Elektrik Piyasasına Bağlantı ve Sistem Düzenlemesi

İletim sistemine bağlanmak ve iletim sistemini kullanmak isteyen dağıtım şirketleri, Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve tüketiciler, Türkiye Elektrik İletim AŞ'ye (TEİAŞ) başvuracak, TEİAŞ, bu konudaki görüşünü başvuru tarihinden itibaren 45 gün içerisinde gerekçeleriyle birlikte başvuru sahibine yazılı olarak bildirecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) hazırlanan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Düzenlemeye göre, gerçek veya tüzel kişilerin, iletim ve dağıtım sistemine bağlantı ve sistem kullanım talepleri, TEİAŞ ve dağıtım şirketi tarafından eşit taraflar arasında ayrım gözetilmeksizin karşılanacak. Serbest tüketici niteliği kazanmış bir tüketicinin tedarikçisini seçme serbestisine hiçbir surette müdahale edilmeyecek ve serbest tüketicilerin sisteme bağlantı ve sistem kullanım hakları engellenemeyecek. Gerçek veya tüzel kişilerin, TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından işletilmekte olan iletim veya dağıtım sistemlerine bağlantısı ve sistem kullanımı hakkında belirli istisnalar hariç olumsuz görüş verilemeyecek.

TEİAŞ ve dağıtım şirketinin sisteme bağlantı ve sistem kullanımı hakkındaki olumsuz görüşlerini gerekçelendirilmesi zorunlu olacak. Sisteme bağlantı ve sistem kullanımı hakkındaki olumsuz görüş gerekçelerinin Kurum tarafından yapılan veya yaptırılan inceleme sonucunda Kurul tarafından uygun bulunmaması halinde TEİAŞ veya dağıtım şirketi, başvuru sahibi ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarını imzalamakla yükümlü olacak.

Sisteme bağlantının, bağlantı yapılması talep edilen nokta itibarıyla bu maddede yer alan koşullardan herhangi biri nedeniyle mümkün olmaması durumunda, TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından bir başka bağlantı noktası teklif edilebilecek. İletim veya dağıtım sistemine bağlantı yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin, TEİAŞ veya dağıtım şirketi tarafından kendilerine iletim veya dağıtım sistemine bağlantı ve sistem kullanımı konusunda itirazları EPDK tarafından incelenerek, başvuru tarihinden itibaren azami 60 gün içerisinde sonuca bağlanacak. Üretim tesislerine ilişkin itirazlar Kurul kararıyla sonuçlandırılacak.

Üretim kapasiteleri internet sayfalarında yayımlanacak

TEİAŞ ve dağıtım şirketleri, her yıl takip eden 5 ve 10 yıl için olmak üzere sistemlerine bağlanabilecek bölgesel üretim tesisi kapasitelerini 1 Nisana kadar kendi internet sayfalarında yayımlayacak.

İletim sistemine bağlanmak ve iletim sistemini kullanmak isteyen dağıtım şirketleri, OSB'ler ve tüketiciler TEİAŞ'a başvuracak. TEİAŞ bağlantı başvurusunu usul ve esaslara göre inceleyip, bu konudaki görüşünü başvuru tarihinden itibaren 45 gün içerisinde gerekçeleriyle birlikte başvuru sahibine yazılı olarak bildirecek. Başvurularda bazı durumlara öncelik tanınacak, ancak diğer hallerde başvuru sırasına göre işlem yapılacak.

Başvuru sahibinin, üretim lisansına başvurmadan evvel önlisans süresi içerisinde bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları için TEİAŞ'a başvurması gerekecek. TEİAŞ, bağlantı anlaşmasını ve sistem kullanım anlaşmasını yapacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, gerektiğinde bu anlaşmaların genel hükümlerinde değişiklik yapabilecek.

İletim sistemine bağlı olduğu halde TEİAŞ ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması imzalamayan gerçek ve tüzel kişiler, Kurul tarafından onaylanan sistem kullanım ve sistem işletim bedelini TEİAŞ'a ödemekle yükümlü olacak. TEİAŞ, iletim sisteminin güvenliği üzerinde risk oluşturacak şekilde anlaşma gücünü aşan kullanıcıyı, ihlalin sonlandırılması için uyaracak, iletim sistemini olumsuz yönde etkileyecek şekilde anlaşma gücünün üzerinde elektrik enerjisi alınmaması ve verilmemesi için otomatik enerji kesme sistemlerini devreye alabilecek.

TEİAŞ'a yazılı bildirim

Üretim veya tüketim tesislerinin 36 kilovolt üstü gerilim seviyesinden bağlı olduğu üretim veya tüketim tesisi şalt sahasından sonraki nihayet direğinden itibaren iletim şalt sahalarının orta gerilim fiderleri de dahil olmak üzere dağıtım tesislerinin bağlantı noktalarına kadar olan tesisler iletim sistemi mülkiyet sınırını oluşturacak. Kullanıcı, iletim sistemine bağlı tesis ve teçhizatını sistemden ayırmak suretiyle iletim sistemi kullanımını sona erdirmek istediğinde, en az iki ay önceden TEİAŞ'a yazılı bildirimde bulunacak.

Dağıtım sistemine bağlantı başvurusunda bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, bulundukları dağıtım bölgesindeki dağıtım şirketine müracaat edecek. Dağıtım şirketi, lisansına kayıtlı olan dağıtım bölgesinde kurulmak istenen üretim veya tüketim tesislerinin bağlantı taleplerini, kendi dağıtım bölgesi sınırları içerisinde karşılamayı teknik veya ekonomik olarak uygun bulmaması halinde, bu durumu gerekçeleri ile yazılı olarak başvuru sahibi gerçek veya tüzel kişilere ve EPDK'ya, tüketim tesislerine ilişkin başvurularda saha etüdü gerektirmeyen hallerde başvuru tarihinden itibaren 10 iş günü, saha etüdü gerektiren hallerde ise başvuru tarihinden itibaren 20 iş günü; üretim tesislerine ilişkin başvurularda ise her durumda başvuru tarihinden itibaren 45 gün içerisinde bildirecek.

Maliyetler ilgili kullanıcı tarafından karşılanacak

Kullanıcıya bağlantı anlaşmasında tahsis edilen kapasite, kullanıcının anlaşma gücünü oluşturacak. Dağıtım sistemine bağlantı noktasından alınan veya verilen elektrik enerjisi kapasitesinin azami değeri, bağlantı anlaşmasında belirtilen anlaşma gücünü aşamayacak. Kullanıcının anlaşma gücünü ihlal etmesi halinde bağlantı anlaşmasında düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanacak. Üretim tesisinin TEİAŞ tarafından verilen acil durum talimatı nedeniyle anlaşma gücünü ihlal etmesi halinde bu fıkra hükmü uygulanmayacak.

Dağıtım şirketi, dağıtım sisteminin güvenliği üzerinde risk oluşturacak şekilde anlaşma gücünü aşan kullanıcıyı, ihlalin sonlandırılması için uyaracak. Üretim şirketleri, uyarı bildirimini aldığı tarih itibarıyla, diğer kullanıcılar ise uyarı bildiriminin alınmasından itibaren 30 gün içerisinde anlaşma gücü ihlalini sonlandırmakla yükümlü olacak. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde ilgili kullanıcının elektrik enerjisi kesilebilecek. Elektrik enerjisinin kesilmesi ve tekrar verilmesi durumunda oluşan maliyetler, ilgili kullanıcı tarafından karşılanacak.

Bağlantı anlaşmasında yer alan adresteki dağıtım sistemine bağlı tesis ve teçhizat var olduğu sürece, bağlantı anlaşması yürürlükte kalacak ve bu tesisteki kullanıcı değişikliği halinde yeni bir bağlantı anlaşması yapılması talep edilmeyecek. Kullanıcının dağıtım sistemine bağlı tesis ve teçhizatını sistemden ayırma ve dağıtım sistemini kullanımını sona erdirme hakkı saklı kalacak. Kullanıcı, dağıtım sistemine bağlı tesis ve teçhizatını sistemden ayırmak istediğinde en az dört ay, dağıtım sistemi kullanımını sona erdirmek istediğinde ise en az iki ay önceden dağıtım şirketine yazılı bildirimde bulunacak.

Kullanıcılardan teminat alınacak

Enterkonneksiyon hatlarıyla elektrik enerjisi veya kapasitesi ihracatı faaliyetinde bulunmak isteyen üretim şirketleri ve tedarik şirketleri ile elektrik enerjisi veya kapasitesi ithalatı faaliyetinde bulunmak isteyen tedarik şirketleri Elektrik Piyasası İthalat ve İhracat Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslara göre enterkonneksiyon hatlarını işleten TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine başvuracak.

Üretim faaliyeti gösteren tüzel kişi, lisansı kapsamındaki üretim tesisi ile müşterileri, iştirakleri veya serbest tüketiciler arasında özel direkt hat tesis etmeyi talep edebilecek. Özel direkt hat tesis edilmesi, üretim faaliyeti gösteren tüzel kişi ile TEİAŞ veya dağıtım şirketi arasında yapılacak sistem kontrol anlaşması ile mümkün olacak.

Üretim ve tüketim tesislerinin dağıtım sistemine bağlanabilmesi için, sistem kullanımı açısından kapasitenin yetersiz olması nedeniyle, genişleme yatırımı veya yeni yatırım yapılmasının gerekli olduğu ve yeterli finansmanın mevcut olmadığı hallerde, söz konusu yatırım dağıtım şirketi adına, bağlantı yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişi tarafından ilgili mevzuat kapsamındaki teknik standartlar sağlanarak yapılabilecek veya finanse edilebilecek.

İletim ve dağıtım sistemlerine bağlantı, sistem kullanımı ve enterkonneksiyon kullanımı kapsamında kullanıcılardan teminatlar alınacak. TEİAŞ veya dağıtım şirketi, her türlü vergi ve yükümlülükler de ilave edilmiş olan ayrıntılı ödeme bildirimini, takip eden ay içerisinde sistem kullanım anlaşması veya enterkonneksiyon kullanım anlaşmasının tarafı olan kullanıcıya gönderecek. Kullanıcı, ödeme bildiriminin tebliğ edildiği günü izleyen 15 gün içerisinde bildirimde yer alan tutarı, TEİAŞ veya dağıtım şirketine ödeyecek.

Hizmet alımı yoluna gidilebilecek

TEİAŞ ve dağıtım şirketi, bazı durumlarda kullanıcının tesis ve teçhizatının bağlantısını veya kullanıcının enerjisini kesebilecek.  Kullanıcı, mülkiyetin gayri ayni haklar da dahil olmak üzere; bağlantı, iletim ve dağıtım sistemi varlıklarının tesisi, işletmesi, bakımı, kontrolü, test edilmesi, sökülmesi ve sayaçlara zaman sınırlaması olmaksızın erişim amacıyla TEİAŞ ve dağıtım şirketine gerekli izni sağlayacak.

TEİAŞ ve dağıtım şirketi ile kullanıcı, önceden birbirlerinin yazılı onayını almaksızın, tarafı oldukları bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak hizmet alımı yoluyla başkalarına gördürebilecek. Gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu tespit edilen talep sahibinin bağlantı anlaşması ve varsa sistem kullanım anlaşması iptal edilecek.

Mücbir sebep nedeniyle yükümlülüğünü yerine getiremeyen kullanıcı, mücbir sebebe yol açan koşulları, olayın oluşumunu ve tahmini süresini açıklayan mücbir sebep bildirim raporunu, mücbir sebebin süresi boyunca yükümlülüklerini yerine getirememe durumunu ortadan kaldırmak için aldığı önlemleri ve güncel bilgileri içeren düzenli raporları TEİAŞ veya dağıtım şirketine göndermek zorunda olacak. Tesis edilen hatların üretim faaliyeti gösteren başka bir tüzel kişi tarafından kullanılması veya dağıtım sistemi ile irtibatlanması halinde bu hatlar, bedeli mukabilinde ilgili bölgede sorumlu olan dağıtım şirketine devredilecek.

Bu yönetmeliğin yayımı tarihinden önceki dönemde; üretim ve tüketim tesislerinin iletim veya dağıtım sistemine bağlanabilmesi için, sistem kullanımı açısından kapasitenin yetersiz olması nedeniyle, genişleme yatırımı veya yeni yatırım yapılmasının gerekli olması ve yeterli finansmanın mevcut olmaması dolayısıyla TEİAŞ veya dağıtım şirketi adına, bağlantı yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişi tarafından yapılmış veya finanse edilmiş olup da buna ilişkin gerçekleşen yatırıma ilişkin toplam harcama tutarı, iletim veya dağıtım tarifesinden mahsup edilmek suretiyle karşılanan yatırımların geri ödemesine, gerçekleşen yatırıma ilişkin toplam harcama tutarının tamamı karşılanana kadar aynı yöntemle devam edilecek. Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 10 yıl içerisinde bu madde kapsamındaki gerçekleşen yatırıma ilişkin toplam harcama tutarlarının geri ödemesi tamamlanamadığı takdirde, bakiye tutar ilgili gerçek veya tüzel kişilere 10. yılın sonunda defaten ödenecek.

Öte yandan, Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ yürürlükten kaldırıldı. - Ankara