Polise Karşı Direniş AB Ülkelerinde Nasıl Cezalandırılıyor?

Gezi Parkı olaylarında polisin müdahalesi ve polise karşı saldırılarla ilgili tartışmalar hükümeti harekete geçirdi. AB Bakanlığı'nın hazırladığı çalışmada, polise mukavemet ve saldırılarla ilgili AB ülkelerindeki mevzuat incelendi.

Başbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre, son Bakanlar Kurulu toplantısında hükümet üyelerine Avrupa Birliği Bakanlığı'nın hazırladığı çalışma dağıtıldı. Çalışmada polise mukavemet ve saldırılarla ilgili AB ülkelerindeki mevzuat inceleniyor. Çalışmayla ilgili Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış da Bakanlar Kurulu'na sunum yaptı.

Bilindiği gibi Türkiye'de görevini yerine getiren polise mukavemette bulunma 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 265. Maddesine göre 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılıyor. Avrupa Birliği ülkelerinde ise bir kamu görevlisini görevini yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddette bulunmak veya tehdit etmek ile bir kamu görevinin yerine getirilmesi sırasında, kamu görevlisine veya ona yardım edenlere şiddet veya tehdit ile mukavemet etme suçunun genellikle ayrı maddelerde düzenleniyor. Bazı AB ülkelerinde mukavemet ile ilgili maddelerde kamu görevlilerinin yanı sıra kolluk kuvvetlerine veya polise özel olarak yer veriliyor.

Türk Ceza Kanununda olduğu gibi AB ülkelerinde de mukavemet suçun birden fazla kişi tarafından veya örgüt halinde veya silahla işlenmesi, suçun ağırlaştırıcı sebebi. AB ülkelerinde dikkati çeken diğer bir husus, kamu görevlisine ve polise mukavemet suçuna teşvik suçunun genellikle ayrıca düzenlenmiş olması. AB Bakanlığı'nın Bakanlar Kurulu'na sunduğu Rapor'da incelenen ülkelerin mukavemet konusundaki mevzuatlarında şunlar öne çıkıyor:

"FRANSA: Fransız Ceza Kanunu'nun, "Devletin Otoritesine Karşı İşlenen Suçlar" başlığı altında yer alan "Direnme" başlıklı 433-6 ila 433-10. maddelerinde kamu görevlilerine direnme suçu düzenleniyor.

Kanun'un 433-6. maddesi uyarınca, görevlerini yerine getirmek amacıyla kanunları, kamu otoritelerinin talimatlarını veya yargı mercilerinin kararlarını uygulayan ve kamu gücünü elinde bulunduranlara veya kamu görevini yerine getirmekle yükümlü olanlara şiddet içeren bir direnmede bulunmak suçtur.

Kanun'un 433-7. maddesi uyarınca, bu suçun cezası 1 yıl hapis cezası ve 15.000 avro para cezası olarak belirlenmiştir. Suçun toplu olarak işlenmesi halinde, 2 yıl hapis cezası ve 30.000 avro para cezası öngörülmüştür.

Suçun silahla işlenmesi halinde, 5 yıl hapis cezası ve 75.000 avro para cezası; suçun silahla ve toplu halde işlenmesi halinde ise 10 yıl hapis cezası ve 150.000 avro para cezası öngörülüyor. Direnmeye teşvik etme ise ayrı bir suç olarak düzenleniyor. Buna göre, kamuya açık yerlerde bağırmak veya konuşma yapmak, yazı asmak veya dağıtmak ya da yazı, söz veya resimlerin diğer yollarla iletilmesini sağlamak suretiyle direnmeye teşvik edenler hakkında 2 ay hapis cezası ve 7.500 avro para cezası veriliyor.

BELÇİKA: Belçika Ceza Kanunu'nun, "Kamu Düzenine Karşı Suçlar" başlığı altında yer alan "Direnme" başlıklı 269 ila 274. maddelerinde, kamu görevlilerine direnme suçu düzenleniyor. Kanun'un 269. maddesi uyarınca, kanunları veya kamu otoritelerinin veya yargı mercilerinin karar ve talimatlarını uygulamak amacıyla hareket eden bakanlık memurları, orman korucuları, vergi veya gümrük görevlileri gibi kamu gücü kullanan kişilere ya da idari veya adli kolluk görevlilerine şiddet veya tehdit içeren her türlü saldırı ve direnme suç olarak tanımlanıyor.

Suçun birden fazla kişi tarafından ve önceden anlaşarak işlenmesi halinde, silahlı kişiler hakkında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası, silahsız kişiler hakkında ise 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmediliyor. Direnme suçu niteliğindeki fiillere öncülük eden ve teşvik eden kişiler aleyhine, 5 yıldan 10 yıla kadar, kamu görevlisi olma, seçimlerde aday olma, soyluluk unvanı taşıma, yargı faaliyeti kapsamında jüri, uzman veya tanık gibi bir görev alma, kendi çocukları ve avukatlık mesleği dahil olmak üzere bir kimseye vekil veya vasi olma, silah taşıma ve silahlı kuvvetlere katılma haklarından mahrum etme yönünde karar verilebiliyor.

İNGİLTERE: İngiliz Polis Kanunu'nun 89/1. maddesi uyarınca görevini yerine getiren bir polis memuruna saldırmak ya da bu saldırıya yardımcı olmak suçtur. Bu suç için, yargılama usulüne göre 6 aya kadar hapis cezası verilebileceği gibi, sadece para cezası veya her iki cezanın birden verilmesi mümkün.

ALMANYA: Alman Ceza Kanunu'nun 113.maddesinde, kanunların, yargı kararlarının, talimatların uygulanmasından sorumlu kolluk görevlilerine veya Silahlı Kuvvetler personeline şiddet veya tehditle direnme gösteren veya saldıran kişiler için 2 yıla kadar hapis cezası veya para cezası öngörülüyor.

Suçu işleyenlerin veya işlenmesine yardım edenlerin silah kullanması halinde ve suçu işleten kişinin şiddet kullanarak kolluk görevlisinin ölümüne ya da ağır yaralanmasına sebep olması halinde 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezası verilebiliyor.

İSPANYA: İspanya Ceza Kanunu'nun 551. maddesinde, bu suçları işleyenler için, devlet otoritesine karşı gelme halinde, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ve para cezası, diğer hallerde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.

Suçun, Bakanlar Kurulu, Senato, Yasama Meclisi, Yargı Genel Konseyi ya da Anayasa Mahkemesi gibi bazı organların üyelerine karşı işlenmesi halinde 4 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ve para cezası verilebiliyor.

İSVEÇ: İsveç Ceza Kanunu'na göre bir kalabalığın, kamu otoritesine direnmesi veya herhangi bir tedbir alınmasına mecbur bırakması veya bir tedbire engel olarak grup şiddeti uygulamaya niyetli olduğunu göstermesi suretiyle kamu düzenini bozması ve kamu otoritesinin talimatına rağmen dağılmaması suçtur. Kalabalığın azmettiricileri ve liderleri isyan nedeniyle 4 yıla kadar hapis cezasıyla, kalabalığa katılan diğer kişiler ise para cezası veya 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.

Kalabalığın yetkili kamu otoritesinin talimatına uyarak dağılması durumunda, azmettiriciler ve liderler için para cezası veya 2 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Kanuna göre bir kalabalık bir kişi veya mülk üzerinde grup şiddeti uygularsa, o sırada kamu otoritesinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, kalabalığın azmettiricileri ve liderleri şiddet içeren isyan nedeniyle 10 yıla kadar hapis cezasıyla, kalabalığa katılan diğer kişiler ise para cezası veya 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılıyor.

HOLLANDA: Hollanda Ceza Kanunu'na göre kamu görevlisine ya da yardımcı olan kamu görevlisine şiddet veya şiddet kullanma tehdidiyle direnen veya saldıran kişiler için 1 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Saldırıda bedensel zarar oluşması halinde ise 4 yıla kadar hapis cezası ya da 4.kategoriden para cezası, eylem sonucu ciddi bedensel zarar oluşması halinde 7 yıla kadar hapis cezası ya da 5.kategoriden para cezası, ölüme sebebiyet verme halinde 12 yıla kadar hapis cezası ya da 5.kategoriden para cezası öngörülüyor.

MACARİSTAN: Macaristan Ceza Kanunu'na göre güvenlik mensuplarının bir kamusal etkinlikte düzeni sağlamak üzere yaptıkları faaliyetlere karşı şiddet içerecek veya caydırıcı biçimde direnenler, eğer fiilleri daha ağır bir cezayı öngörmüyorsa, para cezası veya iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilirler veya sosyal hizmetlerde çalıştırılabilirler. Suçun bir grup tarafından veya silahla işlenmesi halinde 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

LETONYA: Letonya'da mukavemet suçuna 3 yıla kadar hapis cezası veya aylık asgari ücretin 60 katı tutarında para cezası veriliyor. Suçun, bir grup tarafından işlenmesi halinde 5 yıla kadar hapis cezası veya aylık asgari ücretin 100 katı tutarında para cezası öngörülüyor." - ANKARA