Türkiye'deki 5 Kuş Cinsinin 54 Farklı Türü Tespit Edildi

BURDUR Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'nin (MAKÜ) Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'nun (TÜBİTAK) desteğiyle 3 yıldır yürüttüğü proje kapsamında 5 kuş cinsinin gen haritası çıkarıldı. İncelemede, ortaya çıkarılan 77 farklı genetik yapıdan 54'ünün ilk kez tespit edildi.

MAKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, 3 yıl önce Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile TÜBİTAK desteğiyle 'Ulusal Gen Kaynaklarının Korunması Kapsamında Bazı Orman Ötücü Kuşlarının Araştırılması, Korunması ve Genetik Çeşitliliklerinin Belirlenmesi Projesi'ni tamamladı. Kuş türlerinin koruma eylem planını hazırlamak amacıyla yapılan projede Anadolu Sıvacısı, Büyük Baştankara, Mavi Baştankara, Karatavuk ve İspinoz kuş türlerinin gen haritası çıkarıldı.

'GENETİK ÇEŞİTLİLİKTE BİLGİ EKSİKLİĞİMİZ VAR'

MAKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Ornitolog Doç. Dr. Tamer Albayrak, yaptıkları araştırmayla milli parklarda bulunan 5 kuş türünün gen haritasını çıkardıklarını belirtirken, 77 farklı genetik yapıdan 54'ünün ilk kez tespit edildiğini aktardı. Doç. Dr. Albayrak, "Türkiye'deki kuş çeşitliliğimizi biliyoruz. Hangi türlerimiz var, nerelerde yaşayış gösteriyorlar bunlar artık bilinmekte. Ancak türün altındaki popülasyonların genetik çeşitliliği konusunda bilgi eksikliğimiz var. Bu konuyu bilmiyoruz. Dünyada bu konu son zamanlarda hızla gelişen artan bir ilgi odağı haline gelmiştir. Türkiye'deki bu tarzdaki genetik çalışmalarımız son derece sınırlı" dedi.

5 KUŞ TÜRÜ İNCELENDİ

MAKÜ Moleküler Ornitoloji Laboratuvarı'nın da bu projeye verilen destekle oluşturulduğunu vurgulayan Doç. Dr. Albayrak, "Aladağlar Milli Parkı, Beydağları Milli Parkı, Sipil Dağı Milli Parkı, Kazdağları Milli Parkı, Küre Dağları Milli Parkı ve Yozgat Çamlığı Milli Parkı olmak üzere 6 alanda 5 kuş türünü yakaladık ve gen haritasının çıkartılması için gerekli kan örneklerini aldıktan sonra kuşları yakalandıkları yerde doğaya saldık. Hiçbir ölüm vakamız olmadı. MAKÜ Ornitoloji Laboratuvarı'nda bu kan örneklerinden DNA'yı izole ederek özel gen bölgelerini çoğalttık ve literatürdeki, gen bankasındaki kayıtlarla karşılaştırdık. Böylelikle hem kendi gen çeşitliliğimizi tespit etmiş hem de ülkemize özgü gen kaynaklarımızı kayıt altına aldık" diye konuştu.

54'Ü İLK KEZ TESPİT EDİLDİ

Gen kaynağı olarak Anadolu Sıvacısı'nın 21'inin genetik çeşitliliğini tespit ettiklerini aktaran Doç. Dr. Albayrak, bunlardan 9'unun ilk kez belirlendiğini kaydetti. Doç. Dr. Albayrak, şöyle dedi:

"Büyük Baştankara'nın 11 genetik çeşitliliğinin sadece 3'ü daha önce biliniyordu, 8'i bilim dünyasında ilk kez tespit edildi. Mavi Baştankara'nın 12 genetik çeşitliliği tespit edildi. Bunun sadece 1'i bilinirken 11'i bilim dünyasına ilk kez sunuldu. Karatavuk'un 11 genetik çeşitliliğinden 8'i ilk kez, İspinoz'un ise 22 genetik yapıdan 18'i ilk kez tespit edildi. Geneline baktığımız zaman 5 türün 77 farklı genetik yapıda olduğunu tespit ettik. Bunların 54'ü ilk kez tespit edilen, bilim dünyasında bilinmeyen genetik yapıda olmasından dolayı ülkemize özgü kendi gen kaynağımız diyebiliriz ve bunları bilim dünyasına duyuruyoruz."

YENİ PROJE GÜNDEMDE

Projeye destek sağlayan TÜBİTAK'a teşekkür eden Doç. Dr. Albayrak, "Türkiye'deki özellikle tüm yerli kuş türleri için genetik çeşitliliğin, gen kaynağının tespitine yönelik yeni bir proje hedeflemekteyiz. Bu kapsamda ön çalışmalarına başladık. Bu projeyle beraber farklı türler yakaladık. Şu anda laboratuvarımızda yaklaşık 95 kuş türüne ait 2 bin 400 bireyin kan örnekleri ve telek örnekleri mevcut. Bunun akabinde bunların genetik yapılarının tespit edilmesi ve diğer türlerinde genetik çeşitliliğine yönelik çalışmalara devam edeceğiz" diye konuştu.

- Burdur