Medya Özgürlüğü Acil Müdahale'nin Raporu Yayınlandı

MELİS YILDIRIM

Avrupa Birliği üye devletleri ve aday ülkelerde basın ve medya özgürlüğü ihlallerini izleyen, Medya Özgürlüğü Acil Müdahale'nin (MFRR) Medya ve Basın Özgürlüğü İhlalleri İzleme Raporu yayınlandı. Raporun Türkiye bölümünde, "Basın ve Medya Özgürlüğü İhlallerini İzleme ve Raporlama Veribankası, Mapping Media Freedom (MapMF), Ocak-Haziran 2022 tarihleri arasında Türkiye'de 171 kişi veya medya kuruluşunun saldırıya uğradığı, 71 basın özgürlüğü ihlali kaydetti. Bu raporun yayımlandığı tarihte 45 gazeteci hapiste bulunuyor" ifadelerine yer verildi.

MFRR'nin yılda iki kez yayınlanan Medya ve Basın Özgürlüğü İhlalleri İzleme Raporu'nun ilki yayınlandı. 2022 yılının ilk altı ayını kapsayan rapor, Avrupa Birliği üye devletleri ve aday ülkelerde tespit edilen basın ve medya özgürlüğü ihlallerini içeriyor. Raporda Türkiye, Almanya, Fransa, Sırbistan, Yunanistan, Polonya, İspanya, Malta, Belçika ve Hollanda'nın aralarında bulunduğu bir dizi ülkeye özel bölüm de yer alıyor.

Raporda Türkiye'de medya ve basın özgürlüğüne yönelik kuşatmanın, bağımsız medyaya yönelik sistematik bir baskı olarak devam ettiği ve bu yılın ilk altı ayında bunun yükselen bir eğilim olduğu belirtildi. Gazetecilere yönelik mahkümiyet ve tutuklama kararları bakımından gazeteciler ve medya çalışanlarının en fazla hapishanede olduğu ülkelerden birinin Türkiye olduğu kaydedildi. Raporda şu ifadelere yer verildi:

"MAPMF, OCAK-HAZİRAN 2022 TARİHLERİ ARASINDA TÜRKİYE'DE 71 BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALİ KAYDETTİ"

"Basın ve Medya Özgürlüğü İhlallerini İzleme ve Raporlama Veribankası, Mapping Media Freedom (MapMF), Ocak-Haziran 2022 tarihleri arasında Türkiye'de 171 kişi veya medya kuruluşunun saldırıya uğradığı, 71 basın özgürlüğü ihlali kaydetti. Bu raporun yayımlandığı tarihte 45 gazeteci hapiste bulunuyor. Artan suçlamalar ve keyfi tutuklamalar, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hakkında eleştirel haber yapmayı zorlaştırırken, polis ve özel şahıslar tarafından gazetecilere yönelik fiziksel saldırılar düşmanca ve tehlikeli bir çalışma ortamı oluşmasına yol açtı."

Ses Kocaeli Gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Güngör Arslan'ın Şubat ayında öldürülmesine ilişkin ise "Arslan, eski Ülkü Ocakları Kocaeli İl Başkanı ve avukat Ersin Kurt aleyhinde eleştirel yayınlar yapmıştı ve savcının iddiasına göre Kurt, Arslan'ı susturmak için cinayet emrini vermişti" ifadeleri kullanıldı.

"POLİS BASKINLARI VE KEYFİ GÖZALTILAR, VAKALARIN YAKLAŞIK ÜÇTE BİRİNİ OLUŞTURDU"

Habercilik faaliyetine yönelik en yaygın tehdidin hukuk yoluyla yapılan ihlallerden oluştuğu kaydedilen raporun devamı şöyle:

"Türkiye'de haberciliğe yönelik en yaygın görülen tehdit, MapMF'de kaydedilen vakaların yarısından fazlasıyla (yüzde 59,2) ilgili olan hukuk yoluyla gerçekleşen ihlaller olmaya devam etti. Haber kuruluşlarının ofislerine ve gazetecilerin evlerine yapılan polis baskınları ve keyfi olarak uygulanan gözaltılar, vakaların yaklaşık üçte birini (yüzde 31) oluşturdu. Çok sayıda gazeteci ve foto muhabiri İstanbul Onur Yürüyüşü ve Gezi Parkı protestoları anması adına düzenlenen kitlesel gösteri gibi protestoları takip ederken gözaltına alındı.

Haziran ayı başında, Türkiye'nin bağımsız medyasına yönelik bir gün içinde gerçekleşen en büyük baskılardan birinde, Kürt medyasından en az 23 gazeteci gözaltına alındı ve bunlardan 16'sı 'Terör örgütü propagandası yapmak' iddiasıyla halen cezaevinde tutuluyor."

"RTÜK, MEDYA KURULUŞLARINA YAPTIRIM UYGULAMAYA DEVAM ETTİ"

Raporda, protestoları takip eden gazetecilerin polis tarafından fiziksel şiddete maruz kaldığı kaydedildi. Basın özgürlüğü ihlalinin kaynağı olarak MapMF'deki her üç vakada birinin (yüzde 33,8) polis ya da devlet güvenliğine işaret ettiği belirtildi. 1 Mayıs 1977'de yaşanan ve "Kanlı 1 Mayıs" olarak hafızalarda yer eden ölümlerin anmasını takip eden gazetecilere yönelik polis müdahalesi ve fiziksel saldırıya maruz kalmaları da bu kapsamda ifade edildi. Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde son olarak şunlar belirtildi:

"Gazeteciler ayrıca internet üzerinden fiziksel şiddet ve ölüm tehditlerinin yanı sıra cinsiyetçi tacizler de aldı. Aynı dönemde, Türkiye'nin hükümet kontrolündeki medya düzenleyicisi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), ayrımcı bir şekilde medya kuruluşlarına yaptırım uygulamaya ve internet sitelerine erişimi engellemeye devam etti."

Raporun yayınlanmış haline ve adreslerinden erişilebiliyor.

MFRR NEDİR?

Medya Özgürlüğü Acil Müdahale, Avrupa Birliği üye devletleri ve aday ülkelerde basın ve medya özgürlüğü ihlallerini izleyen, takip eden Avrupa çapında faaliyet gösteren bir mekanizmadır. Gazetecileri ve medya çalışanlarını korumak için yasal ve pratik destek, kamu savunuculuğu ve bilgi akışı sağlayan proje, European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF) liderliğinde ARTICLE 19, European Federation of Journalists (EFJ), Free Press Unlimited (FPU), Institute of Applied Informatics at the University of Leipzig (InfAI), International Press Institute (IPI) ve CCI/ Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT)'nin katılımından oluşan bir konsorsiyum tarafından düzenleniyor.