Kolombiya'nın 50 Yıldır Bitmeyen İç Savaşı

Betül Rümeysa Şahin - Dünyada  iç savaşın ve terör faaliyetlerinin yoğun olarak yaşandığı ülkelerden Kolombiya'nın en büyük militan grubu Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasında geçen yıl başlayan barış görüşmeleri devam ederken, çatışmaların yaşandığı 50 yılda yaklaşık 220 bin kişinin hayatını kaybettiği ve 5.7 milyon Kolombiyalının yerlerinden olduğu bildiriliyor.

AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgiye göre, 1964'te Manuel Marulanda tarafından Kolombiya Komünist Partisi'nin askeri kanadı olarak kurulan Marksist kökenli gerilla grubu FARC'ın, 9 bin örgüt üyesinin olduğu belirtiliyor. Örgütün uyuşturu kaçakçılığından yılda yaklaşık 300 milyon dolar gelir elde ettiği kaydediliyor. Kolombiya hükümeti ve FARC arasında geçen yıl başlayan görüşmelerin askıya alınmasının ardından 28 Ağustos'ta taraflar Küba'nın başkenti Havana'da tekrar müzakerelere başladı.

Kolombiya'da ekonomik, siyasal ve sosyal olarak ciddi maddi ve insan kayıplarının yaşanmasına neden olan iç çatışmaların barışla sonuçlanması, Latin Amerika bölgesinin siyasal istikrarına da katkı sağlayacak.

-FARC, bütün dünyada uyuşturucunun serbest bırakılmasını istedi-

Bu döneme kadar taraflar 1984-1987, 1991-1992, 1999-2002 ve 2012 dönemlerinde 4 kez barış görüşmeleri için bir araya geldi ancak örgütün yaptığı saldırılar, görüşmeleri olumsuz etkiledi. 1982'de başlayan barış görüşmeleri 1984'te barış antlaşmasının imzalanmasıyla sonuçlandı ancak 1987'den itibaren ateşkes fiilen ortadan kalktı. Bu anlaşma ışığında ortaya çıkan Yurtsever Birliği içerisindeki gerilla gruplarını, sendikaları, insan hakları örgütlerini içeren maddeler bulunuyordu.

Bu kapsamda Kolombiya hükümeti ile FARC 1991-1992'de Venezuela ve Meksika'da ikinci bir görüşme gerçekleştirdi ancak iki taraf, alınan kararları uygulamadı.

Dömemin Kolombiya Devlet Başkanı Andres Pastrana'ın 1998'de, barış görüşmelerini başlatmak için FARC'ın önerisiyle, isyancıların yoğun olarak bulunduğu 5 eyaletten askeri birliklerin çekilmesi talimatını vermesinin ardından, örgüte ateşkes çağrısında bulundu ancak birliklerin bölgeden çekilmesi çatışmaları sonlandırmadı.

FARC'ın 1990'lardan 2000'lerin başına kadar ülke içinde yaptığı saldırılarda yaklaşık 35 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Taraflar arasında 1999'da başlayıp 2002'ye kadar devam eden barış görüşmeleri ise yine başarısızlıkla sonuçlandı. Görüşmeler devam ederken, örgütün önemli mali kaynağını oluşturan insan kaçaklığının Avrupa Birliği (AB) için tehdit oluşturması nedeniyle AB üyesi ülkeler ve taraflar Aralık 2000'de Paris'te bir araya geldi.

Taraflar, 1 yıl sonra Kolombiya'nın gerillalara tahsis edilen askersiz bölgesinde, Almanya, İngiltere, Belçika, Kanada, Şili, Kosta Rika, Ekvador, İspanya, Fransa, İtalya, Japonya ve Norveç'in de aralarında bulunduğu 26 ülke ile AB ve Birleşmiş Milletler temsilcilerinin katılımıyla yeni bir görüşme yaptı.

Toplantıda örgütün komutanı Alfonso Cano, uyuşturucu kaçakçılığının önüne geçilebilmesi için bütün dünyada uyuşturucu tüketiminin serbest bırakılması talebinde bulunarak, ABD'nin uyuşturucuyla mücadele politikasının "tam bir başarısızlık örneği olduğunu" savundu. Görüşmeler sırasında Kolombiya istihbarat servisi, FARC militanlarının Suriye'den silah aldıklarını ve gerillaların bu ülkede eğitim gördüklerini iddia ederek, örgütün Red Eye ve Sam-7 füzeleri satın aldığını ileri sürdü.

Örgüt ve hükümet arasında son olarak geçen yıl Norveç'in başkenti Oslo'da başlayan görüşmeler, 19 Kasım'dan bu yana Küba'da devam ediyor. Geçen hafta talepleri yerine getirilmediği gerekçesiyle görüşmeleri askıya alma kararı veren FARC, bu hafta ise görüşme masasından ayrılmayacağını ve "Kolombiya'da barışın tesis edilmesi için verdiği söze sadık kalacağını" açıklamıştı.

-Barış sürecinde askeri operasyonlar da devam ediyor-

Kolombiya ordusu, gelirlerinin büyük çoğunluğunu uyuşturucu ve insan kaçaklığı ticaretinden sağlayan FARC örgütünün faaliyetlerine darbe vurmak amacıyla 2002 Şubat döneminde büyük bir operasyon başlattı. Orduya bağlı birlikler, FARC'ın elinden alınarak silahsızlandırılan 85 stratejik noktaya, şafak vakti 13 bin askerin katılımıyla operasyon düzenledi.

Son 10 yılda Kolombiya askeri birlikleri, yasadışı silahlı grupları, uyuşturucu kartellerini ve insan hakları ihlallerini içeren suçları gidermek ve kendi topraklarında kontrolü yeniden ele geçirmek için başarılı adımlar attı.

Kolombiya'da masum halkın yanısıra siyasi liderlere yönelik suikast girişimlerinde bulunduğu bildirilen FARC'ın 2004'te ülkeyi ziyaret eden ABD Başkanı George Bush'a yönelik Cartagena şehrinde suikast düzenleneceği istihbaratı alınmıştı.

Devlet Başkanı Juan Manuel Santos 2012'de başlayan barış görüşmeleri hakkında geçmiş dönemlerden dersler çıkardıklarını, bu yüzden geçen yıl başlayan görüşmelerde bir taraftan örgütle görüşüldüğünü, diğer taraftan da terörle mücadelelerine devam edildiğini belirtti. Hükümet kaynakları ise ordunun mücadeleye devam etmesinin temel nedenini, barış dönemlerinde örgütün gücünün artması olarak değerlendiriyor.

Son görüşmeler, silahlı mücadelenin bitirilmesi, topraklarına el konulan ve yurtlarından edilen köylülerin geri dönüşlerinin sağlanması, siyasi muhalefetin ve vatandaş katılımının güvence altına alınması, uyuşturucu ticareti, çatışmanın kurbanlarının hakları ile mağduriyetlerinin giderilmesi ve FARC'ın siyasal temsiliyeti gibi konuları kapsıyor. - Ankara