İmam Hatipler Hakkında Ayrımcı ve Ötekileştirici Dil Kullanılıyor"

İmam Hatipliler Derneği (ÖNDER) Basın Tanıtım Komisyonu Başkanı Demet Tezcan tarafından kaleme alınan ve imam hatip okullarına ilişkin 2017 yılında yazılı basında yer alan olumlu ve olumsuz haberlere yer verilen "İmam Hatiplere Bakış Araştırması" raporu yayımlandı.

Raporda, yazılı

basının imam hatip haberlerine yaklaşımı

konusunda bir fotoğraf çekilmesi hedeflendi.

Rapor hazırlanırken, 2017 yılında günlük ulusal yayın yapan 46 gazeteden 28'ine yer alan haberlere incelendi ve bu haberlere ilişkin bir değerlendirme yapıldı.

Raporda, özellikle bazı yayın organlarında imam hatiplere yönelen ötekileştirici ve ayrımcı dil ile nefret söyleminin haber sunumundan

öte bir davranış biçimi haline geldiği tespit edildi.

İmam hatip okullarının tarihçesine yer verilen raporun giriş kısmında şu ifadeler yer aldı:

"İmam hatipler, Türkiye'de bir eğitim modeli bir okul türü olmaktan öte, ülkenin yaşadığı siyasi iniş çıkışlar ve çalkantıların da

göstergesi, onlarla beraber yoluna

devam etmeye çalışan kurumlar olmuştur. Türkiye'nin en önemli yapı taşlarından biri olan bu okullar, doğdukları

Milli Mücadele yıllarından bugüne kadar, daima gündemdedir

ve sosyal bir gerçek olarak varlıklarını muhafaza etmektedir. İmam

hatip liseleri, hemen her iktidar döneminde

tartışmaların odak noktası

olurken, bugün de gündemdeki yerini

korumaktadır.

Raporda, 28 Şubat sürecindeki kısıtlamalar sonucunda imam hatip liselerindeki öğrenci sayısının 600 binden 60 bine kadar düştüğü hatırlatılarak, AK Parti'nin 2002'de iktidara gelmesinin ardından bu okulların şartlarında yavaş yavaş iyileştirmelerin başladığı, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Türkiye genelinde 3 bin 142 imam hatip ortaokulunun ve bin 452 imam hatip lisesi bulunduğu ve öğrenci sayısının 1 milyon 346 bin olduğu bilgisine yer verildi.

" Araştırma, söz konusu 5 bin 309 haber üzerinden gerçekleştirildi"

Araştırmaya, Akşam, Aydınlık, Diriliş Postası, Cumhuriyet,

Dünya, Güneş, Evrensel, Habertürk,

Birgün, Hürriyet, Milat, Milli Gazete, Milliyet,

Ortadoğu, Posta, Sabah, Şok, Sözcü, Star,

Takvim, Türkiye, Yeni Çağ, Vatan, Yeni Akit, Yeni Asya, Yeni Mesaj, Yeni Şafak, Yurt gazetelerinde çıkan haberlerin konu edildiği aktarılan raporda şu ifadelere yer verildi:

"Gazeteler arasında yaptığımız taramada, 2017

yılında ÖNDER İmam Hatipliler Derneği'yle

alakalı olarak, 'Din Öğretimi', 'Genç ÖNDER', 'İmam Hatip Okulları', 'İmam Hatip', 'Okul Aile Birliği', 'Öncü Spor', 'Sade Soda', 'Tohum Dergisi' ve 'Wonder' başlıklarından

ulusal ve yerel medyada 44 bin 343 haber ve

yazı yayınlandığı görüldü. Sadece 'İmam hatip' kavramının yer aldığı 5

bin 309 haber ve yazı da ulusal basında yer

aldı. Araştırma, söz konusu 5 bin 309 haber

üzerinden gerçekleştirildi. Bulgular ise adli

olaylar ve rutin haberler dışındaki içerik

analizi yapabileceğimiz 683 haber ve yazı

üzerinden sağlandı. Araştırmanın sonuçları 9 ayrı kategoride toparlandı.

Bu kategoriler arasında en fazla

haberin yayınlandığı alanı 211 haber, yazı

ve analizle 'siyasi polemik' başlığı oluşturuyor.

Onu 143 haber ve yazıyla 'müfredat' başlığı izliyor. Araştırmada, okul sayıları ve

sınavlara ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı 'sayılar, sınavlar' kategorisinde 81 haber

ve yazı bulunuyor."

Çalışmada dikkat çeken başlıklardan ve en

önemlilerinden birinin ise "ayrımcı dil" üzerine

yapılan yayınların oluşturduğu vurgulanan raporda şunlar kaydedildi:

"79 haber, yazı ve analizde imam hatipler hakkında

kullanılan ayrımcı ve ötekileştirici dil karşımıza çıkıyor. Kullanılan kavramlar arasında ise en sıklıkla 'kindar ve dindar nesil' kavramı

dikkati çekiyor.

İmam hatip okullarında öğrenim gören gençlerin

örnek davranışları ve sosyal sorumluluk alanındaki faaliyetlerini içeren "Örnek

okul, örnek öğrenci' başlığında 74 yazı,

haber, yorum yer alıyor. Bunu 30 haber ve yazıyla 'diğer' kategorisi izliyor. İmam hatiplerin ne olduğundan çok ne olmadığı ve kendini anlatma üzerine kurgulanan yazı,

haber ve yorumlar 'Savunma' başlığı altında

yer alıyor. Bu alanda da 31 haber ve yazı

bulunuyor. Okullardaki 'eğitim kalitesi" hakkında 24

haber, yazı ve yorum yayınlanmış. Öğrencilerin

bilimsel başarılarına ise 10 haber, yazı

ve yorumda yer veriliyor. "

Raporda, medyadaki nefret so¨yleminin ve

ayrımcı dil kullanımının yıllardır

imam hatip okulları ve imam hatiplileri hedef aldığı vurgulanarak, 2017 yılına ilişkin yapılan araştırmada 11 yayın organında bu yönde 79 haber, köşe yazısı, analizin bulunduğu belirtildi.

"Dindar ve kindar nesil" kavramının imam hatip okullarının anılması ile birlikte 18 kez kullanıldığına dikkat çekilen raporda, "Onu yine 'kindar nesil' olarak kullanım

takip ediyor. 6 kez de haber,

yazı ve yorumlarda 'kindar nesil' kullanılmış. 5 ayrı yerde imam hatip kavramıyla beraber 'IŞİD' kavramı

geçiyor ve kullanımlar genel olarak

benzetme içeriyor. 'Arka bahçe' kavramı metinlerde 4 kez kullanılıyor. 'Gerici eğitim', 'gerici müfredat', 'militan', 'mahkum edilmek', 'dininin ve kininin davacısı' kavramları da ikişer kez geçiyor.

İmam hatiplilere yönelen ayrımcı dil ve nefret

söylemi çerçevesinde metinlere baktığımızda

çok geniş yelpazede ve saldırgan bir

dil karşımıza çıkıyor. " ifadelerine yer verildi.

Başarı örneklerini işleyen haber ve yazılar daha az yer buluyor

Raporda, imam hatip okullarının bilimsel başarı örneklerini

işleyen haberlerin ve yazıların diğer kategorilerden daha az yer bulduğu aktarılarak, geleneksel

ve ana akım medyanın bu okulların güzel yanlarını görmekten ziyade aksayan yanlarını haber yapmayı ve bunlar

üzerinden imam hatiplere yüklenmeyi tercih ettiği aktarıldı.

Raporda, proje okullarla birlikte imam hatip liselerinde hem sporda hem sanatta hem de fen

bilimlerinde hem de sosyal bilimlerde

başarılı öğrenciler ve başarılı okulların sayısının artış gösterdiği ve bu olumlu gelişmelerin kısmi de olsa medyanın diline haber ve yazılara da yansıyacağı kaydedildi.

Raporun "Savunma" başlıklı bölümünde ise bu kategorideki haberlerin ayrımcı dil bölümündeki haber ve yazılara benzemekle

birlikte bir yönüyle onlardan ayrıldığı ve bu bölümde ele alınan haber

ve yazılar daha çok imam hatiplerin ne olduğundan çok ne olmadığı üzerinde

durduğu ifade edildi.

Raporda imam hatiplerin siyasi polemik üzerinden malzeme yapılması

kadar bu okulun müfredat konusu üzerinden

de siyasi tartışmalar ve polemikler yapıldığı ve 2017 yılının yaz dönemi boyunca tartışmada olan yeni müfredat üzerine

çok sayıda haber ve köşe yazısı yer aldığı hatırlatıldı.

Olumlu haberler de yapılıyor

Gazetelerde olumsuz haberlerin çokluğuna rağmen olumlu haber ve yazıların bulunduğu belirtilen raporda, "Haber ver yazılarda, kişisel olarak bir başarıya imza atmış veya

kişisel olarak bir sosyal sorumluluk meselesinde yer almış öğrenciler ile yine sosyal sorumluluk projelerine

öğrencileri teşvik eden okullar yer

alıyor. Bu kategoride hepsi

olumlu sayılabilecek 74 haber ve

yazı yer alıyor." ifadelerine yer verildi

Raporda imam hatip okullarının sayısının ve sınavdaki başarılarının, bu okullara

bütçeden ayrılan pay üzerinden

yapılan haberler ve yazılan yazıların baz alındığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"Burada imam hatiplerin

üniversiteye girişteki başarısı tartışılırken

bazı yayın organlarında diğer

liseler ve meslek liseleriyle bir

kıyaslama yapılarak bu oran 'başarı' veya normal bir durum olarak görülürken,

bazı yayın organlarında yer

alan haberlerde ise sadece imam hatipler

üzerinden bir değerlendirme

yapılarak imam hatiplerin üniversiteye

girişte başarısız oldukları işleniyor.

Yine imam hatiplere ayrılan

bütçe, okul ve öğrenci sayıları da baz

alınarak eleştiriliyor."

"Eğitimde gençlerin söz sahibi olmaları gerekiyor"

Bir yılı içeren ve 5 bin 309 gazete

haberi üzerinden gerçekleştirilen araştırmanın sonuç kısmında şu değerlendirmede bulunuldu:

"Basınla ilgili, basın kuruluşlarının

neyi yapmaması gerektiği ya da ülkenin

bir eğitim kurumuyla ilgili

haber yaparken hangi hassasiyetlere

riayet etmeleri gerektiği ortaya

çıkarken, yaşı küçük çocuklar ve

daha 18 yaşını doldurmamış gençler

hakkındaki olumsuz, ötekileştirici ve

kişilik haklarını zedeleyen yayınlar

yapılmaması gerektiği bir kez daha

teyit edildi.

Eğitim üzerine çalışmalar yapan

özelde ise imam hatiplerle ilgilenen

bir dernek olarak ÖNDER'in önümüzdeki dönemlerde hangi konular

üzerine eğilmesi gerektiği de bu taramada

ortaya çıktı. Okulların fiziksel

ortamının iyileştirilmesinden sonra

eğitimcilerin ve eğitimin kalitesinin

artırılması, eğitimde gençlerin söz

sahibi olmaları, inisiyatif almaları,

kendi ayakları üzerinde durmaları,

ülkelerinden sonra dünyayı tanıyan

ve yorumlama kabiliyeti olan gençlerin

yetiştirilmesi hedefi bir kez daha

netleşti.

Eğitim kalitesi ile birlikte müfredata

yapıcı eleştirilerin ve katkıların

sunulması, bu konudaki iyileştirmelere

destek olunması, öğrencilerin

okuma-yazma, kültürel, sanatsal ve

sportif faaliyetlere katılımlarının

desteklenmesi, bilimsel başarıları

kadar sosyal konulardaki başarılarının

da hesaba katılması, toplumsal

olaylarda edilgen değil, daha etken bir konumda

yer almaları, sadece ulusal değil uluslararası

etkileşimlerde de bulunarak dünya

vatandaşlığının geliştirilmesi, öteki anlamıyla

ümmet bilincinin yerleştirilmesi gerektiği bu araştırmanın bulgularıyla birlikte de bir

kez daha kendini kabul ettirdi."