'Datça hurması ağaçlarına sahip çıkalım' çağrısı

MUĞLA'nın Datça ilçesindeki endemik bitki türlerinden Datça hurmasının Türkiye'deki varlığını ilk kez 1982'de tespit ederek, dünya literatürüne girmesini sağlayan Prof. Dr. Melih Boydak, Akdeniz ve Ege bölgelerindeki kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelere çağrıda bulunup, fidanların park ve bahçeler ile yol kenarlarına dikilmesini istedi. Datça Çevre ve Turizm Derneği (DAÇEV) Başkanı Hüseyin Tüzün, ilçe merkezinde bulunan son 3 Datça hurması ağacının ise korunmasını istedi.

Prof. Dr. Melih Boydak, Datça hurmasının dünyada sadece yoğun olarak Datça Yarımadası ile Yunanistan'ın Girit Adası Vai koyunda görüldüğüne dikkat çekti. Prof. Dr. Boydak, hurmanın Datça Yarımadası'ndaki doğal yayılış alanlarının, dik ve sarp vadilerin yer aldığı, yerleşme yerlerinden uzak, hemen hiç uğranmayan veya çok seyrek olarak uğranan yöreler olduğunu söyledi. Boydak, "Datça hurması fevkalade güzel ve dekoratif görünümlü, park ve bahçelerimizin seçkin yerli bir türü olmaya adayıdır. Datça'nın, Eksera Deresi ve Hurmalıbük bölgesinde bulunan Datça hurması ağaçlarından, ekim- kasım aylarında toplanan tohumlar Gökova Orman Fidanlığı'na gönderiliyor. Burada üretilen Datça hurması fidanları, Muğla'da yayılış bölgesi olan Bodrum, Datça ve Marmaris gibi ilçeler ile Antalya Kumluca ve Kuzey Kıbrıs'a gönderilerek dikimleri yapılıyor. Estetik görüntüsü güzel olduğu için yol kenarı ağaçlandırmalarında kullanılıyor. Son iki yılda 1000'e yakın Datça hurması toprakla buluşturuldu. Sadece kamu kurumlarının bahçeleri ve belediyelerin parkları değil, isteyen vatandaşlar da Datça Orman İşletme Şefliği'nden sadece üretim masrafı ile satın alıp, bahçelerine dikerek bu türün yayılmasını sağlayabilirler. Ege ve Akdeniz bölgelerinde, kendi türümüz olan Datça hurması ağaçlarını dikmeyi öneriyoruz" diye konuştu.

'ÜREME GÜCÜ ÇOK YÜKSEK'

Datça hurmasının, ekolojik olarak ilçenin sıcak iklimine ve rüzgarlarına dayanıklı olmasına rağmen yamaçlardaki ve vadilerdeki sulara ihtiyaç duyduğunu belirten Prof. Dr. Boydak, "Datça hurması ağacının çok önemli ekolojik bir duyarlılığı var. Çok sıcak havalarda sular azaldığında, aşağıdaki dallarını kurutarak atar ve böylelikle kendini koruma altına alıp, yaşamını devam ettirebilir. Çok dayanıklıdır, çok uzun ömürlüdür. Sürekli sürgün vererek, gelişmektedirler. Üreme gücü çok yüksek olan bir bitkidir. 2015 ve 2018 yıllarında Hurmalıbük ve Eksera Deresi'nde tekrar incelemelerde bulundum. Sayısal olarak bir azalma söz konusu değil. Zaten bulundukları yerler itibariyle zarar görmelerine imkan yok. Çünkü çok sarp bölgelerde yetişiyor. Hurmalıbük'e karayolu ile gidilemiyor, mutlaka bir tekne ile ulaşmak zorundasınız. Eksera Deresi'nde ise bir yere kadar araçla gitmek mümkün, daha sonra ise en az bir saatlik yürüyüş ile Datça hurması ağaçlarına ulaşabilirsiniz. Yerleşim yerlerinden uzakta ve insanların uğramadığı yerlerde yetişiyor. Datça Yarımadası'nda tespitlerimize göre toplam 28 hektarlık bir alanda Datça hurması ağaçlarını görmekteyiz" dedi.

İLÇE MERKEZİNDEKİ 3 AĞACIN KORUNMASI İSTENDİ

DAÇEV Başkanı Hüseyin Tüzün de ilçe merkezinde bulunan son 3 Datça hurması ağacının korunmasını istedi. Türkiye'de ilk kez 1982 yılında tespit edildikten sonra 1985'te Datça Hükümet Konağı yapılırken, Kaymakamlık binası girişine 2 Datça hurması fidanı dikildiğini hatırlatan Tüzün, şunları kaydetti:

"O gün dikilen fidanlar bugün yetişkin ağaçlar oldu. Hatta bir de hemen yanlarında 3'üncüsü yetişti. Datça Hükümet Konağı 2 yıl önce olası bir depremde yıkılma riski bulunduğu için boşaltılarak yıkıldıktan sonra, Datça hurması ağaçları halen otopark olarak kullanılan alanda kaldı. Buradaki Datça hurması ağaçlarının mutlaka korunması gerekiyor. DAÇEV olarak bu konuda kendimizi sorumlu görüyoruz. Halen otopark olarak kullanılmakta olan bu alanda ileride herhangi bir yapılaşma olması durumunda dahi, ilçemizin sembolü olan Datça hurması ağaçları yerinde kalmalıdır. Çünkü Datça'ya gelecek olan yerli veya yabancı turistlere şehir merkezinde gösterebileceğimiz başka Datça hurması ağacı yok. Son derece zarif ve dekoratif bir palmiye türü olan Datça hurması ağaçlarını, parklarımızda, cadde ve yol kenarlarında yaygınlaştırmamız gerekiyor."