Forma reklam gelirinden pay alınmasına "hak ihlali" kararı

KEMAL KARADAĞ - Anayasa Mahkemesi, Fenerbahçe Spor Kulübü Derneğinin, forma reklam gelirinden Spor Genel Müdürlüğüne yüzde 5 pay verilmesi nedeniyle yaptığı bireysel başvuruda hak ihlali kararı verdi.

Fenerbahçe Spor Kulübü Derneği, 2012-2013 sezonu Kadınlar Voleybol Ligi'nde giyilecek formalara reklam alınması için 300 bin lira karşılığında bir şirketle sözleşme yaptı.

Spor Genel Müdürlüğü, forma reklam gelirinden pay almak için 10 Haziran 2013'te İstanbul Anadolu 19. Asliye Hukuk Mahkemesinde alacak davası açtı.

Dava dilekçesinde, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Mülkiyeti ve Kullanımında Bulunan Spor Tesislerinde Yapılacak Spor Faaliyetleri ile Genel Müdürlüğün Gözetim ve Denetiminde Düzenlenecek Olan Spor Organizasyonlarına Katılan Kulüp ve Kişilerin Her Türlü Spor Malzemeleri ile Araç ve Gereçlerine Reklam Konulmasına Dair Yönetmelik'in 9. maddesi gereğince, Kadınlar Voleybol Ligi 2012-2013 voleybol sezonunda oynanan müsabakalarda giyilen formalar için alınan reklama ilişkin sözleşmeden elde edilen gelirin yüzde 5'inin ödenmesi talep edildi.

Dava sürecinde yönetmelik yürürlükten kalktı

Dava açıldıktan sonra 4 Nisan 2014'te söz konusu yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

İstanbul Anadolu 19. Asliye Hukuk Mahkemesi, 9 Aralık 2014'te davayı kabul ederek, 15 bin liranın Spor Genel Müdürlüğüne ödenmesine karar verdi.

Gerekçede, 2012-2013 sezonu için yapılan forma reklam sözleşmesindeki forma reklam gelirinin ilgili yönetmeliğin 9. maddesi gereğince, reklam gelirinin yüzde 5 kadar miktarın davacıya ödenmesi gerektiği belirtildi.

Yargıtay onadı

Fenerbahçe Kulübü tarafından temyiz edilen karar, Yargıtay 13. Hukuk Dairesince onandı. Karar düzeltme talebinin de reddedilmesi üzerine kulüp, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.

Başvuruda, alacak davasının kabulüne dayanak olan yönetmeliğin, mahkeme kararından önce yürürlükten kaldırıldığı, hukuka aykırı karar nedeniyle 15 bin lira ve icra giderlerinin ödenmek zorunda kalındığı, bu nedenlerle mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürüldü.

Anayasa Mahkemesi, Fenerbahçe Spor Kulübünün, Anayasanın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

Anayasa Mahkemesinin gerekçesi

Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, 3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu'nun 8. maddesinde oyunların düzenlenmesi ile ilgili reklam gelirlerinin yer aldığı, 14. maddesinin (e) bendinde de her türlü reklam gelirinin idarenin gelirleri arasında gösterildiği belirtildi.

Kanunda, idarenin gelirleri arasında sayılanlarla neyin kastedildiği konusunda açıklık bulunmadığı vurgulanan gerekçede, kanunda ayrıca kulübün elde ettiği reklam geliri üzerinden idareye hangi oranda ödeme yapacağına ilişkin herhangi bir hükme de yer verilmediği kaydedildi.

Yüzde 5 oranındaki payın, yönetmeliğin 9. maddesinde öngörüldüğü ancak reklam sözleşmesinden elde edilecek gelirden idareye ödenecek yüzde 5 oranındaki payın nasıl tahsil edileceğine ilişkin bir düzenlemenin kanunda bulunmadığı aktarıldı.

Kanuni dayanak bulunmadan doğrudan yönetmelik hükümleri ile mali yükümlülük öngörülerek, mülkiyet hakkına müdahale edilmesinin kanunilik unsurunu sağlamayacağına dikkat çekilen Yüksek Mahkeme kararında, "3289 sayılı Kanun'da yer verilen reklam geliri tanımının muğlak olması, reklam gelirinden hangi oranda tahsilat yapılacağına dair sınırlayıcı bir düzenlemenin kanunda öngörülmemesi ve tahsilatın nasıl yapılacağına ilişkin belirsizlik göz önüne alındığında, idare tarafından başvurucudan alınan reklam geliri payının esaslı unsurlarının kanunla belirli ve öngörülebilir bir biçimde düzenlenmemiş olması nedeniyle mülkiyet hakkına yapılan müdahale Anayasa'ya aykırıdır." değerlendirmesinde bulunuldu.