Termal Enerjinin Başkenti: Aydın

YUSUF ŞAHBAZ - Türkiye'de üretilen enerjinin yüzde 2'sinin elde edildiği jeotermalde 671 megavatlık kurulu güçle ilk sırada yer alan Aydın, bu sektörde yatırımcıların ilgi odağı oldu.

Son yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelen Türkiye, 2017 yılında güneş ve rüzgar enerjisi alanında Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) modelini devreye alarak bu alandaki yatırımlarını hızlandırdı.

Rüzgar ve güneş enerjisinin yanında jeotermale de yönelen Türkiye'nin bu alandaki yatırımları her geçen gün artıyor.

Bin 100 megavatlık jeotermal kurulu gücüne ulaşan Türkiye, yaklaşık 650 milyon dolarlık doğalgaz ithalatının da önüne geçti.

Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) verilerine göre, Türkiye'de üretilen enerjinin yüzde 2'si jeotermalden elde ediliyor. Jeotermalde kurulu gücü bin 100 megavata ulaşan Türkiye, dünyada ABD, Filipinler ve Endonezya'dan sonra 4'üncü sırada yer alıyor. Ülke sınırları içinde ise bin 100 megavat kurulu gücün yüzde 64'ü olan 671 megavatı barındıran Aydın, jeotermal yatırımında ilk sırada yer alıyor. Aydın'ı 243 megavat kurulu güçle Denizli ve 166 megavat kurulu güçle Manisa izliyor.

Büyük Menderes Grabeni üzerinde bulunan Aydın'da 24 jeotermal santralinden elektrik üretimi yapılıyor. Yaklaşık 2 milyar 684 milyonluk yatırımla açılan santraller aynı zamanda il ekonomisine de katkı sağlıyor. Jeotermalden enerji üreten büyük firmaların yatırım yaptığı Aydın, kentin bu kaynakla ısıtılması için valilik kanalıyla girişimlerde bulunuyor.

Öte yandan Aydın'da yeni jeotermal santrali yatırımları devam ediyor.

2 bin metre derinlikten çıkarılıyor

Jeotermal enerjide ilk olarak yer altında kullanılabilecek kaynak tespit ediliyor. Bu bölgelere yapılan sondaj sonrası yerin yaklaşık 2 bin metre altından derecesi 120 ila 280 arasında değişen sıcak su kaynağı yer üstüne çıkarılıyor. Buhar ve su olarak iki hattan jeotermal santrale taşınan kaynak, sıcaklığıyla pentan denilen sıvıyı buharlaştırıp türbine gönderiyor.

Buharlaşan pentanla dönen türbinden enerji üretiliyor. Daha sonra hava soğutma fanlarıyla sıvı hale gelen pentan sisteme tekrar dahil oluyor. Yerin altından çıkan sıcak su ise yaklaşık 70 derece olarak tekrar yer altına gönderiliyor ve su burada tekrar ısınıyor. Bu da tam anlamıyla yenilenebilir enerjinin oluşmasını sağlıyor.

"2017'de jeotermalde dünyanın en hızlı büyüyen ülkesi olduk"

Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği Başkan Yardımcısı ve Maren Enerji Genel Müdürü Mehmet Şişman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, jeotermalde 1 megavatlık enerji üretimi için yaklaşık 4 milyon dolar yatırım yapılması gerektiğini söyledi.

Şişman, jeotermalin özel sektöre açılmasıyla birlikte 15 megavat olan kurulu gücün bin 100 megavatlara çıktığını belirterek, "2017 yılında jeotermalde dünyanın en hızlı büyüyen ülkesi konumuna geldik." dedi.

Jeotermalde geri basım olayının çok önemli olduğunu belirten Şişman, yasal olmasa bile bu işlemin enerjinin uzun ömürlü olması ve kaynakların korunması için yapılması gerektiğini vurguladı.

Geri basımda suyun kaynağına gidip gitmediğini belirlemek için birtakım işlemler yaptıklarını aktaran Şişman, "Örneğin suya bir boya katıyoruz ve bu boyayı izliyoruz. O boyalı suyun üretim kuyularından tekrar çıkıp çıkmadığının kontrol ediyoruz. Bir diğer husus ise sismik ağlarla yer altına giden suyun nereye gittiğini belirliyoruz. Suyun doğru yere gidip gitmediğini belirlemiş oluyoruz. Bununla yer altındaki bilinmezliğini gidermeyi amaçlıyoruz." diye konuştu.

Bölgede zaman zaman yerel halkın tepkisiyle karşılaştıklarını ifade eden Şişman, santrallerde doğaya herhangi bir salınım olmadığını, incir ve zeytine de bir zararının olmadığına değindi. Şişman bu kapsamda yerel halkı bilinçlendirmek için çalışmalarının sürdüğünü kaydetti.

Jeotermalin dünyada "yeşil enerji" olarak adlandırıldığını ifade eden Şişman, "Jeotermal elektrik santrallerinin en büyük avantajı diğer yenilebilir enerji imkanlarına göre yılın 365 günü faaliyette olması. Bizim herhangi bir şekilde üretim anlamında diğerlerine göre bir kaybımız yok." ifadelerini kullandı.

Enerjiye 750 milyon dolarlık yatırım

Maren Enerji'nin Kipaş Holding bünyesinde 2009'da yatırımlara başladığını dile getiren Şişman, 8 santralle enerji ürettiklerini, jeotermalde Türkiye'nin en büyük şirketleri arasında yer aldıklarını kaydetti.

Şişman, "8 adet santralimizle yaklaşık olarak yılda 1 milyar kilovat saatlik elektrik üretimi sağlıyoruz. Sadece Maren Enerji olarak Aydın'ın elektrik ihtiyacının yarısını sağlama kapasitemiz var. Yatırımlarımız devam ediyor. En son 33 megavatlık santralimizi devreye aldık. Toplam 750 milyon dolarlık yatırım yaptık. Hedefimiz 2020 yılına kadar 300 megavatlık bir kurulu güce ulaşmak." diye konuştu.

Aydın jeotermalle ısınacak

Aydın Valisi Yavuz Selim Köşger de kentteki jeotermal kurulu gücün rahatlıkla bin megavata ulaşabileceğini söyledi.

Türkiye'nin nüfus bakımından büyüyen bir ülke olduğunu kaydeden Köşger, "Bu büyümeyi karşılayabilecek bir enerjiye ihtiyaç var. Ülkemiz maalesef enerji zengini bir ülke değil. Yıllık 60 milyar dolarlık enerji ithal ediyoruz." dedi.

Aydın'ın jeotermal kaynaklarının sıcaklığının yüksek olduğunu vurgulayan Köşger, bu kaynağın birinci öncelik olarak elektrik enerjisinde, ardından da hem kentin hem de seraların ısıtılmasında kullanılması gerektiğini belirtti.

Köşger şunları kaydetti:

"Biz de valilik olan bize ait olan bir sahada böyle bir çalışma yapmak için yola çıktık. İlk olarak İncirliova ilçesinin jeotermalle ısınması için girişimde bulanacağız. Daha sonra ise bütün şehri. 1 Mart'ta ihaleye çıkacağız. Bu kaynağı, kentsel ısıtma ve soğutmada da kullanacağız. Aynı zamanda da seralara kadar sıcak su verilecek. Hatta termal otel yapacak yatırımcının da sıcak su kaynağını sağlayacak."