İslam Ülkeleri Rektörleri Forumu'nun Sonuç Bildirgesi Açıklandı

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, Mevlana Değişim Programı'nın Erasmus gibi uluslararası bir değişim programı olduğuna işaret ederek, "Bu program Türkiye'nin bir markası haline geldi. Bir sonraki aşamada, Mevlana Değişim Programı'nın benzerlerini hedef ülkelerin kendi ülkelerinde kurarak entegrasyonunu sağlayacağız. Bu da İslam ülkeleri arasındaki öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliğinin nitelik bakımından daha üst düzeye çıkmasına katkı sağlayacaktır." dedi.

Saraç, İslam dünyasında yükseköğretim sistemleri ve üniversiteler arasındaki iş birliğinin geliştirilmesi amacıyla YÖK tarafından Bilkent Otel'de, "İslam Dünyasının Yükseköğretim Alanını Oluşturmak" temasıyla düzenlenen İslam Ülkeleri Rektörleri Forumu'nun sonuç bildirgesine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Bir çok ülkeden gelen rektörlerin 2 gün boyunca yoğun bir çalışma yürüttüğünü aktaran Prof. Dr. Saraç, "İslam Dünyası Yükseköğretim Alanının Oluşturulması Konferansı Ankara Bildirgesi 2017" adıyla bir sonuç bildirgesinin oluşturulduğunu belirtti.

Ankara'da 37 ülkeden 334 rektör ile gerçekleştirilen Rektörler Forumu'nun somut adımlarla üniversitelerarası iş birliği süreçlerini desteklemeyi hedeflediğini ifade eden Saraç, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayelerinde gerçekleştirilen toplantının kabul merasiminde, İslam dünyası ülkeleri arasında bir yükseköğretim alanı inşasının, bu ülkelerde kalkınma, toplamsal refah, teknolojik ve bilimsel gelişme için birlikte hareket etmelerinin öneminin vurgulandığını aktardı.

Forumda "özgün çözümler"

Daha önce yapılan rektörler forumlarının iş birliği yapmak için bir imkan sağladığına işaret eden Yekta Saraç, "Daha önce gerçekleşen forumlar akademisyenler arasında dostluklar oluşması, ilişkilerin güçlendirilmesi ve kurumlar arasındaki iletişim başlıklarında olumlu gelişmeler sağlamıştır. Bu forum ise daha vizyonel ve daha somut, ulaşılabilir hedeflerle gerçekleşmiştir ve devamında özgün çözümler geliştirme olgunluğuna sahip toplantı olarak öne çıkmaktadır." diye konuştu.

Saraç, Ankara Bildirgesi'nde üzerinde mutabık kalınan hususların bundan sonraki foruma kadar takip edileceğini söyledi.

Bildirgenin İslam ülkeleri arasında yeni bir yükseköğretim alanının oluşturulmasına yönelik yeni bir girişim olarak düşünüldüğünde heyecan verici ve cesaretlendirici bir girişim olduğunu vurgulayan YÖK Başkanı Saraç, "Elbette ki Rektörler Forumu, Ankara Bildirgesi'nden itibaren farklı bir boyut kazanmıştır." değerlendirmesini yaptı.

"Avrupa Yükseköğretim Sistemi'nden ayrışma değil"

Açıklamalarının ardından foruma ilişkin gazetecilere açıklamalarda bulunan Saraç, İslam dünyasında ortak bir yükseköğretim alanının oluşturulmasının Türk yükseköğretim sisteminin dahil olduğu Avrupa Yükseköğretim Sistemi'nden ayrışma anlamına gelmediğini dile getirdi.

İki programın da eş zamanlı olarak yürüyeceğini aktaran Prof. Dr. Saraç, İslam dünyasında da ortak bir yükseköğretim alanı, kredilerin birbirleriyle transferinin mümkün olmasının hedeflendiğini ifade etti.

Toplantının çok verimli geçtiğini, bundan sonraki süreç için bir mutabakat sağlandığını aktaran Saraç, "Ortak diploma tanınırlığına yönelik ortak bir bakış açısının oluşturulması, İslam ülkelerinde kalite güvence sistemlerinin yerleşmesi önemli adımlar. Bunlara yönelik yol haritasının hususları belirlendi ve her yıl bu konferansın yapılması konusunda mutabakat sağlandı." şeklinde konuştu.

Ortak platform oluşturulacak

Yükseköğretim alanındaki İslam ülkeleri platformunda öncü rolün Türk yükseköğretim sisteminin üstlendiğini bildiren Yekta Saraç, buna ilişkin adımların bir süre sonra gerçekleşeceğini, ortak diplomalara ilişkin YÖK'ün öncülüğünde sanal ortamda bir platform oluşturulacağını kaydetti.

Saraç, "Mevlana Değişim Programı, Erasmus gibi uluslararası bir değişim programı oldu. Bunu gururla söyleyebiliriz. Bu program, Türkiye'nin bir markası haline geldi. Bir sonraki aşamada, Mevlana Değişim Programı'nın benzerlerini hedef ülkelerin kendi ülkelerinde kurarak entegrasyonunu sağlayacağız. Bu da İslam ülkeleri arasındaki öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliğinin nitelik bakımından daha üst düzeye çıkması demektir. Bu durum dolaylı olarak da müşterek bilimsel faaliyetlerin mesleki ağların İslam ülkeleri arasında gelişmesine katkı sağlayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Batı ülkeleri ile ortak diploma programlarının son yıllarda arttığına değinen YÖK Başkanı Saraç, "Bu çok mutluluk verici. İslam ülkelerindeki üniversitelerle de ortak diploma programlarının artmasını istiyoruz. Önümüzdeki dönemde bunun çıktılarını kamuoyuna duyuracağız." dedi.

Bildirge 17 maddeden oluşuyor

İslam Ülkeleri Rektörleri Forumu'nun 17 maddelik Ankara Bildirgesi şöyle:

1- İslam dünyasında yükseköğretime ilişkin net bir vizyon geliştirilmesi artık gerekmektedir. Ortak bir yeterlilikler çerçevesi ve kalite güvencesi sisteminin inşası yalnızca teknik bir konu değildir. İçerisinde hem evrensel değerler hem de yerel değerleri barındırmalıdır. Evrensel değerler korunarak İslam dünyasının ortak değerlerini dikkate alan bir üst çerçevenin oluşturulması mümkündür. İslam dünyası bu çalışma alanında kendi anahtar kavramlarını belirlemeli ve eğitimin insani bir girişim olduğunu unutmadan hareket etmelidir.

2 - İslam ülkeleri farklı eğitim sistemleri ve yeterlilikler çerçevesine sahiptir. Temel olarak ülkelerin ulusal önceliklerine uygun bir şekilde yükseköğretim için bir üst yeterlilikler çerçevesi geliştirilmeli ve bu yeterliliklerin İslam ülkeleri yükseköğretim alanının temelini oluşturacak şekilde ortak müşterekleri ve asgari ölçütleri de tespit edilmelidir.

3 - Bu süreçte ortak yeterlilikler çerçevesinin farklı paydaşlarının katkısı ve özellikle karar alma yetkisine sahip kurumsal birimlerin desteğiyle hareket edilmesi gerekmektedir.

4 - Oluşturacak olan üst yeterlilikler çerçevesi ile ilişkili biçimde yükseköğretim kalite güvencesi standart ve ilkeleri oluşturulmalıdır. Bu standart ve ilkeler, aynı zamanda başarılı sistemlerle de ilişkili olmalı ve onlardan kopukluk yaşanmamalıdır.

5 - İslam ülkelerindeki kurumsal ve program bazında kalite güvencesine yönelik değerlendirme ve akreditasyon gerçekleştiren kalite ajansları, belirlenen standart ve ilkelere uygun olarak süreçlerini tanımlamalıdır. Bu kapsamdaki ajanslar, deneyim paylaşımı ve süreçlerde destek amacıyla bir üst platform oluşturulmalıdır.

6 - Kalite güvence sistemleri standart ve ilkeler temeli esasında ülkelerin ihtiyaçlarına yönelik olarak farklı kategorilerde çeşitlendirilebilmektedir.

7 - İslam ülkelerinde yeterlilikler esaslı kalite güvencesi ajanslar arasında var olan iş birliğinin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak da çalışmalar başlatılmalı ve sürdürülmelidir.

8 - Tanıma ve denklik süreçleri için İslam ülkeleri iş gücünü destekleyecek, İslam ülkeleri arasında iş gücünün dolaşımını daha kolay hale getirecek ve beyin göçünün engellenmesini sağlayacak şekilde temel bir uluslar üstü bir çerçeve tanımlanmalıdır. Tanıma ve denklik alanında atılacak adımlar, uluslararası öğrenci değişimini de doğrudan destekleyebilecek nitelikte olmalıdır.

9 - Ortak kredi sistemleri hareketliliğin en temel altyapısıdır. Bu alanda programların karşılaştırılmasına ve uyumuna yönelik pilot üniversite ve programlar belirlenerek asgari müştereklerle kredi transferine yönelik işleyiş netleştirilmeli ve bu konuda bir standardizasyon sağlanmalıdır.

10 - İslam dünyası ülkelerinde öğrenci ve öğretim üyesi değişimlerini sağlayan programlarının geliştirilmesi ve desteklenmesi ilk adım olarak önem taşımaktadır. Türkiye tarafından yürütülen Mevlana Değişim Programı, İslam ülkeleri arası öğrenci ve öğretim üyesi değişiminde önemli bir rol oynayan programların başında gelmektedir. Bu program finansal olarak desteklenerek İslam ülkeleri arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişimine yönelik olarak kullanılan uluslararası bir yapıya dönüştürülmelidir.

11 - Proje Tabanlı Mevlana Değişim Programı, özellikle öğretim üyesi ve araştırmacı düzeyinde çok daha verimli sonuçlar getirmektedir. Bu yüzden de proje tabanlı değişim programları öncelikle olarak desteklenmelidir.

12 - Eğitim kalitesi noktasında akreditasyon olsa bile endişeler söz konusu olabilmektedir. Ancak bu durum ortak eğitim programlarına engel olmamalıdır. Bu kapsamda üniversiteler ön yargıları ile değil alan bazlı ve program bazlı olarak değerlendirilmeli ve güçlü alanları göz önünde bulundurulmalıdır.

13 - Ortak diploma programları, eğitim süreçlerinde önemli bir tasarruf sağlayabilmekte ve aynı zamanda ülkeleri ve kültürleri keşfetme imkanını ortaya koyarak mesleki ağlara ve iş gücünün hareketliliğine de destek sağlamaktadır. Ortak eğitim programlarında temel sorun, eğitim sistemlerinin farklılığı ve dildir. Eğitim sistemlerinin farklılığından kaynaklanabilecek sorunlar, yeterlilik çerçevesi, kalite güvencesi süreçleri ve tanıma denklik alanında atılacak adımlarla çözülmeye çalışılmalıdır. İki dilli programlar, sürecin hızlı ilerlemesine destek olabilir. Farklı dil yetkinliğini gerektiren ortak programlar ile öğrencilerin bir İslam ülkesinin dilini öğrenmesi de önemli bir kazanım olacaktır. Bu durum bir fırsat olarak görülmeli ve aynı zamanda öğrencilerin bütünleşmesini ve kültürel etkileşimini sağlayan bir araç olarak da değerlendirilmelidir.

14 - Üniversitelerin birbirini tanımasına ve bilgi edinmesine, özellikle de ortak diploma programlarının sanal ortamda bir arayüz platformunun oluşturulması hususu önemlidir. Bu platform, bir sanal ofis görevi görebilir. Bu konuda YÖK, gerekli adımları atacaktır.

15 - Hızla gelişen online eğitim teknolojileri de bir eğitim ve iş birliği platformu olarak değerlendirilmelidir.

16 - İslam ülkeleri arasında ortaklık platformları sadece akademik programlar dikkate alınarak değil üniversitelerin araştırma altyapıları ve kapasiteleri de dikkate alınarak yapılandırılmalıdır.

17 - Rektörler Forumu'nun her yıl düzenli olarak yapılması ve bir sonraki foruma kadar tematik, uzman çalışma gruplarının oluşturulması konusunda görüş birliğine varıldı.