Uzmanlar Açıkladı: Piyasadaki Balların Yüzde 20'si Sahte

Türkiye sahip olduğu iklim şartları, florası ve biyolojik çeşitliliği sayesinde bal üretimi açısından en şanslı ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre geçtiğimiz yıl yaklaşık 95 bin ton civarında bal üretimi gerçekleşti. Ancak arıcılıkla uğraşan ve bal paketleme sektörü temsilcilerine göre ise Türkiye'de geçen yıl gerçekleştirilen toplam bal üretimi 35-40 bin ton seviyelerinde.

PİYASADA 10 BİN TON SAHTE VE KAÇAK BAL VAR

Türkiye'de bal üretiminin 35-40 bin ton seviyelerinde olmasına karşın tüketimin yıllık 50 bin ton civarında olduğuna dikkat çeken Özen Altıparmak, aradaki yaklaşık 10 bin tonluk bal açığının nasıl temin edildiği konusundaki soru işaretlerine dikkat çekiyor. İşin özü, Türkiye'nin ciddi boyutta bal ithalatı olmadığı için aradaki 10 bin ton civarındaki bal açığının nasıl kapatıldığı sorusu akıllara kaçakçılık ve sahte ürün iddialarını getiriyor.

Özen Altıparmak bu konuyu şu çümlelerle özetliyor: "Türkiye'de 35-40 bin ton bal üretimi varken tüketimin 50 bin ton seviyelerinde olması ve Türkiye'nin bal ithalatının olmaması adeta bir havuz problem gibi."

8 KİLO BAL 100 LİRA OLMAZ

Zaman zaman televizyon kanallarında ve farklı mecralarda kilosu 8-10 TL'ye satılan ballar herkesin dikkatini çekmiştir. Hatta kampanya dahi yapılan bu ürünlerde 8 kilogram bal 100TL'ye satılırken yanında takı seti ya da saat gibi bazı aksesuarlar da hediye olarak sunuluyor.

Amacımız kimseyi suçlamak ya da zan altında bırakmak değil. Ancak arıcılıkla uğraşanların bal üretim maliyetlerinin 8-10 TL'den başlayıp 15-20 TL'ye kadar çıktığını belirttiği bir ortamda söz konusu fiyatlara satılan bazı ürünler tüketicilerin aklına ister istemez gıda güvernilirliliği konusunu getiriyor. Tabii ki fiyat, bir gıdanın kalitesi açısından tek kriter olmamalı.

KAÇAK BALLARDA SAHTESİ GİBİ

Sektörden konuştuğumuz isimler söz konusu ürünlerin İran'dan kaçak olarak katırlarla Van'a kilosu 4 TL'ye getirilen ve arıların şeker tüketmesi ile yapılan ballar olduğunu söylüyor. Daha sonra bunlar tırlarla İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlere dağıtılıyor. İddialara göre İran'daki bal üretiminde arılara yüzde 100 şeker veriliyor.

DENTİMLER YETERSİZ

Kaçak bal girişinin güvenlik güçlerinin alacağı tedbirlerle önlenebilecek bir durum olduğuna dikkat çeken Özen Altıparmak, "Farklı yörelerde, farklı rakımlarda, farklı çiceklerden alınan balın üretim maliyeti minimum 8 TL'den 15-20 TL'ye kadar çıkabiliyor. Bal dünyada en kolay taklit edilen ve en zor tahlil edilen gıda maddelerinden birisi" diyerek aslında durumun ne kadar kritik önemde olduğuna dikkat çekiyor.

Balı 65-70 farklı parametrede analiz ettiklerini belirten Özen Altıparmak, bal sektörü açısından denetimlerin yeterli olmadığı görüşünde.

Altıparmak, "Bu maalesef tüm dünyada böyle. Denetim yetersizliği sadece Türkiye'ye mahsus değil. Türkiye'de arıcıların, bal sanayindeki paketleyicilerin denetlenmesi lazım. Bu noktada belki raflarda denetim daha kolay yapılabilir. Tüketicinin sağlığı açısından denetimler kesinlikle daha sıkı hale getirilmeli" diyor.

BAL ÜRETMEK PAHALI

Tıpkı tarım sektörünün diğer alanlarında olduğu gibi yüksek mazot fiyatları ve buna benzer birçok girdi maliyetindeki aşırı fiyat artışları arıcılar ve bal sektörü açısından da rekabet avantajını ortadan kaldırıyor.

TÜRKİYE'DEKİ BAL DÜNYADAKİNİN YÜZDE 3'Ü

Dünyada yıllık 1 milyon 300 bin ton civarında bal üretimi gerçekleşiyor. Türkiye'nin bu üretimdeki payı yüzde 3 civarında.

Bal tüketiminde dünya ortalamasına göre iyi durumda olduğumuzu belirten Altıparmak, "Dünyada yıllık kişi başı bal tüketimi 183 gr seviyelerinde. Türkiye'de bu rakam 650 gr civarında. Almanya gibi ülkelerde ise yıllık kişibaşı bal tüketimi 1,5 kg. Aslında Türkiye'nin bal tüketiminde daha gidecek yolu var" diyor.

Bal konusu çok hassas ve önemli. İnsan sağlığı açısından çok değerli bir gıda ürünü olan balda tüketimin artırılması için denetim ve gıda güvenilirliğine yönelik soru işaretleri ortadan kaldırılmalı.

Arıcılık ekonomik açıdan da stratejik bir sektör. Bugün bitkisel üretimdeki kaliteyi belirleyen ana unsurlardan birisi mevcut arı nüfusu. Bunun yanında bal, üretimde verimliliği artırarak ihracat potansiyeli yaratılabilecek bir alan.

Ancak bu fırsatları değerlendirmek için doğru üretim politikası ve girdi maliyetlerinin aşağıya çekilmesini sağlayacak adımlar atılması şart.

Bloomberg HT Editörü

İrfan Donat