Piyasalarda İtidal Çağrıları Olumlu Karşılandı, Adımlar Dikkatle İzleniyor

Standard Bank Gelişen Piyasalar Ekonomisti Timothy Ash, son dönemde Taksim Gezi Parkı protestolarına ilişkin hükümet tarafından yapılan itidal çağrılarını olumlu bulduğunu belirterek, piyasanın bundan sonraki şiddet ortamının son erdirilmesine ilişkin atılacak adımları yakından izleyeceğini söyledi.

AA muhabirinin sorularını cevaplayan Ash, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmesinin ardından piyasanın yakından beklediği mesajlarına ilişkin olarak, "Arınç Türkiye'nin sokaktan gelen baskıya boyun eğmeyeceğini söylüyor. Gezi Parkı kararının henüz neticelenmediği ve mahkemenin değerlendirmesine tabi olduğu belirtti. Arınç açıklamalarında ilk Gezi Parkı eylemlerinin meşru olduğunu da ifade etti" dedi.

BIST'te açılış seansında düne kıyasla bir miktar toparlanma olduğunu belirten Ash, "Arınç itidale davet ederken, huzursuzluğun ekonomiyi de etkileyebileceği uyarısında bulundu. Piyasa bu sabah, şu anda benim fikrime göre kilit aktör olan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün de proaktif müdahalesinin verdiği güvenle yukarı yönlü hareket etti" dedi.

Olumlu bulduğu itidal yanlısı açıklamaların sokak protestolarını sonlandırmaktaki etkisinin zamanla görülebileceğini belirten Ash, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un İstanbul'da bugün yapılması beklenen, fakat daha sonraki bir tarihe ertelenmesinin tamamen güvenlik ve lojistik sebeplere dayandığına inandığını söyledi.

" Gerilimler S&P'nin not artışı olasılığını kısa vadede ortadan kaldırmaz"

Türkiye'deki son yedi ay içerisinde yapılan bütün kredi notu artışlarını doğru tahmin eden Ash, "Yaşanan gerilimlerin S&P'nin not artışı olasılığını kısa vadede ortadan kaldırmaz. Not düşüşünden filan konuşmanın henüz erken olduğunu düşünüyorum. Fakat eğer gerilim devam ederse ve derinleşirse, not indirimine itici güç olma potansiyeli var. Türkiye bir dönüm noktasında ve her iki yöne de gidebilir. Ödün vermek gerekiyor. Eğer insanlar sokakta kalmaya devam ederse, bu ekonomiye zarar verir" uyarısında bulundu.

"Politik riski yükselten yeni bir girizgah oldu"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Trakya Üniversitesi İktisat Bölümü Başkanı Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, "Türkiye'de yaşanan son gelişmelerin ülkemiz ekonomisinin gerçekten ciddi anlamda politik riskin etkisi altında kaldığını gösteriyor. Zaten politik risk endekslerine bakıldığında da politik risklerin sürekli arttığını gözlemleyebiliyorduk. Özellikle komşularla yaşanan sorunlar politik riski tırmandıran faktörler. Bir de bu olayların çıkması, Türkiye'nin politik riskini yükselten yeni bir girizgah oldu" ifadesini kullandı.

Politik risklerin artmasının sonucunda uluslararası sermayenin Türkiye'ye daha temkinli yaklaşacağını düşünen Uzunoğlu, ekonomik risklerin arttığını, piyasada şişkinliğin olduğunu ve son gelişmelerle bu stresin alınacağını söyledi.

Uzunoğlu, ekonomiye para girişinin yavaşlayacağını belirterek, şunları kaydetti:

"Sermaye girişlerinin yavaşlaması, Türkiye'ye orta ve uzun vadede yeniden yavaşlayan bir ekonominin içine sürükleyecek, yeni durgunluğu körükleyebilecek faktör olacak diye düşünüyorum. Bugün borsadaki primli başlangıcın alımlardan kaynaklandığını ve normalleşmeden kaynaklanmadığını, yapay bir dirençten olduğunu düşünüyorum. Böyle bir ortamda yabancı fırsat bu fırsat düşük fiyatlardan alayım ortamının içine gireceğini öngörmüyorum. Ayrıca bu düzeltme hareketinin de devam etmesinin bir sakıncası yoktur. Çünkü aşırı hale gelmiş bir ortamda bu düzeltmenin olması gerekliydi."

Üslup sorunu konusunda Türkiye'deki geniş kesimlerin ciddi sorununun olduğunu düşünen Uzunoğlu, "Özellikle iktidar kaynaklı üslup sorunu olduğunu düşünüyorum. Eğer üslup sorununu değiştirebilseydik daha farklı olabilirdi. Bu olaylar bu noktaya gelmezden evvel çok rahat engellenebilirdi" değerlendirmesinde bulundu.

"Türkiye ekonomisini bundan sonra etkileyecek en önemli faktörün politik faktörler"

Uzunoğlu, Türkiye ekonomisini bundan sonra etkileyecek en önemli faktörün politik faktörler olduğuna dikkati çekerek, Türkiye'nin komşularıyla ekonomik açıdan gelinen noktanın hiç de iyi olmadığını, diğer ülkelerin en fazla komşularıyla ticaret yaptığını Türkiye'nin ise en az komşularıyla ticaret yaptığına değindi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan ve piyasalardaki dünkü seyri yorumlayan Odeabank Ekonomik Araştırmalar müdürü İnanç Sözer ise," Son günlerdeki olaylara bağlı olarak BİST100 borsa endeksi dün yüzde 10,5 ile 17 Mart 2003'teki "tezkere krizinden" sonraki en sert günlük düşüşünü kaydetti. Dolar/TL 2011 sonundan bu yana ilk defa 1,90 seviyesini aşarken, TL gelişmekte olan ülkelere karşı de Merkez Bankası'nın ek sıkılaştırmaya başvurduğu 2012 başından bu yana en düşük seviyesine geriledi" dedi.

Sözer, "Yabancı satışlarının hakim olduğu tahvil piyasasında da, gösterge bono faizi bir önceki gündeki yüzde 6,1'den yüzde 6,8 ile Kasım 2012'den bu yana en yükseğine ulaştı. TL'nin borsa ve tahvil piyasasına kıyasla daha az değer kaybetmesinde ise ROM etkili oldu. Finansal piyasalardaki kaygıların ne kadar süreceği belirsizliğini korumakla birlikte, Haziran'da TL varlıklardaki değer kayıplarının tüketici güveninde kötüleşmeye yol açarak yüzde 4,6'lık 2013 yılı büyüme tahminimizde aşağı yönlü risk oluşturduğunu düşünüyoruz " ifadelerini kullandı.

"Tepkinin aşırı olduğu bugün piyasalarca teyit edildi"

"Öte yandan enflasyonun Haziran-Temmuz aylarında kademeli olarak Mayıs'taki yüzde 6,5'ten yüzde 8'e doğru yükselmesini beklesek de, büyümedeki risklerin yüzde 6,1'lik yılsonu enflasyon tahminimizde de aşağı yönlü baskı yapabileceğini düşünüyoruz. Dünkü tepkinin aşırı olduğunu düşünüyor ve mevcut durum itibarıyla tahminlerimizi koruyoruz. Ayrıca Merkez Bankası'nın son günlerdeki sıkılaştırma politikasını sürdürerek istikrara yönelik endişeleri hafifletmesini bekliyoruz. Nitekim tepkinin aşırı olduğu bugün piyasalarca teyit edildi ve borsa yüzde 5'in üzerinde yükselirken, bono faizi yeniden yüzde 6'nin da altına geriledi. Benzer şekilde TL de ılımlı bir değerlenme kaydetti"

"Çözüme dönük iyimserlik arttı"

Güne bankalar arası piyasada 1,8845 seviyesinden başlayan dolar/TL sabah saatlerinde 1,8887'ye kadar yükseldikten sonra "gezi parkı olaylarının" çözümüne yönelik iyimserliğin artmasıyla düşüşe geçti. Pozitif görünümü artmasına rağmen öğlen saatine kadar 1,8728 seviyesinin altına inmeyen dolar/TL bu seviyeden tekrar 1,88'in üzerine yükseldi. Başbakan yardımcısı Bülent Arınç'ın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmesinin ardından saat 12.00'de gerçekleştirdiği basın toplantısının ardından ise iyimserliğin arttığı ve dolar/TL'nin 1,8697 seviyesine kadar gerilediği görüldü.

BIST 100 endeksi dün gerçekleşen son 10 yılın en hızlı düşüşünü gerçekleştirmesinin ardından bugün güne tepki alımlarıyla başladı. İlk seansta Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile görüşmesinin artan tansiyonu düşüreceğine yönelik iyimserlikle önceki kapanışa göre yaklaşık 4,5 oranında yükseliş kaydeden endeks ilk seansı önceki kapanışa göre yüzde 3,5 oranında yükselişle 79.680,81 puandan tamamladı. İkinci seansa Arınç'ın açıklamalarının pozitif etkisiyle başlayan endeksin yükselişi yüzde 5'aştı 81.000 puanın üzeri test edildi. "Gezi parkı olayları" nedeniyle artan tansiyonun düşeceğine yönelik beklentiler banka hisselerinin ikinci seansta dünkü kapanışa göre ortalama yüzde 5,50 oranında yükseliş kaydetmesini sağlarken, holding endeksi de yüzde 4,87 değer kazandı.

Aynı pozitif beklentilerle tahvil-bono piyasasında dün yüzde 6,78 seviyesine kadar yükselen gösterge tahvilin bileşik faizinin de Arınç'ın konuşmasına kadar yüzde 6,19'a, konuşmanın ardından ise yüzde6,08'e kadar gerilemesi dikkati çekti. Açıklanan mayıs ayı reel efektif döviz kurunun Merkez Bankasının kritik seviye olarak nitelendirdiği 120 seviyesinin altında gelmesinden de moral bulan piyasada gösterge tahvilin bileşik faizi en düşük yüzde 5,91'i gördü. - İstanbul