MB-Enerji enflasyonundaki belirgin artışta düşük baz etkili oldu

Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Merkez Bankası, Ocak ayında döviz kuru etkilerini yansıtan ve yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemlerin fiyatlarında belirgin artışlar gözlendiğinin altını çizerek, "Enerji enflasyonundaki belirgin artışta ise bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkili olmuştur" saptaması yaptı.

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık Ocak ayında aylık bazda yüzde 1.35 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 12.15 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, tüketici fiyatlarında on iki aylık ortalamalara göre artış da yüzde 14.52 oldu.

Merkez Bankası'nın "Ocak ayı fiyat gelişmeleri" raporunun özetinde şöyle denildi: "Bu dönemde yıllık enflasyon enerji dışındaki alt gruplarda gerilemiştir. Enerji enflasyonundaki belirgin artışta ise bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkili olmuştur."Bu dönemde gıda fiyatları mevsimsel olarak yüksek bir artış gösterse de, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir."Temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon sınırlı bir oranda gerilerken, temel mal enflasyonundaki düşüşü KDV indirimine bağlı olarak dayanıklı tüketim grubu sürüklemiştir."Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay seyrederken, eğilimi bir miktar yükselmiştir."Raporda, "Aylık fiyat gelişmelerine bakıldığında, diğer hizmetler grubunda, geçmişe endeksleme eğilimi gösteren, döviz kuru etkilerini yansıtan ve yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemlerin fiyatlarında belirgin artışlar gözlendi. Bu dönemde, özellikle sağlık, bakım-onarım ve eğitim alt kalemlerindeki fiyat gelişmeleri dikkat çekti" denildi ve şu konuların altı çizildi: "Lokanta-otel grubunda fiyatlar gerek konaklama gerekse yemek hizmetlerinde yükselmiştir. Geçmişe endeksleme davranışının izlendiği kira grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1.14 gerçekleşmiş ve eğilim önceki aylara kıyasla güçlendi."Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, giyim ve ayakkabı grubunda yükselmiş, diğer temel mallar grubunda ise yatay bir seyir izledi."Mobilya ürünlerinde, yüzde 18'den yüzde 8'e KDV indiriminin etkisi fiyatlara büyük ölçüde yansımış, bu doğrultuda dayanıklı mal fiyatları yüzde 0.94 geriledi. Diğer taraftan, giyim ve ayakkabı grubunda sezon indirimi bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı bir oranda gerçekleşti."Enerji fiyatlarının Ocak'ta aylık yüzde 1.11 arttığı da belirtilen raporda, "Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın, döviz kuru gelişmeleri nedeniyle akaryakıt fiyatları yüzde 0.55 arttı. Enerji yıllık enflasyonu bir önceki yılın aynı döneminde elektrik, doğalgaz ve şebeke suyu fiyatlarındaki indirimlere bağlı düşük baz etkisiyle 6.16 puan artarak yüzde 17.14'e yükseldi" denildi.Rapora göre, gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 1.85 puan azalarak yüzde 9.04 oldu. Bu gelişmede bir önceki yıldan gelen yüksek baz etkisiyle yıllık enflasyonu gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıdada bir miktar arttı.Buna göre, işlenmemiş gıda fiyatları temelde taze meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle mevsimsel olarak güçlü bir artış göstermiş, ancak yüksek baz ile grup yıllık enflasyonu 3.88 puan azalarak yüzde 2.22 olarak gerçekleşti.Rapora göre, diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et, patates ve yumurta fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Ocak ayında işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1.48 ile ekmek ve tahıllar ile süt ürünleri öncülüğünde yüksek artış eğilimini devam ettirdi ve grup yıllık enflasyonu yüzde 16.08'e yükseldi. Bu gelişmelerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12.92'ye yükseldi.

Raporda, "Ocak ayında, alkol-tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV'de öngörülen artışın ilk altı ay için yapılmamasının etkisiyle yatay seyretti" denildi.