsedildi"

HDP Hakkari Milletvekili Adil Zozani, tasarının göz boyama olduğunu savunarak, önemli düzenlemelerin Bakanlar Kurulu'nun yayımlayacağı yönetmeliğe bırakıldığını söyledi.

Uygar dünyada AVM'lerin şehir dışında olduğunu dile getiren Zozani, tasarıda buna ilişkin düzenleme olmadığını, tatil konusunun bulunmadığını kaydetti.

AVM'lerdeki çalışma koşulları ve saatlerinin çok kötü olduğunu belirten Zozani, "AVM'leri toplum açısından yeni bir yaşam kültürüne dönüştürdünüz. İnsanları açık cezaevine koyuyorsunuz. Anahtarınızı teslim edeceğiniz, evinizi teslim edeceğiniz, 'çocuklarımıza göz kulak ol' diyeceğiniz bakkal devri bitti. AVM uygulamalarıyla bu kültür yok edildi, insanlar AVM'lere hapsedildi" diye konuştu.

"Valiler bütün esnafın ensesinde boza pişirecek"

MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık da tasarının küçük esnafı ve sanatkarları korumadığını, ilçelere kadar yayılan AVM'leri yasal çerçeveye kavuşturduğunu söyledi.

AK Parti milletvekillerinin hazırladığı kanun teklifinde AVM'lerin haftanın bir günü kapatılmasının öngörüldüğünü, ancak komisyonda bunu savunamadıklarını belirten Işık, şöyle devam etti:

"Şirketlerin, AVM'lerin ve zincirlerin dediklerinin dışında herhangi bir düzenleme bu tasarı içine konulmadı. Mahalle aralarında dahi açılan alışveriş merkezleri, bir kapalı ya da açık otopark zorunluluğu getiremediğimiz için o mahallede hayatını sürdürmesine devam edecek ve bakkalı, kasabı, şarküteriyi bitirecek. Haftanın bir günü tatil olsun. İktidarın teklifinde de bu düzenleme vardı ama ne olduysa bir gecede iktidar partisi milletvekilleri dahil hükümet, bu düzenlemeleri görmezden geldi. Çalışma saatlerine valiler karar verecek. Valiler, bugün küçük esnaf ve sanatkarın ensesinde boza pişirirken, şimdi artık tüm işletmelerin ensesinde boza pişirmeye devam edecekler. Buna valiler karar veremez, vermemeli. Esnaf odaları ne işe yarar?"

Işık, AVM'lerde küçük esnaf ve sanatkarlara belli bir alanın ayrılması ya da o yerel ürünlerin raflarda yer almasına yönelik düzenlemelerin sembolik olduğunu ifade ederek, yüksek kira nedeniyle esnafın AVM'lerde yer kiralamasının mümkün olmadığını savundu. - TBMM