"Hayata Dönüş Operasyonu" davası

Bayrampaşa Cezaevindeki "Hayata Dönüş Operasyonu"nda görev sınırlarını aştığı gerekçesiyle dönemin jandarma görevlisi 196 sanığın yargılanmasına devam edildi.

Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesindeki duruşmaya, bir kısım müştekiler ile avukatları katıldı. Tutuksuz 2 sanık ise Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile duruşmaya bağlandı.

Duruşmada savunma yapan tutuksuz sanık Ayhan Akcan, olay tarihinde Ankara Özel Harekat Komutanlığına bağlı olarak tim komutanı olarak görev yaptığını ifade ederek, "Üzerimizde sadece robocop kıyafeti, cop, kelepçe ve kask vardı. Cezaevinin bahçesindeydik. Ana girişte bekledik, biz hiçbir mahkumla karşılaşmadık akşama kadar bekledik. Akşam oldu 'dönüyoruz' dediler, Hasdal Kışlasına döndük." diyerek suçlamaları reddetti.

Bir diğer tutuksuz sanık Hakan Güllü de olay zamanı araçta hangi timlerin olduğunu hatırlamadığını, havanın çok karlı olduğunu, zor şartlarda Ankara'ya döndüklerini ve kendisinin cezaevi yerleşkesine hiç girmediğini savunarak, suçlamaları kabul etmedi.

Sanıkların savunmaları alındıktan sonra müştekilere söz verildi.

Müşteki Turan Bulut ifadesinde, operasyon sırasında cezaevinde olduğunu, sabaha doğru 04.30 civarı silah sesleriyle uyandıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Üzerimi giymeye çalıştım, alt kata indik, koridora çıktık, arkadaşlar 'çıkmayın' diye bağırmaya başladı. Mermi geçti, bir arkadaşımın vurulduğunu gördüm. Vurulan kişi Erol Arıkan'dı. Bacağından vurulmuştu. Yukarıdan duvar delme sesleri gelmeye başladı. Ana koridorun üstündeydi kırma işlemi. Sonra bizi hangar gibi bir yere getirip uzun süre beklettiler. Ring arabalarına koydular, biraz beklettiler. Yola çıktık. Yolculuk 3-4 saat sürdü. Bizi büyük bir kapıdan içeri soktular. Tek tek indirdiler."

Olaylar nedeniyle psikolojik sıkıntı yaşadığını söyleyen müşteki Turan Bulut, şikayetçi olduğunu söyledi.

Bulut'un beyanlarının ardından bir sanık avukatının ölüm oruçlarıyla ilgili bilgisinin olup olmadığını sorması üzerine Bulut, kendisinin açlık grevinde olduğunu söyledi.

Mahkemede beyanları alınan bir diğer müşteki Turan Çil ise olay günü 04.30 sıralarında ezan ve silah sesleriyle uyandığını kaydederek, "Demir pencerelerde kurşun sesleri vardı. Alt kata sürünerek indim. Koridora çıktık. 6-7 arkadaş yaralanmıştı. Ateş ediliyordu. Koridor boşluğu, kapı, havalandırma, 5 saatimiz orada geçti." diye konuştu.

Müştekilerin ifadelerinin tamamlanmasından sonra ara kararını açıklayan mahkeme heyeti, suç tarihinde faks ve teleks yolu ile gelen operasyona ilişkin sonuç raporlarının Jandarma Genel Komutanlığından ve İstanbul İl Jandarma Komutanlığından ayrı ayrı yazılıp sorulmasına karar vererek, eksikliklerin giderilmesi için duruşmayı erteledi.

Davanın geçmişi

Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan iddianamede, sanıkların 19 Aralık 2000'de Bayrampaşa Cezaevinde düzenlenen operasyonda görevli jandarma birliklerinde görev aldığı belirtildi.

Sanık olan dönemin 39 jandarma görevlisinin görev sınırlarını aşarak aşırı güç ve silah kullanıp faili belli olmayacak şekilde 12 kişinin ölümüne sebep oldukları 29 kişiyi de öldürmeye teşebbüs ettikleri belirtilen iddianamede, özellikle görev sınırları ve silah kullanma yetkilerinin aşılıp aşılmadığına, orantılı veya aşırı güç kullanılıp kullanılmadığına ilişkin delillerin değerlendirilmesinin mahkemeye ait olduğu ifade edildi.

İddianamede, "Kanun hükmünü yerine getiren kişiye ceza verilmez" hükmünü içeren TCK'nın 24. maddesi ile "Meşru savunma ve zorunluluk halinde işlenen fiillerden dolayı ceza verilmez" hükmünü düzenleyen TCK'nın 25. maddesinin 2. fıkrası da göz önüne alınarak, suç tarihinde jandarma görevlisi olan sanıkların ölen 12 kişi için ayrı ayrı 20 ile yirmibeşer yıl arasında hapis cezası öngören "görevin ifası sırasında kasten adam öldürme" ile 29 mağdur için ayrı ayrı 9 ile onbeşer yıl arasında hapis cezası içeren "görevin ifası sırasında kasten adam öldürmeye teşebbüs" suçlarından cezalandırılması istendi.

157 sanıklı ek iddianame düzenlendi

Yargılama devam ederken İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca olayla ilgili 12 maktul, 44 müşteki, 157 sanığın bulunduğuna ilişkin ek iddianame düzenlendi. İddianamede, bu sanıkların "kasten öldürme" suçundan cezalandırılmaları talep edildi.

Yargıtay 5. Ceza Dairesince, bu iddianame ile Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesindeki dosyanın birleştirilmesine karar verildi. Dosyaların birleşmesi sonucunda sanık sayısı 196'ya yükseldi.