FIFA Kulüpler Dünya Kupası: Sıkıcı, İstenmeyen Ama Gerekli Bir Turnuva

15.si Çarşamba günü BAE'de başlayan FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nı kazanarak futbolda dünyanın en iyi kulübü olduğunu iddia edebilmek müthiş bir ihtirasa yol açmalı.

Fakat 22 Aralık'ta oynanacak final maçıyla sona erecek bu turnuva sadece, Şampiyonlar Ligi şampiyonunun yarı finalde dahil olduğu ve çoğunlukla kupayı müzesine götürdüğü hoş bir kupa olarak gözüküyor.

Bazılarına göre ise FIFA Kulüpler Dünya Kupası halihazırda çok fazla maç oynamak zorunda kalan futbolcuların üzerindeki yükü daha da fazla artıran ve dikkatleri gereksizce dağıtan bir turnuvanın ötesine geçmiyor.

Turnuva o kadar düşük profilli ki çoğu insan başladığını bile bilmiyor. Katılan takımların taraftarlarının bile olan bitenden pek haberi yok.

Saat farkı sorunu

FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nın futbolda etkileyicilikten uzak bir konuma sahip olmasının birden fazla nedeni var.

Maçlar genellikle futbolun kalbi olan Güney Amerika ve Avrupa'dan uzakta oynanıyor. İlk turnuva ve sonrasında Fas'ta geçen iki yılın ardından turnuva yalnızca Birleşik Arap Emirlikleri ve Japonya'da düzenlendi.

Bu yüzden, saat farkı nedeniyle, Avrupa'daki izleyiciler için maçlar gece yarısına denk geliyordu.

Turnuvadan kaynaklanan ekstra maç yükü, karşılığında çok az getiri sağlıyor. Teknik direktörler oyuncularını bu turnuvada oynatıp sakatlık riskini göze almamayı veya bazen maç kadrolarına bile katmamayı tercih ediyor.

1999 yılında turnuva ilk başladığında en çok merak edilen konu Avrupa şampiyonu Manchester United'ın turnuvaya katılıp katılmayacağıydı. Çünkü Kırmızı Şeytanlar'ın maçı İngiltere Federasyon Kupası maçıyla çakışıyordu ve turnuvaya katılmaları durumunda Federasyon Kupası'nın tarihinde unvanlarını korumaya çalışmayan tek ekip olacaklardı.

Ve öyle de oldu fakat İngiltere'den gelen kınama heyecanı azalttı.

İlk turnuvanın ardından bir sonrakini düzenlemek 6 yıl aldı.

O zaman da FIFA Kulüpler Dünya Kupası, Avrupa şampiyonunun yarı finalde katılıp olup daha az maç oynamasının sağlandığı bir formata kavuştu. Fakat bu da turnuvaya sonundan dahil olup kupayı kaldırmalarını çok kolaylaştırdı.

Öte yandan turnuvadaki tüm maçlar da heyecanlı değil. Aradaki kalite farkı çok büyük: Örneğin bu yıl turnuvaya katılan Team Wellington yarı profesyonel bir ekip.

İlk turları geçmenin "ödülünün" yarı finalde Barcelona veya Real Madrid gibi kulüplere elenmek olduğunu bilmek de uzun vadede heyecanı azaltıyor.

İki açıdan da kötü bir turnuva bu: İlk turlarda futbol kalitesi çok düşük, sonraki turlarda ise sahaya çıkan Avrupa şampiyonlarının kazanacağına kesin gözle bakılıyor ve ilk turlardaki mücadelenin bir anlamı kalmıyor.

Şampiyonlar Ligi veya Güney Amerika'nın Şampiyonlar Ligi diyebileceğimiz Libertadores Kupası şampiyonu olmaya kıyasla FIFA Kulüpler Dünya Şampiyonu olmanın anlamı çok az.

Yine de bu iki turnuvanın düzenlendiği kıtalardaki takımların dışında hiçbir takım bu kupayı kaldırmayı başaramadı.

Hatta bu iki kıtanın haricinde yalnızca Afrika'dan TP Mazembe ve Raja Casablanca ile Japonya'da Kashima Antlers finale çıkabildi.

Ne yıllarca unutulmayacak türden bir Kulüp Dünya Kupası maçı oynandı bugüne kadar, ne de hafızalara kazınacak bir gol atıldı turnuvada.

Bütün bunlar Güney Amerika futbolunun bazen Avrupa futbolu seviyesinde olabileceğini, Afrika futbolunun bunların biraz gerisinde olduğunu, diğer kıtalarda ise futbolun bu üç kıtanın çok arkasında kaldığını göstermek için yapılıyor.

Yani rekabetin olmadığı, ruhsuz ve boş. Öyleyse FIFA Kulüpler Dünya Kupası nasıl savunulabilir?

FIFA da daha büyük bir turnuva istiyor

Bütün bunlara rağmen turnuva muazzam bir vazgeçilmezliğe sahip.

Neden? Çünkü en azından işlerin daha da kötüye gitmesini engelliyor.

FIFA turnuvanın sorunlarının fazlasıyla farkında. Onlar da daha büyük bir turnuva istiyorlar.

UEFA'nın Şampiyonlar Ligi'nden her yıl kazandığı ve çoğu televizyon hakları ile reklamdan gelen büyük paraya kıskançlıkla bakıyorlar. ve benzer bir şekilde para kazanmak istiyorlar.

FIFA 24 takımın katılacağı ve her 4 yılda bir Haziran ayında düzenlenecek bir turnuva fikri üzerine çalışıyor.

FIFA Başkanı Gianni Infantino yatırımcıların 2021-33 yılları arasında 25 milyar dolar gelir sözü verebileceğini söylüyor.

Fakat planlar henüz kesinleşmedi ve futbol takviminin halihazırda sıkışık olduğunu hisseden UEFA bu planı Şampiyonlar Ligi'nin prestijine esaslı bir tehdit olarak gördüğü için sonuna kadar karşı çıkacaktır.

Turnayı Haziran aylarında düzenlemek, kısa süre önce bundan sonra Haziran'da düzenleneceği açıklanan Afrika Uluslar Kupası'nın en iyi oyuncularının turnuvaya katılımını da riske atacaktır.

Bunun da ötesinde, böylesi bir organizasyonun, kulüp futbolunun geleceğinde pek çok kişinin korktuğu şekilde kaçınılmaz olan bir değişim sürecinin de kilit anlarından biri olması kaçınılmaz.

En büyük kulüplerin dünyanın dört bir yanındaki kentlerde milyonlarca taraftarı bulunuyor. Kulüplerin sahipleri de bunu paraya dönüştürerek gelirlerini artırmak istiyor.

Şimdilik bu istek, sezon öncesi hazırlık maçları veya Los Angeles, Şangay gibi yerlerde düzenlenen turnuvalarda vücut buluyor. Bu, ABD'deki Amerikan Futbolu Ligi'nin kurduğu modelin bir taklidi gibi.

Küresel Lig'in habercisi mi?

Her geçen gün daha fazla turnuva bu yolda ilerliyor. 2018 Afrika Süper Kupası, ilk defa kıtanın dışında bir yerde, Afrika'da oynanacak.

Arjantin kulüpleri Boca Juniors ve River Plate'in taraftarları da Libertadores Kupası finalinin rövanşının, çıkan olaylar sonrası bu yıl Madrid'de oynanmasının bu yönde bir adım olmasından endişeleniyor.

Resmi ve düzenli turnuvaların dünyanın mega kentlerinde oynanması, getireceği taraftarlar, ekstra TV ve sponsorluk paraları nedeniyle FIFA ve büyük kulüpler için son derece çekici. Ama böyle bir adım dünyanın dört bir yanındaki ulusal liglerin formatlarını dağıtır ve sonunda, çoğundaki öngörülemezlik öğesini ortadan kaldırır.

Böyle bir gelişme, gelecekte en büyük kulüplerin oynadığı bir küresel lige doğru büyük bir adım olur.

Bu liglere katılanların ligden düşme ihtimali de olmayacağı için değiştirilemez bir turnuva yapısı ortaya çıkar.

Leicester City'nin 2016'da İngiltere Premier Ligi şampiyonu olması gibi hikayeler bir daha yazılamayabilir. Ulusal ligler de taraftarların ilgisini çekmekte zorlanır.

Büyük kulüpler ait oldukları kent veya mahallelerle bağlarını yitirir. Dünyanın farklı kentlerinde oynayan ve pazarlanan birer ürüne dönüşürler.

Fakat şu anda Avrupa dışındaki kulüplerin kalitesi bunu mümkün kılacak kadar iyi değil.

Belki Amerika veya Çin'deki futbol takımları bir gün bunu değiştirebilir ama henüz bunun uzağındalar.

Sonuç olarak bu orta yol formülü hem FIFA'nın, her ne kadar gerçek olmasa da, futboldaki en büyük turnuvayı düzenlediğini öne sürmesini sağlıyor hem de mevcut modele büyük bir değişiklik getirmiyor.

Bir gün gelecek ve bugünkü kupa, büyük küresel bir turnuvanın ilkel bir öncülü olarak görülecek. Fakat şimdilik dünyadaki çok sayıda kulübün, özellikle de daha küçük kulüplerin taraftarları, FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nın bu noktaya gelmemiş olmasına şükredebilir.