Osmanlı Ordusu Yardıma Gelmeseydi Bakü Azerbaycan'ın Olmayacaktı"

Bakü Devlet Üniversitesi (BDÜ) Tarih Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Anar İskenderli, Azerbaycan aydınlarının 1918'de yüzünü Osmanlı'ya çevirdiğini ve bağımsızlığın böyle elde edildiğini belirterek, "Osmanlı ordusu Azerbaycan'ın yardımına geldi. Bugün doğudan batıya kadar ülkenin her yerinde Osmanlı şehitlerinin mezarları var. Eğer Osmanlı ordusu yardıma gelmeseydi hiçbir askeri gücü olmayan devlet Gence'de kalacaktı ve Bakü Azerbaycan'ın olmayacaktı." dedi.

Bakü'de, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 100. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla "Milli birlik, tarihsel miras ve 21. yüzyılın çağrıları" konulu konferans düzenlendi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırma Merkezince (SAM) yapılan konferansa, Azerbaycan'ın yanı sıra Türkiye ve Rusya'dan çok sayıda akademisyen katıldı.

Prof. Dr. İskenderli, konferansta yaptığı konuşmada, cumhuriyetin kuruluşunun Azerbaycan tarihinin en şerefli sayfalarından biri olduğunu vurguladı.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin 23 ay içinde çok büyük reformlar gerçekleştirdiğini belirten İskenderli, "Azerbaycan, Müslüman Doğu dünyasında ilk demokratik cumhuriyettir. İlk olduğumuz için gurur duyuyoruz." dedi.

Ermenilerin 1918'de Bakü ve diğer Azerbaycan kentlerinde Bolşeviklerin de desteğiyle yaptığı katliamın temelinde Taşnak Partisinin "Büyük Ermenistan" kurma hedefinin durduğunu söyleyen İskenderli, "Azerbaycan aydınları o zaman 'kuzeyden hiçbir zaman sıcak rüzgar esmeyeceğini" anladı ve bağımsızlık elde etme amacıyla yüzünü Osmanlı'ya çevirdi ve istediğine ulaştı." şeklinde konuştu.

Cumhuriyetin Tiflis'te ilan edildiğini daha sonra ise Gence'de faaliyete başladığını hatırlatan İskenderli, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bakü o zaman Ermeni ve Bolşevik çetelerin kontrolü altındaydı. Azerbaycan'ın bir ordusu yoktu. Önce ordu kurulmasına karar verildi. Sonra Türk dili devlet dili olarak kabul edildi. Osmanlı ile diplomatik ilişki kuruldu. Osmanlı ordusu Azerbaycan'ın yardımına geldi. Bugün doğudan batıya kadar ülkenin her yerinde Osmanlı şehitlerinin mezarları var. Eğer Osmanlı ordusu yardıma gelmeseydi hiçbir askeri gücü olmayan devlet Gence'de kalacaktı ve Bakü Azerbaycan'ın olmayacaktı. Osmanlı ordusu olmasaydı Azerbaycan devleti 23 ay da yaşayamazdı."

Balıkesir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sebahattin Şimşir, Azerbaycan'ın bağımsızlık süreciyle en yakından ilgilenen ülkenin Osmanlı devleti olduğunu söyledi.

Dönemin basınında Azerbaycan'ın istiklali konusunda önemli yazıların yazıldığını ve ciddi görüşlerin belirtildiğini ifade eden Şimşir, Azerbaycan'ın bağımsızlığının Türk kamuoyu tarafından memnuniyetle karşılandığını kaydetti.

SAM Başkanı Ferhat Memmedov, Sovyetler zamanında 23 aylık bağımsızlık döneminin unutturulmaya çalıştığını dile getirdi.

Bağımsızlığın tekrar elde edilmesiyle o dönemle ilgili çok sayıda araştırma yapıldığını ifade eden Memmedov, "23 ayda çok önemli kararlar almışlar. Cumhuriyetin en büyük değeri devletçilik geleneği, cumhuriyet yönetim sistemidir." diye konuştu.