Çanakkale'nin ilk müzesi 111 yaşında

Çanakkale'nin ilk müzesi 111 yaşında

Çanakkale Müzesi ilk kez Ermeni Kilisesi'nde değil, Öğretmen Evi binasında kurulmuş

ÇANAKKALE - Troya Müze Müdürlüğü yetkilileri, yaptıkları çalışmalar ve Osmanlı Devleti arşivindeki araştırmaları neticesinde Çanakkale Müzesi'nin kuruluş tarihinin çoğu kaynaklarda 1936 yılı olarak geçmesine rağmen asıl kuruluş tarihinin 1911 yılı olduğu belirlendi. Osmanlı arşivindeki bu belgeye göre Çanakkale Müzesi'nin 111 yaşında olduğu öğrenildi.

Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük ve müze uzmanları tarafından 2021 yılı Eylül ayında başlatılan çalışmalar Aralık ayında netice verdi. Devlet arşivlerinde yapılan araştırmalarda bulunan bir belgede Çanakkale Müzesi'nin ilk kez 111 yıl önce yani 1911 yılında kurulduğu belirlendi.

Troya Müzesi'nde bir basın açıklaması gerçekleştiren Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, Müze Müdür Yrd. Kemal Çibuk ve Müze Müdür Yrd. Sinem Düzgören yapılan çalışmalar hakkında bilgiler aktardılar.

1911 yılında Çanakkale Müzesi'nin kuruluşu için 10 bin kuruşluk ödenek talep edilmiş

Troya Müzesi olarak, Çanakkale'deki müzecilik tarihçesi ve kurumsal geçmişi daha iyi öğrenmeye yönelik çalışmalar yaptıklarını belirten Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, "Birçok yayında geçtiği gibi Çanakkale Müzesi'nin kuruluş tarihi ile Çanakkale müze Müdürlüğü'nün kuruluş tarihi çoğunlukla 1936 yılı olarak anılmaktaydı. Fakat bunun yanı sıra 1932 yılında kurulduğunu söyleyen yayınlar ve hatta 1930 yılında kurulduğunu söyleyen yayınlar vardı ve dolayısıyla kuruluş tarihçesi konusunda bir mutabakat olmadığını gördük. Tarihler farklı şey söylese de tüm belgeler Çanakkale Müzesi'nin Zafer Meydanı'ndaki Ermeni Kilisesi'nde kurulmuş olduğunu söylüyordu. Konuyla ilgili 2021 yılının Eylül ayında çalışmaların ilk meyvesini de almış olduk. Çalışmalarımızın büyük bir kısmını devlet arşivlerinde yürüttük ve devlet arşivlerinde Çanakkale Müzesi'nin kuruluşuna ilişkin çok önemli bir belgeye rastladık. Belge 1911 yılına ait. Çanakkale Müzesi'nin kurulmasından bahsediyor. Hatta ilk belge Çanakkale Müzesi'nin kurulabilmesi için bir ödenek talebinde bulunuyor. 10 bin kuruşluk bir ödenek talebinde bulunuyor. Ardından bu bütçenin sağlandığını gördük" dedi.

"İlk müze binası eski Ermeni Kilisesi değil, Çanakkale Öğretmen Evi"

Birçok kaynakta müze binasının ilk kuruluş yerinin eski Ermeni Kilisesi olduğunu ancak yapılan çalışmalarda ilk yerin Çanakkale Öğretmen Evi olduğunu belirlediklerini ifade eden Gölcük, "İlk müze binası olarak kullanılan yer bilinenin aksine Ermeni Kilisesi olmadığını tespit etmiş olduk. İlk müze binası Çanakkale İdadisi yani Çanakkale Lisesi, bugünkü Çanakkale Öğretmen Evi olduğunu tespit etmiş olduk. Müze-i Osmaniye Müdürlüğü'nden Maarif Nezaretine yani Milli Eğitim'e gönderilen 15/07/1911 tarih ve 506 sayılı yazıda Çanakkale Müze hademeliği 100 kuruş maaşla Hamza Ağa'nın atandığı belgeleniyor. Yani müzenin ilk hademesi 1911 yılı Temmuz'unda işe giren Hamza. O dönemdeki Maarif müdürümüz Sermet Efendi. Çanakkale Müzesi'nin de ilk müdürü oluyor. Bu çalışma ile beraber müzenin ilk müdürüne, ilk hademesine, müzenin ilk binasına, ilk koleksiyon toplamaya ilişkin çok önemli belgeler bulunmuş oldu. Müzenin kuruluş tarihinin 1936 değil, 1911 yılı olduğu tespit edildi" diye konuştu.

"Çanakkale Müzesi, kentteki en eski kamu kurumlarından birisi"

Çanakkale Müzesi'nin Osmanlı topraklarında yapılmış en erken müzecilik uygulamalarından birisi olduğunu da sözlerine ekleyen Gölcük, "Osmanlı döneminde 1911 yılında başlayan müzecilik neye tekabül ediyor. İlk müzemiz bugünkü İstanbul Arkeoloji Müzesi ardından Bursa ve Sivas açılıyor. Çanakkale Müzesi'nin ise Osmanlı topraklarında yapılmış en erken müzecilik uygulamalarından, müzecilik girişimlerinden biri olduğunu görüyoruz. Anadolu'da Bursa ve Sivas'tan sonra Çanakkale Müzesi en erken tarihlerde açılan müze olarak karşımıza çıkıyor. Çanakkale Müzesinin içinde bulunduğumuz 2022 yılında 111 yılına hep beraber kutluyor olacağız. Bu belge sadece Çanakkale müzeciliği konusunda önemli değil, bizim Türk müzeciliğimizin ne kadar eskiye ve geçmişe uzandığını, fakat üzerindeki tozu atmamız gerektiğini, üzerinde çalışma yapmamız gerektiğini bizlere gösterdi. Dolayısıyla bu Çanakkale müzeciliği için olduğu kadar Türk müzeciliği içinde son derece önemli bir belge. Kamu tarihinin belgelenmesi açısından da sanırım müzecilik dışında Çanakkale'de en eski kamu kurumlarından birisinin Çanakkale Müzesi olduğu belgelenmiş oldu" şeklinde konuştu.

Çanakkale Müzesi'nin 111 yaşı 2022 yılı içerisinde çeşitli etkinliklerle kutlanacak.

Müze kurumsal tarih araştırmalarında çalışan ve 2022 yılında çalışmaları sürdürecek olan uzman isimler, Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, Müze Müdür Yrd. Kemal Çibuk, Müze Müdür Yrd. Sinem Düzgören ve Müze Uzmanları; Musa Tombul, Özgür Çavga, Osman Çapalov, Hasan Taylan, Ayşenur Bozkurt, Manolya Tükel, Derya Güney, Güney Can Gülşan, Nurver Ferendeci, Betül Özmen, Gonca Dikenci, Hazal Fırat, Özdem Güneri