İhvan'da "Gelenekçi ve Yenilikçiler" Arasındaki Kriz

Mısır'da, 25 Ocak devriminin 5. yıl dönümüne yaklaşırken, Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) bünyesinde "barışçıl, pasif" metodu takip eden gelenekçiler ve "barışçıl, aktif" yöntem izlenmesini isteyen yenilikçiler arasındaki kriz yeniden gündeme geldi.

İhvan'ın Mısır'daki resmi Sözcüsü Muhammed Muntasır'ın 4 aylığına görevden alındığına dair yapılan açıklamanın ardından teşkilatın içindeki görüş ayrılıkları ve kriz tekrar gün yüzüne çıkarken, son iki yılda kurulan, İhvan'ın ülke içindeki ve sürgündeki yönetim organlarıyla, ömürlerinin uzun bir bölümünü hapishanelerde geçirmiş Rehberlik Konseyi üyeleri arasında bir takım anlaşmazlıklar yaşanıyor.

İhvan'ın beyni Mısır hapishanelerinde

Müslüman Kardeşler Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed Bedii, teşkilatın beyni olarak bilinen Hayrat Şatır ve Muhammed Gazlan gibi önemli isimler ise farklı suçlarla yargılandıkları davalar kapsamında Mısır hapishanelerinde tutuklu bulunuyor.

Bedii'ye vekillik eden ve Gazze'de yaşadığı iddia edilen Mahmud İzzet, İhvan Genel Sekreteri Mahmud Hüseyin ve İhvan Uluslararası Teşkilatı Genel Sekreteri İbrahim Munir gibi isimler de gelenekçi olarak isimlendirilen, teşkilatın ağır toplarına destek veriyor.

Rehberlik konseyi üyelerinin tamamına yakınının tutuklanmasının ardından, yönetimi geçici olarak ele almak üzere, Mısır'da Şubat 2014'te konsey üyelerinden Muhammed Kemal liderliğinde "İhvan Yüksek İdare Komitesi" kuruldu.

Ülke dışına çıkmak zorunda kalan, yani sürgündeki yöneticiler de geçen Mart ayında İstanbul merkezli bir çatı oluşturdu. "Mısır Dışındaki İhvan'ın Yönetim Bürosu" olarak isimlendirilen bu yeni oluşumun başına, İhvan Şura Meclisi üyelerinden Ahmed Abdurrahman getirildi.

Üyelerinin tamamına yakınının hapishanelerde olduğu Rehberlik Konseyi ve onları vekaleten temsil eden gelenekçiler krizin bir tarafını, son iki yılda Mısır içinde ve dışında oluşturulan iki ayrı çatı kuruluş ise krizin diğer tarafını oluşturuyor.

Yenilikçiler "barışçıl, aktif" metot talep ediyor

Gelenekçiler yaklaşık 90 yıldır devam eden mücadelenin barışçıl bir şekilde aynı yöntemle devam etmesi gerektiğini düşünüyor. Gençler veya yenilikçiler olarak ifade edilebilecek diğer grup ise "barışçıl" olarak ifade edilen mücadelenin devam etmesi gerektiğini kabul ediyor ancak son dönemde mücadele metodunda bir başarısızlık gözlendiğini daha aktif ve devrimci bir direniş gibi yeni stratejiler geliştirilmesi gerektiğini söylüyor.

İhvan'ın Genel Sekreteri Mahmud Hüseyin, geçen hafta Katar merkezli yayın yapan El Cezire televizyonuna verdiği mülakatta Sözcü Muhammed Muntasır'ı eleştirerek, "devrimci" anlayışa karşı olduklarını satır aralarında ifade etti. Hüseyin'in sözlerini teşkilat içindeki ve dışındaki gözlemciler, "İhvan'ın gelenekçi yönetiminin, gençler tarafından gündeme getirilen aktif ve devrimci söylemi kabul etmediği" şeklinde yorumladı.

Bunun üzerine resmi Sözcü Muntasır, Hüseyin'e cevap niteliğindeki açıklamasında "aktif mücadele" mesajı verdi. Muntasır, yeni mücadele metodunu "devrimci hareket" olarak nitelendirdi.

Barışçıl söylemden uzaklaşmak "idamların infazına" sebep olabilir

Gelenekçi olarak tabir edilen grup, Mısır yönetiminin olağanüstü güvenlik önlemleri aldığı 25 Ocak 2011 devriminin 5. yıl dönümü öncesinde yapılan söz konusu radikal söylemleri reddederken, barışçıl söylem ve yöntemden uzaklaşılması halinde Mısır yönetiminin baskılarını daha da artıracağı, hapishanelerdeki tutukluların şartlarının daha da zorlaştırılacağı ve idamların infazına dahi başlanacağı gibi endişeleri dile getiriyor.

Bu sebeple İhvan Yüksek İdare Kurulu, Muntasır'ı görevden alarak, Türkiye'de ikamet ettiği söylenen Dr.Talat Fehmi'yi göreve getirdi. Konuyla ilgili karar İhvan'ın Londra Ofisi tarafından kamuoyuna duyuruldu. Kahire ve İskenderiye gibi teşkilatın yerel idarelerinin Muntasır'ın görevden alınmasına itiraz etmesi üzerine, Londra'dan yayınlanan karardan bir kaç saat sonra Muntasır'ın görevine devam ettiği açıklandı.

İhvan içindeki krizin asıl kaynağı, Bedii'nin Rabiatu'l Adeviyye Meydanı'nda dile getirdiği, "Barışçıl metodumuz kurşundan daha güçlüdür" cümlesiyle ifade edilen barışçıl prensibin devamı veya terk edilmesi etrafındaki anlaşmazlık olarak gösteriliyor.

İhvan'ın gençleri olarak da adlandırılan yenilikçiler, "İhvan, uysal koyundur" söylemine dönüşen "pasif, barışçıl" mücadeleyi terk edip, gerilimi tırmandıran "aktif, barışçıl" yeni stratejiler denemek isteyen kişilerden oluşuyor. Gerilimi tırmandırma ve daha aktif mücadele çağrısı yaparak İhvan içindeki krizi başlattığı iddia edilen Sözcü Muntasır'ın, Mısır'da "gizlenerek" yaşıyor olması dikkati çekerken, gelenekçilerin bu talebi kabul etmemesi durumunda, gençlerin veya gerilimi tırmandırma taraftarı olanların cemaatten kopma ihtimali üzerinde duruluyor.