UHİM, 2020-2021 Dünya Hak İhlalleri Raporu'nu açıkladı

Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi (UHİM), 2020-2021 yıllarında işlenen hak ihlallerini konu aldığı Dünya Hak İhlalleri Raporu'nu kamuoyuyla paylaştı.

UHİM'in açıklamasına göre, İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası'nda düzenlenen basın toplantında açıklanan raporda, "siyaset", "hukuk", "çevre", "eğitim", "medya", "ekonomi" ve "sağlık" olmak üzere 7 farklı alandaki hak ihlallerine yer verildi.

Raporun, ABD, Çin, İsrail, Avrupa ve Rusya'nın neden olduğu siyasi ihlallerin incelendiği "siyaset" bölümünde, 2020-2021 yıllarında insan haklarının en temel garantörleri olan devletlerin insan haklarını acımasızca ihlal ettiklerinin altı çizildi.

Raporda, pandeminin etkisi altında insanların ırklarına göre ayrımcılığa tabi tutulduğu, istihdam ve ekonomik güvence durumlarının zayıflatıldığı, öte yandan barınma ve sağlık hizmetlerine erişimlerinin de aynı oranda etkilendiği belirtildi.

Suriye ve Yemen'de iç savaşlar, halkın maruz kaldığı durum ile Hindistan işgali altında bulunan Cammu ve Keşmir'deki insan hakları ihlallerine yer verilen raporda, Avrupa'da Müslüman ve Müslümanlara ait kuruluşlara yönelik saldırıların ve İslamofobik suçların arttığına dikkati çekildi.

Hukuk

Raporun, ABD, Çin, Rusya, Ortadoğu ve Avrupa bölgelerinde yaşanan ihlallere odaklanılan "hukuk" bölümünde, dünya genelinde devam eden küresel salgının toplumsal hayatta pek çok alışkanlığı değiştirdiği gibi ülkeler bazında da önemli hukuki zorluklara yol açtığı vurgulandı.

Raporda, Filistin'de meydana gelen hak ihlalleri ve Çin'in Doğu Türkistan'daki soykırımının artarak devam etmesi, ABD'nin insan hakları kavramını kendi hukuksuzluklarına meşru bir zemin olarak kullanması, Avrupa'nın ırkçı politikaları, Suriye ve Afganistan savaşlarıyla artan yoğun göç hareketlerinde Batı'nın insanlıktan uzak tutumu ve Rusya'nın Kırım'ı işgali gibi pek çok konunun 2020 ve 2021 yıllarında da gündemdeki yerini koruduğu kaydedildi.

Çevre

Raporun "çevre" bölümünde, çevre hakkının tarihsel süreçleri ve uluslararası çözüm arayışları incelenerek, ilk kez gündeme geldiği tarihten itibaren yapılan çalışmalar aktarıldı.

Çevre hakkının sadece bireysel çabalarla çevreyi korumaya çalışmakla sürdürülemeyeceğine, bu hakkın en fazla çok uluslu büyük şirketler ve hükümetler tarafından ihlal edildiğine dikkati çekilen raporda, devletlerin ve hükümetlerin çevre hakkının ihlallerine karşı ulusal mevzuatlarında iyileştirmeler yapması ve bunun uluslararası alana yayılması önerisinde bulunuldu.

Raporda, çok uluslu şirketlerin de üretim ve lojistik süreçlerinde çevreye ve insanlara verdikleri zarara karşılık cezalandırılması veya yaptırıma maruz bırakılması gerektiği belirtildi.

Eğitim

Raporun "eğitim" bölümünde, 2020 ve 2021 yıllarında eğitimde yaşanan sorunlar ve hak ihlalleri ele alındı.

Gençler için pandemi sırasındaki eğitim kaybının ağır bir yük olduğuna ve sonuçlarının gelecek yıllarda daha belirgin olarak ortaya çıkacağına işaret edilen açıklamada, pandeminin sistemdeki derin eşitsizlikleri ve zayıflıkları ortaya çıkarmanın yanı sıra daha fazla potansiyel insan hakları ihlallerini de tetiklediği ifade edildi.

Raporda, küresel güç olan veya olma yolunda ilerleyen devletler ve birlikler tarafından gerçekleştirilen eğitim hakkı ihlallerinden örneklere de yer verildi.

Medya

Raporun "medya" bölümünde, "medya ihlali" kavramı ve medyaya yönelik ihlalden ziyade medyada gerçekleştirilen ihlaller ele alındı.

Medya ihlallerinin, gittikçe yaygınlaşan ve karmaşıklaşan medya ağlarına paralel olarak fazlalaştığı ve söz konusu sorunlarla mücadelenin her geçen gün güçleştiği belirtilen raporda, sosyal medyanın yaygın kullanım alanına güç ve meşruiyet kazandıran özgürlük söylemlerinin, kaçınılmaz bir biçimde ayrımcılık, ırkçılık, istismar ve nefret suçlarını tetiklediği vurgulandı.

Geleneksel ve sosyal medyanın, ırkçılık söylemlerinin yükseldiği ve sıradanlaştığı zemin olmayı sürdürdüğüne işaret edilen raporda, özellikle siyahilere ve Müslümanlara dönük Batı toplumlarında yaşanan ayrımcılığın medya alanında da yeniden üretildiğinin altı çizildi.

Ekonomi

Raporun "ekonomi" bölümünde, pandeminin etkisi altında yaşanan ağır ekonomik sorunlar, kitlelerin makro ekonomik politikalarının sonucunda yaşadığı mağduriyetler, küreselleşmenin çöküşü, ekonomik yapının sürdürülebilirliği ile gelir ve servet eşitsizliğine kadar bir çok farklı konu ele alındı.

Etkileri devam eden salgın ve ekonomik krizde neoliberal politika ile hareket eden devletlerin özel sektörün çıkarlarını gözettiği gerçeğinin somut şekilde deneyimlendiği aktarılan raporda, küresel işsizliğin 2020'de 33 milyon arttığı, istihdam oranlarının azaldığı, küresel gelir adaletsizliğinin tarihin en yüksek düzeyine çıktığı bildirildi.

Raporda, ekonomik sorunların derinleşecek olması, yeni teknolojik açılımların ve dönüşümlerin istihdam konusunda oluşturduğu belirsizlikler, işsizliğin meydana getirdiği sosyo-ekonomik problemler, şehirlere göç dalgaları, iklim değişikliği, gelir ve servet dağılımındaki adaletsizliğin giderek daha da artması gibi tüm sorunların sistemin yeniden yapılandırılmasını zorunlu kıldığı belirtildi.

Sağlık

Raporun "sağlık" bölümünde, 2020 ve 2021 yıllarının en büyük sorunu olan salgınla ilgili hak ihlalleri, mülteci sağlığıyla ilgili hak ihlalleri, savunmasız grupların sağlık haklarının ihlalleri ve sanitasyonla ilgili ihlaller ele alındı.

Küresel salgın ülkelerin alt yapısının ve hukuk sisteminin hazır olmadığı bir ortamda meydana geldiği ve başta sağlık olmak üzere birçok alanda küresel krize dönüştüğü ifade edilen raporda, ABD ve Avrupa ülkelerinde engelliler, yaşlılar ve mülteciler gibi savunmasız grupların salgından orantısız şekilde etkilendiği vurgulandı.

Birçok ülkede gündeme gelen aşı zorunluluğunun işten çıkarma gibi hak ihlallerine sebep olduğu aktarılan raporda, aşıya ve koruyucu sağlık hizmetlerine erişimde de tam bir adaletsizlik yaşandığı, gelişmiş ülkeler arasında bile söz konusu malzemelere erişim noktasında mücadeleler verildiği kaydedildi.