Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nin İptal Edilmesi

Sırbistan, Bosna Hersek ve Romanya'nın, Kosova'nın davet edilmesine karşı duruş sergilemelerine tepki olarak Arnavutluk ve Hırvatistan'ın yer almayacağını açıklanması üzerine Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nin iptal edilmesi, bölge ülkelerinde geniş yankı buldu.

Bosna Hersek'in eski Ankara Büyükelçisi Hayrudin Somun, bugün yapılması planlanan zirvenin iptaline ilişkin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sırbistan ve Kosova ilişkilerinde bu tür olayların yaşanmasına şaşırmadığını belirtti.

Benzer olayların geçmişte de yaşandığını ve Sırbistan'ın, Kosovalı temsilcilerin bulunduğu toplantılara temsilcilerini göndermediğini ifade eden Somun, " Brüksel'de imzalanan anlaşmanın ardından artık hiçbir şey eskisi olmaz. Ohri'deki zirvenin iptaline neden olan bu tür protestolar, gelecekte de devam edecek, ancak azalarak sona erecektir. Sırbistan, Kosova'yla da tıpkı diğer komşularıyla yaşadığı gibi yaşamaya alışacak. Kosova'dan ayrılmak zor, ancak bu Bosna'da da böyleydi. Zaten savaş da bu nedenle olmuştu" diye konuştu.

Somun, Ohri'deki iptal edilen zirveye benzer girişimlerin bölge ülkeleri arasındaki ilişkilere katkı sağlayacağına inanmadığını, bu tür bölgesel girişimlerden sonuç alınamadığını savundu.

-"Zirvenin iptali, bölgenin istikrar anlamındaki zayıflığını gözler önüne serdi"

Eski Bölgesel İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Hidayet Bişçeviç, Ohri'deki zirvenin iptalinin, bölgenin istikrar anlamındaki zayıflığını bir kez daha gözler önüne serdiğini kaydetti.

Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da düzenlenen bir önceki Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Zirvesi'nde de sonuç deklarasyonunun kabul edilemediğini hatırlatan Bişçeviç, "Şimdi de zirve iptal edildi. Benim görüşüme göre, daha geniş tartışmalar yapılıp bölgede kalıcı istikrar ve işbirliği adına adımlar atılmalı" ifadelerini kullandı.

Ohri'deki zirvenin, bölgesel işbirliğinin ve istikrarın önündeki engellerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olabileceğini söyleyen Bişçeviç, burada Avrupa Birliği'nin (AB) devreye girmesi gerektiğini belirtti.

Brüksel'de imzalanan anlaşmayla, Kosova'nın, Bölgesel İşbirliği Konseyi'nin oturumlarına katılabilmesinin önünün açıldığına işaret eden Bişçeviç, şunları söyledi:

"Burada da AB inisiyatif alabilirdi. Eğer ki Sırbistan ile Kosova, iki yılda kendi vatandaşlarının sorunlarına çözüm bulabilmek ve onların yaşamlarını kolaylaştırmak için bu anlaşmayı imzaladılarsa, Doğu ve Batı Almanya için bu 20 yıl sürdü, burada tüm bölge ülkelerinin işbirliğine ortak olmasının önünde bir engel görmüyorum. Batı Almanya da o dönemde Doğu Almanya'yı tanımıyordu, ancak tüm uluslararası toplantılara birlikte katılıyorlardı. Sırbistan da mevcut 'Kosova'yı muhafaza' politikasını uzun süre devam ettiremez."

-"Zirveden dersler çıkarılmalı"

Kosova Başbakanı Haşim Taçi'nin Dış Politika Danışmanı Adem Vlasi, iptal edilen zirveden önemli dersler çıkarılması gerektiğini belirtti.

Kosova'yı hiçkimsenin görmezden gelemeyeceğini ve es geçemeyeceğini kaydeden Vlasi, "Sırbistan hala Kosova konusundaki ikiyüzlü ve yıkıcı politikasını devam ettiriyor. Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov'un, Sırbistan'ın kaprislerini dikkate alarak Kosova Cumhurbaşkanı Atifete Yahyaga'yı zirveye davet etmemesi üzücüydü. Bu nedenle kendisini kurban ederek, zirveyi iptal ettiğini açıkladı. Makedonya, bu olaydan önemli dersler çıkarmalı" diye konuştu.

Vlasi, zirvenin iptal edilmesinin Kosova'nın en büyük diplomatik başarısı olduğunu belirterek, "Çünkü, bu vesileyle, Slovenya, Hırvatistan, Bulgaristan ve Arnavutluk gibi ülkeler, Sırbistan ve Makedonya'ya, Kosova'nın yok sayılamayacağı mesajını verdi" değerlendirmesinde bulundu.

-"En az suçu olan Makedonya'ydı"

Sırbistan'ın eski Paris Büyükelçisi Predrag Simiç da iptal edilen zirveye ilişkin, "Buradaki en az suçu olan ülke Makedonya'ydı, ancak en büyük kurban da onlar oldu" dedi.

Üsküp'ün bu zirvenin düzenlenebilmesi için çok çaba sarf ettiğini söyleyen Simiç, "Ancak bölgedeki mevcut durum çok ağırdı. Her ne kadar Sırbistan ile Kosova arasında Brüksel'de bir anlaşma imzalansa dahi bizi zorlayacak daha bir çok sorun mevcut. Bu, Balkanlar'ın zayıflığını ve her ülke için yararlı olacak etkinliklerde bile birlikte hareket etmeye hazır olmadığını gösteriyor" ifadelerini kullandı.

Brüksel'de imzalanan anlaşmanın Kosova sorununu tam manasıyla çözeceğine inananların sadece kendilerini kandırdıklarını iddia eden Simiç, "Dayton Barış Antlaşması, çok daha derli toplu bir uluslararası anlaşmaydı. Ancak, imzalanmasının üzerinden 18 yıl geçtikten sonra, aslında onun da bazı sorunları hala çözemediğini görüyoruz" dedi. - Saraybosna