25 Nisan, Dünya Sıtma ile Mücadele Günü. Bugün Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünyanın her yerinde hastalıkla ilgili farkındalık çalışmaları düzenliyor.
Dünyada her yıl 240 milyon sıtma vakasıyla karşılaşılıyor. Bunlar 60 farklı ülkede görülüyor ve 400 binden fazla kişinin ölümüne neden oluyor.
WHO, geçen yıl 2019'da sıtmaya karşı yapılan ve onaylanan ilk aşının yaygın olarak kullanılmasını önerdi. Ancak uzmanlar, iklim krizi ve artan hava sıcaklıkları yüzünden ölümcül hastalığın daha önce hiç görülmediği ülkelere bulaşmasından endişeleniyor.
İngiltere'de Wellcome Trust adlı vakfın bilim verileri bölümünde Teknoloji Yöneticisi olan Dr. İsabel Fletcher, "Hava sıcaklıklarının artması, sıtma paraziti taşıyan sivrisineklerin farklı bölgelere doğru ilerlemesini kolaylaştırıyor" diyor ve devam ediyor:
"İklim krizi, dünyada şimdiye kadar fazlasıyla soğuk olan bölgeleri bu sivrisineklerin yaşamına uygun hale getirecek. Dünya ısındıkça sivrisineklerin bulunduğu alanların da genişlemesini bekliyoruz."
Birleşmiş Milletler (BM) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ne (IPCC) göre tüm ülkelerin 2020'nin sonuna kadar belirledikleri iklim hedeflerini uygulamış olması durumunda bile dünya bu yüzyılın sonuna kadar 3,2 derece ısınma yönünde ilerliyor.
Dünya liderleri, 2030'a kadar karbon emisyonlarını azaltarak küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmayı taahhüt ediyor.
Yükselen hava sıcaklıklarının yanı sıra araştırmacılar, giderek artan yağışların ve nemliliğin, öte yandan da aşırı kuraklığın sıtma taşıyan sivrisineklerin daha hızlı büyümesine ve üremesine yol açabileceğini söylüyor.
Dr. Fletcher, "Araştırmalar, bize Brezilya ve Karayip ülkeleri gibi bölgelerde kuraklık olduğu zamanlarda insanların daha çok su depoladığını gösteriyor, bu da sivrisinkler için ideal yaşam koşulları yaratıyor. Bu yüzden de mesela kuraklık dönemlerinde dang hummasının daha çok bulaştığını görüyoruz" diyor.
Uzmanların korkusu, dang hummasında tespit edilen bu bulaşıcılığın sıtmada da yaşanması.
Öte yandan araştırmacılar, iklim krizi etkilerinin sıtmanın varolduğu bölgelerdeki bulaşıcılığını azaltabileceği, hava sıcaklıklarındaki artışın sivrisineklerin o bölgelerden ayrılmasına yol açabileceği ihtimalini de değerlendiriyor. Dr. Fletcher, bu yüzden küresel ısınmanın etkilerinin çok dikkatlice incelenmesi gerektiğini savunuyor.
Fletcher, "Gelecek için öngörülerde bulunabilirsek tehlike altındaki ülkeleri tespit edip şimdiden müdahale edebiliriz" diye konuşuyor.
Sıtmanın semptomları
Sıtma, enfekte sivrisineklerin ısırıklarıyla insanlara bulaşan parazitlerden kaynaklanıyor. Bu parazitler tekrar üreyebilmek için kan hücrelerini işgal ve yok ediyor. Hastalık erken teşhis ve tedavi edilmediği takdirde ölüme yol açabiliyor. İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri'nin (NHS) sıraladığı sıtma semptomları:
İklim krizi yüzünden sıtmayla mücadelemizde karşımıza yeni zorluklar çıkıyor olsa da bugüne kadar önemli atılımlar da yaşandı.
WHO; Gana, Kenya ve Malawi'de bir milyondan fazla çocuğun sıtmaya karşı aşılandığını açıkladı.
WHO'nun pilot aşı programı ilk olarak Nisan 2019'da Malawi'de başlatılmıştı. Bu programın sonucunda RTS,S/AS01 (RTS,S) adlı aşının güvenli olduğu ve kolayca uygulanabildiği, şiddetli sıtma vakalarını da ciddi oranda düşürdüğü tespit edildi.
WHO, sıtmayı önlemek için bir yol haritası belirledi. Sağlık örgütünün hedefleri:
WHO, sıtma aşısının Afrika'da yılda 40 ila 80 bin arasında çocuğun hayatını kurtarabileceğini tahmin ediyor.
WHO'nun Sıtma Aşısı Uluslararası Uygulama Programı Yöneticisi Dr. Mary Hamel, "Aşının pilot programından iki yıl sonra etkisini değerlendirebiliyoruz ve güvenli olduğunu görüyoruz" diyor ve devam ediyor:
"İki yıllık sürede şiddetli sıtma vakaları yüzünden hastaneye giriş sayıları üçte bir oranında azaldı."
RTS,S'ye ek olarak üretilen yeni aşılar da var. R21/Matrix-M adlı aşı üzerinde çalışmalar devam ediyor.
İlaç sektörü devi BioNTech ise Covid-19 aşısında kullandığı mRNA teknolojisini kullanarak yeni bir sıtma aşısı üretmeyi hedefliyor.
RTS,S aşısı, vücutta Plasmodium falciparum adıyla bilinen ve Afrika'da en sık görülen ve en ölümcül olan paraziti hedefliyor.
Bir kişi sıtma taşıyan bir sivrisinek tarafından ısırıldığında bu parazit ilk kanına karışıyor ve karaciğer hücrelerine bulaşıyor. Karaciğerdeki parazit bundan sonra olgunlaşıyor, çoğalıyor ve tekrar kana karışarak bu sefer kırmızı kan hücrelerine bulaşıyor ve hastalığa yol açıyor. Aşı, parazitin karaciğere bulaşmasını engelliyor
Aşının etkili olması için toplam dört doz yapılması gerekiyor. İlk üç aşı birer ay aralıklara veriliyor. Yeni doğan bebeklere aşının ilk üç dozu beşinci, altıncı ve yedinci aylarda, son doz ise 18'inci ayda yapılıyor.
Sağlık uzmanları, ülkelerin aşıyı sıtmayı engellemek için hazırlanmış stratejilerin yanı sıra kullanmasını tavsiye ediyor.
WHO, özellikle Afrika kıtasında Sahra Çölü'nün güneyinde olmakı üzere, aşı talebinin yılda 80 milyonu aşmasını bekliyor. Dr. Hamel, artan talebin karşılanmasında zorluklar yaşanabileceğini söylüyor.
Şu anda aşıyı üreten sadece bir firma var, o da GlaxoSmithKline (GSK).
Dr. Hamel, "GSK, yılda 15 milyon doz üretmeyi planlıyor" diyor ve devam ediyor:
"Sözümüzün arkasında durmamız ve şiddetli sıtma tehlikesiyle karşı karşıya olan çocuklara yeterince aşı sağlamak için çalışmalarımızı sürdürmemiz gerekiyor."
Son Dakika › Sağlık › 25 Nisan Dünya Sıtma ile Mücadele Günü: İklim krizi hastalıkla mücadeleyi nasıl etkiliyor, aşılama programları yeterli mi? - Son Dakika
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Muzaffer Demir, hemofili hastalarının yaşam kalitesini iyileştirebilmek adına bakım ve tedavide çeşitli gelişmelerin olduğunu ancak hala birçok karşılanmamış ihtiyacın bulunduğunu bildirdi. Hemofili, dünyada yaklaşık 1 milyon 125 bin, Türkiye'de ise 6 binden fazla kişiyi etkiliyor. Prof. Dr. Demir, Dünya Hemofili Günü dolayısıyla hemofiliyle yaşamaya dair farkındalığı artırmak ve bu alandaki karşılanmamış ihtiyaçlara dikkati çekmek için değerlendirmelerde bulundu.
Balıkesir'in Edremit körfezi ilçelerinde üretilen zeytin sütü, organik yöntemlerle elde edilen özel bir yağdır. Zeytinler taş değirmende ezilerek hiçbir baskı işlemi görmeden damlama yöntemiyle yağ elde edilir. Zeytin sütü, yüksek miktarda E vitamini, A.D.K vitaminleri, polifenoller ve mikro besinler içerir. Kalp damar sağlığına, kötü kolesterolü düşürmeye ve yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcıdır. Zeytin sütü, saflık ve temizlik anlamında kullanılan özel bir zeytinyağıdır ve doğal yollarla üretilip paketlenir.
Bulgaristan'da çeşitli hastanelerde görev yapan sağlık personelleri Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu'nu makamında ziyaret etti. Rektör Tabakoğlu, ziyarette Trakya Üniversitesi ve hastanesi hakkında bilgi verdi. Üniversitenin sağlık konusunda bölgenin en büyük güçlerinden birisi olduğunu ifade eden Tabakoğlu, Kırcaali Dr. Atanas Dafovski Hastanesi ile yapmış oldukları işbirliği dolayısıyla duyduğu memnuniyeti ifade etti ve her zaman ortak çalışmalara hazır olduklarını bildirdi.
Adana'nın merkez Yüreğir ilçesinde düzenlenen 'C Vitamini Şenliği'nde öğrencilere ve vatandaşlara portakal suyu ikram edildi. Yüreğir Kaymakamı Mehmet Aksu, etkinlikte yaptığı açıklamada, bağımlılıkla mücadele kapsamında bu etkinliği düzenlediklerini belirterek, halkı bağımlılıktan uzak tutmaya devam edeceklerini söyledi.
İngiltere'de hükümet, yeni neslin sigaraya erişimini yasaklayacak bir tasarıyı parlamentoya sunuyor. 1 Ocak 2009'dan sonra doğanlara sigara satışının yasaklanması planlanıyor. Ancak yasa, iktidardaki Muhafazakar Parti içinde tartışmalara neden oluyor. Yasanın ana muhalefetteki İşçi Partisi ve Liberal Demokrat Parti vekillerinin oylarıyla geçmesi bekleniyor. Yasa, sigara içmeyi değil, sigara ürünlerinin satışını yasaklamayı içeriyor. Bu adımla binlerce hayatın kurtarılması ve sağlık sisteminin üzerindeki baskının azalması hedefleniyor.
İngiltere'de hükümet, yeni neslin sigaraya erişimini yasaklayacak bir tasarıyı parlamentoya sunuyor. 1 Ocak 2009'dan sonra doğanlara sigara satışının yasaklanması planlanıyor. Ancak yasa, iktidardaki Muhafazakar Parti içinde tartışmalara neden oluyor. Yasanın ana muhalefetteki İşçi Partisi ve Liberal Demokrat Parti vekillerinin oylarıyla geçmesi bekleniyor. Yasa, sigara ürünlerinin satışını yasaklamayı içeriyor ve elektronik sigaraları da daha az cazip hale getirmeyi amaçlıyor. Yapılan araştırmalar, 18 yaşın altındaki çocukların elektronik sigara deneme oranının yasak olmasına rağmen yüksek olduğunu gösteriyor. Yasağın bu sene sonuna doğru yasalaşması bekleniyor.
Türk-Japon ortaklığında açılan Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi bahçesine dikilen Japonya'nın ulusal simgelerinden biri olan sakuralar çiçek açtı. Hastane bahçesini süsleyen çam ve sakuralar havadan görüntülendi. Türk-Japon dostluğunu simgeleyen hastane, Kamu Özel İş Birliği modeliyle inşa edilmiş olup, yüksek yatak kapasitesi ve sismik izolatörleriyle dikkat çekmektedir. Baharın gelmesiyle birlikte hastane bahçesindeki sakuralar pembe renkleriyle göz kamaştırmaktadır.
Tekirdağ Çorlu'da direksiyon başında rahatsızlanan sürücü, trafik kazası geçirdi. Hastaneye kaldırılan kadının sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu öğrenildi. Kaza, Alipaşa Mahallesi İsmetpaşa Bulvarı üzerinde meydana geldi. Ali Kayan kavşağı istikametinden Çetin Emeç Bulvarı istikametine seyreden Fatme Yıldız (60) idaresindeki TX 1357 TM plakalı (Bulgaristan) otomobil, sürücüsünün rahatsızlanarak direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu park halindeki bir otomobile çarptı. İhbar üzerine olay yerine gelen sağlık ekipleri sürücü Fatme Yıldız'a ilk müdahaleyi yaptı. Ambulansla Çorlu Devlet Hastanesi'ne kaldırılarak yoğun bakıma alınan kadının hayati tehlikesinin devam ettiği öğrenildi. Kazayla ilgili polis tarafından inceleme başlatıldı.
Sizin düşünceleriniz neler ?