Suriyeli Sığınmacıların Aklı Memleketlerinde

KEREM KOCALAR - Ülkelerindeki iç savaştan kaçarak Gaziantep'e gelen Suriyeliler üzerinde yapılan bir araştırma, sığınmacıların savaş bittikten sonra ülkelerine dönmek istediğini ortaya koydu.

Kadın ve Demokrasi Derneği ile Hasan Kalyoncu Üniversitesinin destekleriyle Mozaik Kadın Aile ve Eğitim Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğince gerçekleştirilen araştırmada, Gaziantep'te yaşayan Suriyelilerin durumu incelendi.

Araştırmayla, Suriyeli sığınmacıların demografik, sosyal ve ekonomik durumlarının ortaya konulması, mevcut ve olası sorunlara çözüm önerileri sunulması hedeflendi. Araştırma sırasında, saha çalışmasını yürütmek üzere 5 koordinatör ile Türkçe ve Arapça bilen 20 anketör görev aldı.

Bin 200 denekle yüz yüze anket yöntemiyle gerçekleştirilen araştırmaya katılanların yüzde 44'ü kadından oluştu.

AA muhabirinin araştırma sonuçlarından derlediği bilgiye göre, Mart 2011'de ülkelerinde başlayan karışıklığın ardından Suriyeliler, başta Türkiye olmak üzere Lübnan, Irak, Ürdün gibi yakın bölgeler ile Avrupa ve Afrika ülkelerine sığındı.

Ağustos itibarıyla savaş mağduru Suriyelilerin yüzde 47'sini barındıran Türkiye'de, Gaziantep en fazla sığınmacının yaşadığı şehirlerden biri oldu. Bu yoğunluğa, kentin Suriye sınırına yakınlığı, akrabalık ilişkileri ve ticaret bağlantılarının bulunması yol açtı.

Göç nedenleri

Araştırmada, Gaziantep'teki Suriyelilerin yüzde 56,8'inin Türkiye'ye, ülkelerinde ilk varil bombalarının atıldığı ve binlerce kişinin hayatını kaybettiği dönemde sığındığı belirlendi. Katılımcıların yüzde 27,8'inin ülkelerinden ayrılışının ise DAEŞ saldırılarının başladığı dönemde gerkeçleştiği tespit edildi.

Gaziantep'teki sığınmacıların çoğunun coğrafi yakınlık nedeniyle Halep'ten geldiği ancak güney kentleri Şam, Rakka ve Hama gibi kentlerden de misafirlerin bulunduğu saptandı.

"Geri dönecek misiniz"

Çalışmada, katılımcılara "ülkelerine dönüp dönmeyecekleri" soruldu. Katılımcıların yüzde 87'si, savaş bittikten sonra Suriye'ye dönmeyi düşündüklerini söyledi.

"Ülke tercihlerine" ilişkin soru üzerine ise katılımcıların yüzde 79'u Türkiye'den başka yere gitmek istemediklerini belirtti. Başka ülkeye gitmek isteyenlerin tercihi ise Avrupa ve Arap ülkeleri oldu.

Gaziantep'teki yaşantılarından memnunlar

Araştırma, Suriyelilerin Gaziantep'teki yaşantıdan memnun olduğunu da ortaya koydu.

Katılımcıların yüzde 58,5'i "Gaziantep halkının yardımsever, misafirperver ve anlayışlı" olduğunu belirterek, olumlu davranışlarla karşılaştıklarını ifade etti. Suriyelilerin yüzde 24,3'ü de ön yargılı tutum ve davranışlara maruz kaldıklarına ilişkin görüşlerini bildirdi.

Ankete katılanların yüzde 38,3'ü, yerli halkla aralarındaki ilişkiyi engelleyen en önemli faktörün dil olduğunu belirtti. Suriyelilerin yüzde 23,3'ü, kültür ve geleneklerden kaynaklanan farklılıkların iletişimi engellediğini kaydetti.

Katılımcıların yüzde 87'sinin yerli halkla iletişim kurmak için Türkçe öğrenmesi gerektiğine inandığı da ortaya çıktı.

Kendilerini güvende hissediyorlar

Gaziantep'teki kamu kurumlarının kendilerine yardımsever, misafirperver ve anlayışlı davrandığını düşünen Suriyelilerin oranı yüzde 58,3'e ulaşırken, yüzde 41,8'i ise ön yargılı tutum ve davranışlarla karşılaşmaları nedeniyle olumsuz nitelemelerde bulundu.

Katılımcıların yüzde 87'si, kentte kendilerini güvende hissettiklerini dile getirdi. Bunun en önemli belirleyicisinin, savaş ortamından uzaklaşıp can güvenliği bulunan bir yerde yaşamak ve savaş psikolojisinden uzaklaşmak olduğu kaydedildi. Kendini güvende hissetmeyenlerin oranı ise yüzde 12'de kaldı.

Türk vatandaşı olmak istiyorlar

Araştırmada Suriyelilere "Türkiye'de nasıl anılmak istediklerine" dair soru yöneltildi. Bu kapsamdaki soruyu, katılımcıların yüzde 35'i "mülteci", yüzde 21'i "Türk vatandaşı", yüzde 14'ü "göçmen" olarak yanıtladı. "Gaziantep ve Türkiye'nin kendilerine yardım ettiği, kapılarını-evini açtığı" yaklaşımıyla da katılımcıların yüzde 27'si "muhacir" olarak tanımlanmalarını istedi.

Katılımcıların yüzde 46'sı "Türk vatandaşı olmak isterim" cümlesine onay verirken, yüzde 43'ü kararsız olduğunu bildirdi. Türk vatandaşlığını istemeyenlerin oranı ise yüzde 11 olarak kaydedildi.