Pandemi kadın istihdamındaki düşüşü hızlandırdı

Fatura 1 milyar TL'nin üzerinde

Buna göre, Mayıs-Haziran-Temmuz aylarında kadın istihdamında 795 bin kişilik kayıp var. Her bir kadının asgari ücret kazandığı varsayımından hareketle, çalışan bir kadının olduğu hanelerde son bir yılda 1 milyar TL gelir kaybı oldu. KAGİDER Başkanı Emine Erdem, kadın istihdamı konusunda Türkiye'nin bugüne kadar elde ettiği kazanımlardan geriye gitmemesi için kamu yönetimi ve özel sektöre daha fazla çaba gösterme çağrısında bulunuyor.

Kadın istihdamında 795 bin kişilik kayıp var

İşten çıkarma yasağının olduğu Mayıs-Haziran-Temmuz aylarını kapsayan TÜİK raporuna göre, bu dönemde kadın istihdamı 8 milyon 312 bin kişi olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde görülen 9 milyon 107 bin kişilik istihdama kıyasla 795 bin kişilik bir kayıp var.

Bu istihdam kaybının 359 binini, çoğu tarım sektöründe olmak üzere, ücretsiz aile işçileri oluşturuyor. Geriye kalan 436 bin kişinin 427 binini ise ücretli ve yevmiyeli istihdam oluşturuyor. Bu düşüş ya kayıt dışı çalıştırılan ya da istifa ile işinden ayrılan kadınlardan oluşuyor.

359 bin ücretsiz aile işçisi kadını dışarıda bırakarak, her bir kadının ayda ortalama asgari ücret kadar kazancı olduğu varsayımından hareket edildiğinde, çalışan bir kadının olduğu hanelerde son bir yılda brüt bazda 1,3 milyar TL, net bazda 1 milyar TL gelir kaybı olduğu anlaşılıyor.

Kadın istihdamında geçtiğimiz yıla göre düşüş pandemi döneminde hız kazandı. Nisan ayında ise önceki seneye göre 1,1 milyon kişiye ulaşarak zirveye ulaştı. Ancak işten çıkarmalar sadece pandemi dönemine özgü bir durum değil. Kadın istihdamında son 15 aydır üst üste kayıplar yaşanıyor ve pandemi dönemindeki 795 bin kişilik kaybı 2019'da yaşanan 101 bin kişilik kayıpla birleştirdiğimizde son iki senede kadın istihdamında yaşanan düşüş 896 bin kişiyi bulunuyor.

Ayrıca, son bir yılda 131 bin işletmenin kapandığı görülüyor, Haziran 2019'da 1 milyon 280 bin olan toplam işveren sayısı Haziran 2020'de 1 milyon 149 bine düştü. Düşüş erkek işveren sayısında gerçekleşti. 167 bin erkek sahipli iş yeri kapanırken, kadın işveren sayısı 36 bin artarak 151 bine çıktı.

İstihdam kaybına karşı önlemler artırılmalı

Türkiye'de Haziran ayı itibarıyla 3.2 milyon kayıt dışı yani herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olmayan kadın istihdamı bulunuyor. Bunun 2 milyonu tarım sektöründe çalışıyor. Geçen seneden bu yana 375 bini tarım sektöründe olmak üzere kayıt dışı istihdamda 729 bin kişilik düşüş görülüyor. Bu sayılar toplam kadın istihdamında ve tarımda görülen 795 bin ve 347 bin kişilik düşüşlere çok yakın.

Ücretli ve yevmiyeli çalışan kadın istihdamında 2018 yılının başından beri bir ivme kaybı yaşanıyor ve Ekim 2019'dan bu yana sayı, önceki seneye göre düşüş gösteriyor. Bu düşüş Nisan ayında 520 bin kişi ile en yüksek noktasına ulaştıktan sonra hafif bir iyileşme göstermiş bulunuyor. Bu iyileşmede işten çıkarma yasağının etkisi olduğu görülüyor. Ancak istihdam kaybının yüksek seyrine bakıldığında alınan önlemlerin artırılmasına ihtiyaç olduğu dikkat çekiyor.

Fiili kadın işsizlik oranı %32

TÜİK Haziran 2020 işgücü istatistikleri raporuna göre, Haziran ayında kadın işsizlik oranı %14.5 olarak gerçekleşti. Haziran ayı itibariyle ülkede 1,41 milyon işsiz kadın bulunuyor. Yine TÜİK'in yayınladığı "iş aramayıp işbaşı yapmaya hazır olanlar" istatistikleri ise Haziran itibariyle bu durumda olan 2,5 milyon kadın bulunduğunu gösteriyor. Bu kadınların 614 binini iş bulma ümidi olmayanlar, geriye kalan 1,9 milyonunu ise ev kadını olma, öğrenci olma, irad sahibi olma, emekli olma ya da çalışamaz halde olma gibi nedenlerle iş aramayan ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten diğer kadınlar oluşturuyor.

TÜİK tarafından yayınlanan işgücü verilerine iş bulma ümidi olmayan 614 bin kişi eklendiğinde, Haziran ayında kadın işsizlik oranının %14.5 değil, %19.5 olduğu görülüyor. İş aramayıp işbaşı yapmaya hazır olanların tümü eklendiğinde ise kadın işsizlik oranı %32'ye yükseliyor. Üstelik bu oran 2019 yılının ortalarından itibaren ürkütücü bir hızda artıyor.

KAGİDER Başkanı Emine Erdem: 'Kazanımları yitirmek kabul edilemez'

KAGİDER Başkanı Emine Erdem, yaptığı açıklamada Türkiye'nin kadınların ekonomideki varlığı konusunda bugüne kadar elde ettiği kazanımlardan geriye gitmemesi için acil hareket çağrısında bulundu. Erdem, şunları ifade etti:

"TÜİK verileri COVID-19 pandemisinin kadın istihdamındaki olumsuz gelişmeleri hızlandırdığını ortaya koyuyor. Kadınların ekonomiye kazandırılması konusunda Türkiye'nin bugüne kadar elde ettiği kazanımlardan geriye gitmesi ülkemizin geleceği açısından kabul edilemez. Öncelikle kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması ve istifaya zorlanma gibi durumların önüne geçilmesi için gerek kamu yönetimi gerekse de özel sektör daha fazla çaba göstermek zorunda. Ayrıca ücretsiz aile işçisi olarak çalışan ve kayıt dışı işten çıkarmalar sonucu gelirinden olan kadınlar için gelir desteği sağlanması büyük önem taşıyor."

Emine Erdem, kadın işveren sayısının 36 bin artışla 151.000'e çıkmış olmasına dikkat çekerek şöyle devam etti:

"Bu zor günlerde kadın girişimcilerin de aile ekonomisine katkıda bulunmak için çabalarını artırdıkları anlaşılıyor. TÜİK verilerinde kadın işveren sayısının 36 bin artış gösterdiği görülüyor. Bu olumlu bir gelişmedir. Bu trendin sürmesi ve gelişmesi için Hükümet'in sağlayacağı destek mekanizmalarına ihtiyaç bulunuyor. Bu yönde kamu politikalarının kadın girişimciler için çok yararlı olacağına ve sürece katkıda bulunacağına inanıyorum."