2019 Yılı Bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonu'nda

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, "Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları" (YEKA) modeli kapsamında bin megavat kurulu güce sahip Güneş Enerjisi Santrali (GES) YEKA'sı için çalışmaların tamamlandığını ve yarışma duyurusunun yapıldığını belirterek, "Bin megavat kurulu güce sahip Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) YEKA projeleri için ise önümüzdeki günlerde yarışma duyurusu yapılacaktır." dedi.

Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 2019 Yılı Bütçesi'ne ilişkin sunum yaptı.

Enerji politikalarında atılan önemli adımlardan birinin yerlileştirme ve teknoloji geliştirmek olduğunu vurgulayan Dönmez, yerli üretim, istihdam ve Ar-Ge zorunluluğu bulunan YEKA'nın bu çerçevede hayata geçtiğini belirtti.

Dönmez, bu model kapsamında ikinci olarak gerçekleştirilen YEKA RES'in bin megavat kurulu güce sahip olacağını vurgulayarak, "Her yıl asgari 3 milyar kilovatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip bu tesisteki üretim ile 1,1 milyon evin ihtiyacı karşılanabilecektir. İhaleyi alan konsorsiyum her yıl en az 5 milyon dolar bütçe tutarında 10 yıl boyunca Ar-Ge çalışması yürütecek ve proje kapsamında 3 bin 750 kişi istihdam edilecektir. Enerji üretim sepetimizdeki yenilenebilir enerji oranının daha yukarı çıkarılması kapsamında bin megavat kurulu güce sahip GES YEKA için çalışmalar tamamlanarak yarışma duyurusu yapılmış olup bin megavat kurulu güce sahip RES YEKA projeleri için ise önümüzdeki günlerde yarışma duyurusu yapılacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Nükleer enerji

Küresel piyasalarda halihazırda elektrik üretiminin yüzde 10,8'inin nükleer enerjiden sağlandığını bildiren Dönmez, yarısı ABD, Fransa, Çin ve Japonya'da olmak üzere, dünyada 454 nükleer güç reaktörünün işletmede, 54 tanesinin ise inşa halinde olduğunu kaydetti.

Dönmez, işletmedeki nükleer güç santrallerinin toplam kurulu gücünün 400 bin 285 megavata ulaştığını belirterek, "Fransa elektrik üretiminin yüzde 71,6'sını, Güney Kore yüzde 27,2'sini, ABD ise yüzde 20,1'ini nükleer enerjiden karşılamaktadır.

Artan elektrik enerjisi talebinin karşılanması ve ithal yakıtlara bağımlılıktan kaynaklı risklerin azaltılması açısından nükleer enerjinin arz kaynaklarımız arasına dahil edilmesi önemli bir alternatif olup, kurulacak sıfır emisyonlu nükleer enerji santralleri ile ülkemizin elektrik enerjisi portföyü genişletilerek kaynak çeşitliliği artırılmış olacaktır." dedi.

Nükleer güç santrallerinin hayata geçmesi için 3 proje üzerinde çalışmaların sürdüğüne değinen Dönmez, "Akkuyu Nükleer Santralinin temeli 3 Nisan 2018'de atılarak Türkiye'nin ilk nükleer santralinin inşasına başlanmıştır. Sinop Nükleer Güç Santraline ilişkin fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup, üçüncü santral için ise yer belirleme çalışmaları devam etmektedir." ifadelerini kullandı.

Nükleer güç santrali projelerinde yerli ekipman kullanımı hassasiyeti kapsamında, yerli firmalara iş imkanı doğacağını, Akkuyu ve Sinop projelerinin inşaatının en yoğun olduğu dönemde toplam 20 bin kişiyi istihdam edeceğini bildiren Dönmez, bu rakamın işletme döneminde 7 bin kişi olacağını aktardı.

Bakan Dönmez, enerji piyasalarının mali açıdan güçlü, serbestleşmiş, rekabete açık, istikrarlı ve şeffaf bir şekilde tesis edilmesinin sağlıklı işleyen bir piyasa ekonomisinin de olmazsa olmazları arasında olduğuna işaret ederek, şunları söyledi:

"Açıkça ifade etmek isterim ki bölgemizdeki tüm jeopolitik gerilimlere ve zorluklara rağmen Türkiye, açık, şeffaf ve rekabetçi piyasa yapısıyla öngörülebilir düzenleyici çerçeveyi oluşturmayı başarmış, uluslararası enerji yatırımlarını harekete geçirecek adımlar atmıştır.

Girişimcilerin daha kolay ve daha hızlı yatırım yapabileceği bir ortamın sağlanması için enerji ve doğal kaynaklar alanında öngörülebilir piyasaların oluşturulması önemli bir unsurudur. Enerji sektöründe şeffaf, tüketicinin korunduğu ve rekabete dayalı öngörülebilir piyasaların oluşturulması hedefi çerçevesinde, sektörde faaliyet gösteren kamu kuruluşları yeniden yapılandırılmış ve gerekli altyapıların oluşturulması ile birlikte serbestleşmeye yönelik kuralların uygulanmasına devam edilmiştir.

Ülkemiz enerji sektöründe ihtiyaç duyulan yatırımların mümkün olduğu kadar özel sektör tarafından yapılmasını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesi çalışmaları kapsamında; mevzuatımızda gerekli düzenlemeler yapılarak yatırımcıların izin, ruhsat, onay, ön lisans, lisans ve benzeri işlemlerindeki süreçler önemli ölçüde sadeleştirilmektedir.

Bu düzenlemeler neticesinde 2002'de elektrik enerjisi üretiminde yüzde 40,2 olan özel sektörün payı bugün yüzde 85 düzeyine ulaşmıştır."

Enerji ve doğal kaynaklardaki çalışmaların çevre ve iklim değişikliği hususları göz önünde bulundurularak sürdürüldüğünü vurgulayan Dönmez, "Atmosferde biriken sera gazlarındaki en çok azaltımın gelişmiş ülkeler tarafından yapılması beklenmektedir. İklim değişikliği ile mücadele kapsamında adaletin sağlanması çerçevesinde Paris İklim Anlaşmasında yer alan bazı belirsizliklerin giderilerek daha adilane bir düzen sağlanması için girişimlerimiz devam etmektedir. 2018 'de 3-14 Aralık tarihlerinde Polonya'nın Katowice kentinde düzenlenecek olan 24. Taraflar Konferansı'nda (COP24) Paris Anlaşması'nın uygulanmasına yönelik müzakere edilen konuların neticelendirilmesi planlanmaktadır." diye konuştu.

Otogazda dünya ikincisiyiz

Dönmez, 2018 Eylül itibarıyla elektrik piyasasında 2 bin 319, doğalgaz piyasasında 320, petrol piyasasında 13 bin 524 ve LPG piyasasında 10 bin 966 lisanslı oyuncunun faaliyet gösterdiğini açıkladı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından Eylül 2018 itibarıyla doğalgaz piyasasında 72 adedi dağıtım lisansı olmak üzere, toplam 320 adet lisans verildiğini kaydeden Dönmez, "Akaryakıt piyasasında, bugün itibariyle 4 tanesi TÜPRAŞ'a, bir tanesi faaliyete başlayan Star Rafinerisi'ne, bir tanesi de hazırlıkları devam eden başvuru sahibine ait olmak üzere toplam 6 adet rafinerici lisansı bulunmaktadır.

Bunun yanı sıra akaryakıt piyasasında toplam 13 bin 524 lisans sahibi faaliyet göstermektedir.

LPG piyasasında toplam 10 bin 966 lisans sahibi faaliyet göstermekte olup ülkemiz, dünyanın en büyük 16. LPG pazarı olup, otogaz kullanımı açısından Güney Kore'den sonra ikinci sırada yer almaktadır." ifadelerini kullandı.

Bakanlık olarak MTA, BOREN, TAEK, NDK dahil, EPDK hariç olmak üzere 2019 Yılı Bütçe Kanun Teklifi toplamının 2 milyar 863 milyon 608 bin lira olduğunu aktaran Dönmez, "Bakanlığın bütçe teklifinin 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi içindeki oranı da yüzde 0,29" dedi.

(Bitti)