Türkiye'ye Özgü "Sanayilik Domates"

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) laboratuvarlarında 3 yıl süren çalışmayla, değişik hastalıklara, stres, zararlı böcekler gibi verimi düşüren tüm faktörlere dayanıklılık gösteren, tadı ve kalitesi bozulmayan Türkiye'ye özgü 'sanayilik domates' çeşidi geliştirildi.

İYTE'den yapılan açıklamaya göre, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar'ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı "SANTEZ Programı" tarafından desteklenen proje, kanserojen madde içeren ve ekolojik dengeyi bozan kimyasal ilaçları kullanmadan domates üretimine imkan sağlayacak.

Açıklamada görüşlerine yer verilen İYTE Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanlar, moleküler ıslah yöntemleri kullanılarak üstün verim, kalite ve teknolojik özelliklere sahip, aynı zamanda birçok hastalık etmenine dayanıklı Türkiye'nin ilk sanayilik domates çeşidini geliştirdiklerini bildirdi.

Sanayilik domates çeşidinin tarım alanlarında kullanılması ile tohumda dışa bağımlılığın ortadan kaldırılacağını, ayrıca çeşitli hastalık etmenlerine dayanıklı bu çeşit ile tarım zararlılarıyla mücadelede kullanılan tarımsal ilaç kullanımının önemli ölçüde azalacağını vurgulayan Doğanlar, tarım ilaçlarının insan ve çevreye vermiş olduğu olumsuz etkilerin en aza indirileceğine işaret etti.

Türkiye'nin kendi tohumlarını geliştirip kullanması ve hatta ihraç etmesinin zorunluluğunu vurgulayan Doğanlar, "Tamamladığımız proje sayesinde tamamen doğal yöntemlerle tohum ıslah edebilen ve ihraç eden bir ülke konumuna gelebileceğiz" ifadelerini kullandı.

Projede yer alan doktora öğrencisi İbrahim Çelik ise yıllardır İsrail, Hollanda, Almanya, Amerika, İngiltere'den ithal edilen tohumlarla domates üretiminin yapıldığını, kullanılan tohumların Türkiye'nin ekolojik koşullarına ve tüketici taleplerine her zaman uygun olmadığını belirtti.

Tamamlanan proje sayesinde Türkiye'nin dışa bağımlılıktan kurtularak kendi sanayilik domatesini yetiştirebileceğine dikkati çeken Çelik, şunları kaydetti:

"Sadece bitkinin yaprağından alınan bir parça yaprağın kullanılmasıyla bu karakterler bakımından dayanıklı bitkilerin kolaylıkla ve yüksek hassasiyetle belirlenmesine olanak vermektedir. Çeşitli hastalık etmenleri için geliştirilen markörler, SANTEZ projesi kapsamında çoklu hastalık etmenine dayanıklı sanayilik domates ıslah çalışmalarında başarıyla kullanılarak düşük maliyetle fakat yüksek başarı oranıyla sanayilik domates çeşidi geliştirildi."