TİKA, Türkmenistan'ın Milli Şairinin Doğum Günü Anısına Destek Verdi

Türkmenistan'ın Milli Şairi Mahtumkulu Firaki'nin doğumunun 290. yılı etkinliklerine, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı tarafından Firaki'nin şiirlerinin derlendiği kitaplar basılarak destek verildi.

Mahtumkulu Firaki, 1724 yılında Hazar kıyısındaki Gürgen şehri Hacı Kovşan köyünde dünyaya geldi. Babası alim ve şair olan Devlet Mehmet Azadi'den ilk tahsilini alan Firaki, dönemin ilim merkezleri olan Buhara ve Hive'de medrese eğitimi alarak, Arapça, Farsça ile dönemin edebi dili olan Doğu Türkçesini en iyi şekilde kullandı.

Mütefekkir ve mutasavvıf olan Mahtumkulu, edebi çizgisi itibariyle klasik bir şair olarak kabul ediliyor. Şiirlerinde Türkmen sözlü şiir (bagşılık) geleneğini yaşatmakla birlikte verdiği mesajlar Türkmen halkının dini hayatı, halkın birlik beraberliği, vatan sevgisi gibi hususları ihtiva ediyor.

18. ve 19. Yüzyıllar, gerek muhtevasında ele alınan meseleler ile ortaya koyulan çözümler, gerekse sanat derecesi açısından ele alındığında Türkmen edebiyatının en parlak dönemi olarak kabul ediliyor. Türkmen edebiyat tarihinde 18 ve 19. Asra damgasına vuran şair, yaşadığı dönemde yaptığı faaliyetler ve edebiyat hayatına kazandırdığı şiirleriyle, Türkmenlerin içerisinde bulunduğu buhranlı döneme son vermek üzere büyük bir çaba içerisinde olmuştur. Şair, bağımsız bir devleti henüz olmayan dağınık bir şekilde yaşayan Türkmen halkını, tek bir devlet olmaya, birlik beraberliğe, milli bütünlüğe davet etmiş, yaşadığı karanlık dönemi aydınlatmaya çalışmıştır.

Mahtumkulu, sosyal hayatta bir mücadele adamı kimliği ile öne çıkarken diğer taraftan manevi hayatını da tanzim etmekten geri durmadı. Ahmet Yesevi, Mevlana, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre gibi gönül mimarlarını da kendine rehber edinmiş, onlardan devraldığı manevi mirastan istifade ederek Türkmen halkının manevi dünyasına ışık tuttu. Yaşadığı topluma siyasi, kültürel ve sosyal açıdan yol gösterici oldu. Şiirlerinde ilahi sevgiyi, insan sevgisini, vatan sevgisini, millet olma şuurunu, feraset ve hikmeti öğretti.

Sadece Türkmenlerin şairi olma vasfını çoktan aşarak dünya şairi olma vasfına layık olan Mahtumkulu için bazı etkinliklerin düzenlenmesi konusunda Türkmenistan tarafından önemli çalışmalar yapıldı. Bu çerçevede, Türk dili konuşan ülkelerin kültür ve sanat alanlarında işbirliğini sağlamak üzere kurulmuş olan TÜRKSOY, Mahtumkulu Firaki'nin doğumunun 290. Yılı olan 2014 yılını Mahtumkulu Firaki yılı ilan etti. Türkmenistan'da başlayan anma etkinlikleri, Türkiye başta olmak üzere diğer ülkelerde de şairi anlatan birçok etkinlik ve konferanslar düzenlenerek, Mahtumkulu'nun hayatı ve eserleri diğer dillere tercüme edilerek tanıtımı yapılıyor.

Türkmenistan'da önemli kalkınma projelerini hayata geçiren TİKA, kültürel alanda da üzerine düşen sorumluluğu yerine getiriyor. Kardeş ülke Türkmenistan'a her alanda destek veren TİKA, Mahtumkulu Firaki'nin doğumunun 290. yılı etkinlikleri kapsamında üç kitap yayımladı. Kitaplardan birincisi "Mahtumkulu Divanı" adıyla Prof. Dr. Abdurrahman Güzel'in editörlüğünde Mahtumkulu'nun tüm şiirleri derlenerek latinize edilmiş ve günümüz Türkmencesine aktarılarak Türkçeye çevrilmiş eserdir. Eser tek cilt halinde ve 755 sayfadan oluşuyor.

İkincisi ise yine Prof. Dr. Abdurrahman Güzel'in editörlüğünde "Mahtumkulu Anı Kitabı" adıyla yayımlanan eser, birçok şair, edebiyatçı ve bilim adamının Mahtumkulu'nun hayatı, şiirleri ve kişiliği hakkında kaleme aldıkları 32 yazıdan oluşuyor. Bu eser, Mahtumkulu Firaki'yi Türkiye'de Türk okuyucusuna, özellikle de edebiyat ve bilim çevrelerine tanıtmak üzere derlendi.

Üçüncü eser de, Türkmenistan İlimler Akademisi Milli Elyazmaları Enstitüsü işbirliğinde tıpkıbasımı yapılan MahtumkuluFiraki'ye ait şiirlerden oluşuyor. Mahtumkulu'nun üzerinde büyük tesiri olan, onu üstadı olarak gören bir başka büyük Türkmen şairi Mollanefes tarafından kendi el yazısıyla istinsah ettiği bu eserin büyük Türkmen şairlerinden Mollanefes tarafından istinsah edilmiş olması ise, eseri daha da kıymetli hale getiriyor. Söz konusu kitapta iki büyük şairin göz nuru ve gönül emeği bulunuyor.

Şairin Arap harfleri ile eski Türkmen dilinde derleyerek kaleme aldığı şiir kitabı, Türkmenistan İlimler Akademisi Milli Elyazmaları Enstitüsü'nde bulunuyor. TİKA tarafından eserin basılması kararı verildikten sonra restore edilen şekliyle tıpkıbasımı yapılan eser, Mahtumkulu Firaki'nin 290.yılı etkinlikleri kapsamında Türkmenistan'da düzenlenen ve TİKA Başkan Yardımcısı Mehmet Süreyya Er'in de katıldığı "Uluslararası Mahtumkulu Firaki ve Evrensel Kültürel Değerler Konferansı" katılımcıları başta olmak üzere bazı fuar ve etkinliklerde dağıtıldı. Eserin beraberinde Mahtumkulu'nun tüm şiirlerinin bulunduğu Türkçe ve Türkmence şiir metinlerinin yer aldığı bir CD de sunuldu.

Ayrıca etkinlikler kapsamında, TİKA'nın katkılarıyla Türkmenistan Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Baba Sarıyev, Marmara Üniversitesi öğrencilerine yönelik Fen Edebiyat Fakültesinde "Mahtumkulu Firaki, Hayatı ve Yaratıcılığı" adlı bir konferans verdi.

Türkmenistan Devleti, Mahtumkulu adına düzenlenen etkinlikler kapsamında,farklı alanlarda başarılı olan kişilere her yıl ödüller veriliyor olup, Türkiye Türkmenistan ilişkilerine katkılarından dolayı, 2014 yılı Uluslararası Mahtumkulu Ödülü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e verilmişti. Mahtumkulu Firaki, iki kardeş ülkenin de şairi olarak kabul ediliyor olup Mahtumkulu'nun yurt dışındaki ilk heykeli Ankara'da açılan Türkmenistan Parkında yer alıyor. - ANKARA