10 Soruda Mescid-i Aksa Sorunu

Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı 10 soruda Mescid-i Aksa sorununu özetledi.

1-MESCİD-İ AKSA'NIN MÜSLÜMANLAR İÇİN ÖNEMİ

Mescid-i Aksa Müslümanların ilk kıblesi, miraç mucizesinin yaşandığı yer, çevresinin bereketli kılındığı Kuranı Kerim'de İsra suresinde ayetle sabit, Müslümanlar için Mekke, Medine'den sonra en kutsal üçüncü mekan. İsrail işgali altındaki Mescid-i Aksa toprakları binlerce yıldır birçok savaş ve işgale uğramış kutsal bir bölge.

2-MESCİD-İ AKSA TAM OLARAK HANGİ CAMİ?

Fotoğraflarda sarı kubbeli caminin Mescid-i Aksa olduğu yanılgısı var. Oysa orası Kubbetüssahra'dır. Aynı avlu içerisinde birkaç yüz metre karşısında bulunan siyah kubbeli olan cami Mescid-i Aksa'dır. Ama Filistinliler, her iki caminin de içinde bulunduğu alanı genel olarak Mescid-i Aksa olarak ya da Haremüşerif olarak adlandırır. Aslında ikisi de Müslümanlar için önemlidir. Çünkü miraç hadisesi iki camide de geçmiştir.

Hazreti Peygamber ilk olarak Mescid-i Aksa'ya gelmiş sonra bugün Kubbetüssahra caminin bulunduğu sarı kubbeli caminin içinde yer alan kayanın üzerine çıkarak miraca yükselmiş ve kendisinden önce gelen peygamberlere imamlık ederek namaz kıldırmıştır.

3-İSRAİL NEDEN MESCİD-İ AKSA'YA SALDIRIYOR?

İsrail, 1967'de Kudüs'ü işgal etti. Haziran 67'de 6 gün savaşları sonunda askerler Mescid-i Aksa'ya girdiler. Kudüs BM tarafından bağımsız bir statüye sahip ancak İsrail tek taraflı olarak Kudüs'ü başkent ilan etmiş. Mescid-i Aksa'nın bulunduğu Kudüs'ün surlarla çevrili eski şehrinin içerisinde Hristiyanlar için kutsal olan Kıyamet Kilisesi ile Yahudilerin mabedi olan Ağlama Duvarı ve onlarla birlikte çok sayıda cami, kilise ve sinagog bulunmaktadır.

Mescid-i Aksa'nın 7 adet giriş kapısı vardır. Kapıların hepsinde İsrail askerleri nöbet tutar, avlunun içerisinde de İsrail polis karakolları bulunur. Dışarda ve içerde işgal net bir manzarayla görülür. İsrail, Mescid-i Aksa'nın tüm denetimini elinde tutuyor buna karşın haremüşerifin kontrolü aslında tamamen Filistinlilere verilmiş ve bir vakıf tarafından üstlenilmiştir. Ancak İsrail'in işgal mekanizması, Filistin denetimine ve kontrolüne izin vermemektedir. Saldırıların sebebi de işgal politikasıdır.

4-MESCİD-İ AKSA'NIN YAHUDİLER İÇİN ÖNEMİ NEDİR?

Bizim Mescid-i Aksa dediğimiz yeri onlar "Tapınak Dağı" olarak adlandırır. Mescid-i Aksa'nın altında büyük Yahudi mabedinin olduğuna inanıyorlar. Bu nedenle tüm Yahudi dünyasının en önemli dini merkezinin orası olduğunu savunuyorlar. Oysa Mescid-i Aksa'nın içinde bulunduğu alanın batı duvarında Yahudilerin dini ibadethaneleri olan ağlama duvarı bulunmaktadır. Ancak İsrail ısrarla Mescid-i Aksa'nın gerçek mabedleri olduğunu iddia etmektedir. Bu nedenle içeri girip Yahudiler sık sık ibadet ediyorlar.

5-İSRAİL'İN MESCİD-İ AKSA ÜZERİNDEKİ PLANI NEDİR?

Amaçları Mescid-i Aksa'yı tıpkı El Halil kentindeki Halil İbrahim Caminde yaptıkları gibi ikiye bölmek ve yarısını sinagog olarak kullanmak. Bu yasa tasarısı olarak İsrail Parlamentosuna iki kez getirildi. Parlamentodan geçmezse yüksek mahkeme kararıyla bunu yasalaştırmak istiyorlar. Onun haricinde ikinci amaçları Mescid-i Aksa'yı komple ortadan kaldırıp yerine Yahudi mabedini inşa etmek. Bunun için yıllardır Mescid-i Aksa'nın altında kazı çalışmaları yapıyorlar.

Filistinlilere göre caminin temelleri bu kazı çalışmalarıyla sarsılmış durumda ve cami bilinçli olarak kendi kendine yıkılmaya doğru itiliyor. Yıkıldıktan sonra da Yahudi maberinin inşaatının yapılması planlanıyor. Zaten İsrail söz konusu mabedin maketini yıllar önce hazırlamıştı.

6-MESCİD-İ AKSA'DA SON DURUM NEDİR?

Son iki yıldır Yahudiler gruplar halinde Mescid-i Aksa'ya girerek provakatif ziyaretler gerçekleştiriyor ve kendi dini inançlarına göre ibadet ediyorlar. İki yıl öncesine kadar Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya girmeleri çok sık değildi ama artık hemen hemen her gün yapılıyor. 2000 Eylül ayında dönemin İsrail Başbakanı Netanyahu, Mescid-i Aksa'ya girdiğinde büyük olaylar yaşanmış ve Aksa İntifadası başlamıştı. O dönem için bir Yahudi'nin Mescid-i Aksa'ya girmesi intifada sebebiydi ama artık bu durum sıradan hale geldi.

7-MESCİD-İ AKSA'DA İBADET EDEBİLMENİN ŞARTLARI NEDİR?

İsrail, sık sık kapıları kapatıyor. Çoğu zaman içeriye sadece 50 yaşın üzerindekiler girebiliyor bazen o da yasaklanıyor kimse giremiyor. Özellikle Yahudilerin girdiği sırada kapılar tamamen kapatılıyor, içerideki Filistinliler de zorla dışarı çıkarılıyor. Buna direnen olursa dayak atılıyor ya da göz altına alınıyor. Bu nedenle sık sık İsrail asker ve polisi avluya girip, içeriyi savaş alanına çeviriyor. Bu nedenle ancak İsrail askeri müsaade ettiği zaman Mescid-i Aksa'ya girilebiliyor. Maalesef Müslümanların ilk kıblesinde durum böyle.

8-YASAKLAR SADECE FİLİSTİNLİLER İÇİN Mİ GEÇERLİ?

Hayır, tüm Müslümanlar için. Karar alındığında içeri Müslüman olan kimse alınmıyor. Zaten buna dikkat çekmek lazım Mescid-i Aksa sadece Filistinlilerin camii değil tüm Müslümanların en kutsal üçüncü camii. Bu nedenle tüm islam alemi orası için duyarlı olmalı.

9-MESCİD-İ AKSA'DAKİ İŞGALE DİRENENLER KİM?

Kudüs'te İslami Hareket lideri Şeyh Raed Salah ve yardımcısı Kemal Hatip, bunlar en bilinen figürler. Raed Salah'ın lakabı Mescid-i Aksa Muhafızıdır. Ama İsrail mahkeme kararıyla onun Kudüs'e girmesini yasakladı. Direniş hareketiyle beraber sivil gençler, kadınlar Mescid-i Aksa'daki işgale ve saldırılara karşı direnmeye çalışıyorlar. Orada İsrail askerine karşı koyacak silahlı bir oluşum kesinlikle yok tamamen sivil ve silahsız insanlar kaldı ki çoğu kadın ve çocuk.

10-DİĞER FİLİSTİN KENTLERİNDEN MESCİD-İ AKSA'YA GELEN OLMUYOR MU?

Filistinliler 4 ayrı toprak parçası üzerinde yaşamak zorunda bırakıldılar. Gazze, Batı Şeria, Kudüs ve 48 sınırları olarak bilinen İsrail tarafındaki Arap şehirleri. Bu dördünün statüleri birbirinden farklı. Mesela Gazze'ye giriş çıkış hiç yok. Batı Şeria'ya giriş var ama oradan Kudüs'e geçebilmek için İsrail'in izni gerekiyor. Ayrıca bölge utanç duvarıyla bölünmüş durumda.

SABAH