1. Dünya Savaşı'nın Hukuki ve Tarihi Yönleri Sempozyumu

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuncay Öğün, 1. Dünya Savaşı'nda kıtlık, karaborsa ve vurgunculuğun can yakan en önemli sorunlar olduğunu söyledi.

Türk Tarih Kurumu (TTK) tarafından İstanbul Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen "1. Dünya Savaşı'nın Hukuki ve Tarihi Yönleri (Alman-Fransız Penceresi)" sempozyumunda konuşan Ögün, "1. Dünya Savaşı'nın Osmanlı Mizah ve Karikatürlerine Yansıyan Acı Yüzü: Kıtlık, Karaborsa ve Vurgunculuk" konulu sunum yaptı.

Öğün, 1. Dünya Savaşı'nın yalnız cephelerde ağır can ve mal kayıplarına yol açmadığını, cephe gerisinde de hayatın her alanında büyük zorluklara ve sıkıntılara yol açtığını dile getirdi.

Batılı büyük devletlere oranla sanayisi daha az gelişmiş olan Osmanlı Devleti'nin savaşın olumsuz etkilerini daha fazla hissettiğinin altını çizen Öğün, "1. Dünya Savaşı'nda kıtlık, karaborsa ve vurgunculuk can yakan en önemli sorunlar olarak daima kendisini hissettirmiştir." dedi.

Kıtlıkla beraber karaborsa ve vurgunculuğun çoğaldığını, halkın önemli bir bölümü büyük sıkıntı çekerken "1332 zengini" adı verilen küçük bir tüccar kesiminin bu durumu fırsat bilerek büyük servetler elde ettiğini aktaran Öğün, halkı ve yöneticileri rahatsız eden bu durumun Osmanlı basını tarafından da şiddetle eleştirildiğini kaydetti.

Öğün, ülkenin en büyük tüketim merkezi olan başkent İstanbul'un bu durumdan en çok etkilenen yerlerden biri olduğunu anlatarak, "İtilaf güçlerinin uyguladığı deniz ablukası ise ithalatı durma noktasına getirerek, sıkıntıyı körüklemiştir. Savaşın ilk aylarından itibaren, öncelikle üretim alanlarından uzak tüketim merkezleri durumunda olan şehirlerde erzak ve diğer temel tüketim maddeleri açısından baş gösteren kıtlık gittikçe kırsal kesimi de etkisi altına almıştır. Özellikle savaşın ikinci senesinden itibaren açlık, bakımsızlık ve kötü hayat koşulları nedeniyle yüzbinlerce insan hayatını kaybetmiştir." dedi.

Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Sofuoğlu da 19. yüzyılda Avrupa ülkeleri arasındaki rekabetin "Üçlü İttifak" ve "Üçlü İtilaf" şeklinde bloklaşmalara neden olduğunu ve bu durumun 20. yüzyılın ilk çeyreğinde tarafları büyük bir savaşa sürüklediğini söyledi.

İttifak arayışlarını sürdüren Osmanlı Devleti'nin Almanya ile bir ittifak anlaşması imzaladığına değinen Sofuoğlu, "Üçlü İttifak'ta yer alan Osmanlı Devleti'nin en önemli hedeflerinden biri kapitülasyonlardan bir şekilde kurtulmaktı. Bu sebeple de yapılan ittifak anlaşmasından itibaren bu konuda birtakım girişimlerde bulunmuş ve savaşa dahil olmadan kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırmıştır. Almanya ve Osmanlı Devleti arasındaki siyasi, askeri, mali ve ekonomik ilişkilerin yanı sıra kapitülasyonlar meselesi de önemli bir yer teşkil etmektedir." ifadelerini kullandı.

Japonya Toyo Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nobuo Misawa ise "1. Dünya Savaşı ile Başlayan Türk-Japon İlişkileri" konulu sunum yaptı. Misawa, Türk Japon ilişkileri tarihinde 1. Dünya Savaşı'nın ayrı bir yeri olduğuna işaret ederek, "İkili ilişkiler açısından adeta bir dönüm noktasıdır." dedi.

Savaşta ittifak devletleri safında yer alan Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf devletleri safında bulunan Japonya'nın rakip olduğunu hatırlatan Misawa, "Fakat iki ülke arasında hiçbir zaman fiili bir savaş söz konusu olmamıştır. Savaş boyunca Japonya, bilindiği üzere Çin'deki Alman kolonilerinde Almanlar ile savaş halindeydi." diye konuştu.