İsrail "Sukot" Bayramına Hazırlanıyor

TANER AYDIN - İsrailoğulları'nın Sina çölünde 40 yıl dolaştırılmalarını temsil eden, yedi gün sürecek Sukot bayramı Perşembe gün başlıyor. Yahudilikte "Yom Kibur" (kefaret) gününü takip eden beşinci gün kutlanmaya başlayan Sukot bayramı nedeniyle Ortoks Yahudilerin her biri Kudüs sokaklarına çardak kurmakla meşgul.

Bir çardak, temiz bir palmiye dalı, temiz bir sögüt dalı, limona benzer Erzog meyvesi Sukot bayramının vazgeçilmezleri. Dua sırasında bunların birarada olması ve bir hafta süreyle çardak içinde yaşanması gerekiyor. Palmiye, sögüt ve Erzog meyvesinde en küçük bir leke veya zarar emaresi olmaması gerekiyor. Bu nedenle Yahudiler bu üç şeyi, bir sarraf titizliğinde ellerinde tuttukları büyüteçlerle uzun uzun inceledikten sonra satın alıyor.

Sözlükte "çardaklar" anlamına gelen Sukot tarihi açıdan, İsrailoğullarının Sina çölünde Allah tarafından 40 yıl dolaştırıldıkları sırada çölde geçici barınaklarda yaşayarak hayatlarını devam ettirdikleri kırk yılı temsil ediyor.

Gelenek Kudüs'te canlı bir şekilde yaşıyor

Bu nedenle başta devlet başkanı Şimon Peres olmak üzere,  Yahudilerin çoğu bahçelerine o günleri anlatan basit çardaklar kuruyor.

Yedi gün süren Sukot bayramının birinci ve ikinci günleri çalışmak Yahudilikte dinen haram kabul ediliyor.  Dindar Yahudiler 7 gün boyunca çardakta yiyip içip uyurlarken, yemeklerini yine çardak içinde yiyorlar. Çardak dışında ise sadece meyve yenip, su içilebiliyor. Bu gelenek Kudüs'te yoğun olarak yaşatılıyor.

İbranicede Suka adı verilen çardakların en az üç cepheden meydana gelmesi ve kesilmiş ağaç dallarından ve tahtalarla inşa edilmesi gerekiyor. Çardakların üst kısmından dalların arasından gün ışığı sızacak ve gece ay görülebilecek şekilde olması gerekiyor. Ayrıca çardağın üst kısmına çeşitli meyveler asılarak süslenmesi de gelenekten sayılıyor. Ayrıca her Yahudi'nin, bir zeytin büyüklüğündeki ekmek parçasını Sukot'un ilk gecesi, çardağında oturarak yemesi de geleneğin bir parçası.

Mukaddes metinlerde Sukot bayramı ve çöl sürgünü

Kitab-ı Mukaddes'te Sukot bayramı ile ilgili şu ifadeler yer alıyor:

"Ve Yehova Musa'ya şunları da söyledi:  "İsrailoğullarıyla konuş; onlara de ki, 'Bu yedinci ayın on beşinci gününde Yehova'nın onuruna Çardaklar Bayramı kutlanacak; yedi gün sürecek. İlk gün kutsal toplantı olacak. Hiçbir ağır iş yapmayacaksınız. Yedi gün boyunca Yehova'ya ateşte yakılan sunu sunacaksınız."

Konuyla ilgili diğer bir pasaj ise şöyle:

"Yedi gün çardaklarda (sukalarda) oturacaksınız, İsrail'de bütün yerliler çardaklarında oturacaklar. Ta ki İsrailoğullarını Mısır diyarından çıkardığım zaman, onları çardaklarda oturttuğumu nesilleriniz bilsinler."

Kur'an-ı Kerim'de de İsrailoğulları'nın "kendilerine vatan olarak yazılan toprağa" girmeleri emredilince, "Ya Musa, orada zorba bir toplum var, onlar oradan çıkmadıkça biz oraya asla girmeyeceğiz" dedikleri anlatılır. İsraioğlulları'nın çöl sürgününün başlangıcı ise şu ifadelerle Kur'an-ı Kerim'de yer almaktadır:

"Ey Musa! Onlar orada bulundukları müddetçe biz oraya asla girmeyiz; şu halde sen ve Rabbin gidin savaşın; biz burada oturacağız» dediler.  Musa: «Rabbim! Ben kendimden ve kardeşimden başkasına hakim olamıyorum; bizimle, bu yoldan çıkmış toplumun arasını ayır» dedi. Allah, «Öyleyse orası (arz-ı mukaddes) onlara kırk yıl yasaklanmıştır; (bu müddet içinde) yeryüzünde şaşkın şaşkın dolaşacaklar. Artık sen, yoldan çıkmış toplum için üzülme» dedi." - Kudüs