Türob/bayındır: Turizm Yatırımlarındaki Dengesizlik Sektör İçin Tehdit

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Timur Bayındır, turizm yatırımlarındaki dengesizliğin "sektör için tehdit haline geldiği" uyarısında bulundu.

TÜROB'dan yapılan açıklamada, 186,000 yatak kapasitesi bulunan İstanbul'da turizmdeki sıkıntılara rağmen 1.3 milyar dolar tutarında 47,000 yataklık yeni yatırımın sürdüğünü belirterek; aşırı yatak arzının sektörü tehdit eder boyuta ulaştığına dikkat çekildi.

İstanbul'da talebin çok üzerinde artış gösteren otel yatırımlarının konaklama sektöründe fazla kapasite oluşmasına ve otel odalarının atıl kalmasına neden olduğu vurgulanan açıklamada, "Özellikle son 3 yılda kentteki 'aşırı' denilebilecek düzeyde seyreden otel yatırımları talep pastasının verimli değerlendirilememesine, dolayısıyla konaklama sektörünün özellikle yeni yatırımlarda maliyetlerini çıkaramamasına yolaçıyor" denildi ve şu konuların altı çizildi:

"2015 yılında dahi her 100 yataktan 65'i boş kaldı"

"Ortaya çıkan doluluk rakamları da bu durumu teyid ediyor. Sektörün bu yılki kadar sıkıntı yaşamadığı 2015 yılında dahi her 100 yataktan 65'i boş kaldı. Bu boşluğun başta gelen nedeni olarak çift haneli turist artışının devam edeceği beklentisiyle talebin çok üzerinde gerçekleşen otel yatırımları olarak gösterilirken, fazla kapasite otelleri atıl bırakıyor. Bu yıl ilave sıkıntıların da sektörü olumsuz etkilemesiyle boş yatak sayısı daha da arttı. Türkiye Otelciler Birliği'nin (TÜROB) İstanbul konaklama kapasitesine ilişkin araştırması bu konuda çarpıcı sonuçlar ortaya koydu."

İstanbul'un konaklamada toplam yatak kapasitesi 233 bin 987'ye ulaşacak

Araştırmaya göre, İstanbul'da 106 bin 34'ü Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan belgeli, 80 bin 268'i de bakanlık belgesine sahip olmayan toplam 186 bin 302 yatak bulunuyor. Ekonomi Bakanlığı Yatırım Teşvik verileri dikkate alınarak hesaplandığında, mevcut 186 bin 302 yatağın inşaat maliyet değeri 4.5 milyar dolar olarak ölçülüyor. Bu hesaplamada, Ekonomi Bakanlığı 2015 yıl sonu 'Yatırım Teşvik Raporu' yatak başı maliyet değeri olan 70.4 bin lira baz alınarak yapıldı. Yatırım safhasında bulunan ve her geçen gün devreye giren tesislerdeki 47 bin 685 yatak da eklendiğinde, İstanbul'un konaklamada toplam yatak kapasitesi 233 bin 987'ye ve inşaat maliyeti 5.8 milyar dolara ulaşacak.

İstanbul'da bir yılda 28 milyon 333 bin kişiyi ağırlayabilecek kapasite var

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 2015 yılı verilerine göre, İstanbul'u ziyaret eden yerli ve yabancı ziyaretçilerin ortalama kalış süresi 2.4 gün. Yüzde 100 doluluk dikkate alınarak hesaplandığında İstanbul'da bir yılda 28 milyon 333 bin kişiyi ağırlayabilecek yatak kapasitesi var. 2015 yılında İstanbul'da, Bakanlık belgeli ve diğer konaklama tesislerinde toplam 10 milyon 117 bin yerli ve yabancı ziyaretçi konakladı. Dolayısıyla şehrin toplam yatak arzının yaklaşık yüzde 65'i boş kaldı. Sadece yabancı turistler baz alındığında, 2015'te kente gelen 12 milyon 414 bin yabancı turistin ise sadece 6.4 milyonu Bakanlık belgeli ve diğer konaklama tesislerinde konakladı.

Araştırmaya göre, boş kapasitenin sadece oteller açısından yarattığı bir yıllık mali kayıp 3 milyar dolar düzeyinde. Ulaşımdan yeme-içme sektörüne, alışverişten eğlenceye kadar diğer sektörler de gözönüne alındığında kayıp çok daha yüksek rakamlara ulaşıyor.

"Teşvik sistemi, ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak planlanmalı"

Araştırma sonuçlarını değerlendiren TÜROB Başkanı Timur Bayındır, otel yatırımlarının dağılımındaki dengesizliğin, kırılgan yapıdaki sektörü olumsuz yönde etkilediğini belirterek, İstanbul ve Antalya yatak arzının sektörü tehdit eder boyuta ulaştığını savundu. İstanbul, Antalya ve Muğla'da yoğunlaşan otel arzının sektördeki karlılığı düşürürken, oluşturduğu fiyat eksenli rekabetle de kaliteyi olumsuz yönde etkilediğine işaret eden Bayındır, şunları söyledi: "İhtiyaçlar çerçevesinde uygulanacak doğru teşvikler sayesinde, yatırımlar ihtiyaç duyulan bölgelere doğru yönlendirilirken, mevcutların da karlı ve sağlıklı bir şekilde işletilmesi sağlanabilir. İstanbul'u sektörel kümelenmeler ve demografik dağılımdaki farklılıklar nedeniyle bütüncül şekilde ele alabilmek mümkün değil. Bu nedenle kentte uygulanacak bir teşvik sistemi, bölgelerin ve ilçelerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak planlanmalı."

Bayındır: Turizm Yatırım İzleme Kurulu'nun hayata geçirilmesi gerekiyor

Ekonomi Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sektör temsilcilerinin de içinde yer aldığı 'Turizm Yatırım İzleme Kurulu'nu hayata geçirmesi gerektiğini dile getiren Bayındır, şunları söyledi: "Bu kurulun, arz-talep dengesine uygun olarak, milli kaynakların daha verimli kullanılması için önemli bir görevi üstleneceğini düşünüyoruz. Dengeli bir yatırım perspektifi geliştirebilmek için, ihtiyaç duyulan yatak kapasitesinin niteliğini de doğru analiz etmek gerekiyor. İstanbul'da 4 ve 5 yıldız ekseninde sıkışan otel stoku, pazarın ihtiyaçlarının tamamına cevap vermemenin yanında mevcut ürünlerin fiyatlandırılmasında da ciddi sorunlara neden oluyor. Kentin ihtiyacının yüksek kapasiteli 5 yıldızlı otellerden ziyade, nitelikli 2, 3 ve 4 yıldızlı oteller olduğu görülüyor. Kültür-sanat, eğlence, spor ve gastronomi gibi birçok alanda turizmi destekleyecek yatırımların da teşvik kapsamına alınması gerekiyor."

Rakamlarla İstanbul konaklama sektörü

İstanbul'daki 2.353 konaklama tesisinin yüzde 23'ü Bakanlık belgeli, yüzde 77'si ise belediye belgeli ve diğer.

İstanbul'da 74'ü Avrupa, 18'si Anadolu yakasında olmak üzere toplam 92 adet 5 yıldızlı otel bulunuyor. 5 yıldızlı oteller Şişli ve Beşiktaş'ta yoğunlaşıyor.

4 yıldızlı otel yoğunluğu Fatih ve Beyoğlu'nda. 42 adet 4 yıldızlı otelin yer aldığı Fatih ilçesini 39 otel ile Beyoğlu takip ediyor.

3 yıldızlı oteller Tarihi Yarımada'da yoğunlaşıyor. 56 otelle en fazla 3 yıldızlı otele sahip olan Fatih'i 15 otel ile Beyoğlu ve 12 otelle Şişli takip ediyor.

İstanbul'da en fazla 2 yıldızlı otel yine Tarihi Yarımada sınırları içerisinde yer alıyor. Fatih ilçesi sınırlarında bulunan 2 yıldızlı otel sayısı, kentin toplam 2 yıldızlı otel kapasitesinin yüzde 64'üne denk geliyor. 2 yıldızlı otel yatırımlarına ilgi yok denecek kadar az.

21 butik otelin 19'u Avrupa, 2'si Anadolu yakasında.. 8 butik otelin yer aldığı Fatih'i 6 otel ile Beyoğlu takip ediyor. Yatırımda olan 10  butik otelden 5'i Beyoğlu'nda, 4'ü Şişli'de 1'i de Büyükçekmece'de.

Özel belgeli oteller ağırlıklı olarak Tarihi Yarımada ve Beyoğlu sınırları içinde yer alıyor.

-1 yıldızlı otel genel kapasite içinde yok denecek kadar az. 1 yıldız ve pansiyon kategorisinde kayıt altında olan bir yatırım bulunmuyor.

İstanbul'da 3 tane de apart otel, 4 pansiyon, 2 hostel var. İstanbul'un tek moteli ise Silivri'de.