'Demek Ji Dema' Bilbao Film Festivali'nde

Kürtçe tarih belgeseli olarak anılan "Demek ji Dema" (Zamanın İçinde) adlı film, İspanya'nın Bilbao kentinde kasım ayında düzenlenecek olan 54. Bilbao Kısa Film ve Belgesel Film Festivali'nde gösterilmek üzere İspanya'ya gönderildi.

Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinin tarihini ve kültürel değerlerini, canlı tarih görüşmeleriyle Kürtçe olarak belgeleyen "Demek ji Dema" (Geçmişe Doğru) adlı belgesel filmin, İspanya'nın Bilbao kentinden düzenlenecek olan film festivalinde gösterilecek tek Kürtçe film olabileceği belirtildi. Batman Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sedat Cereci'nin 9 kişilik bir ekiple yaptığı çekimlerle ortaya çıkan filmde, 20. yüzyılın başlarında doğan 89 yaşındaki Halil Zengin ve Nasibe Özdemir'le görüşüldüğü, yaklaşık 80 yıl önce Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin koşullarının, ekonomik yapının, insan ilişkilerinin, kültürel ortamın, başkentte yaşananların yöreye yansımalarının, Türkiye'deki gelişmelerin değerlendirmesinin, yaşlı kuşakların gençlere bakışının dile getirildiği öğrenildi. Batman'ın Hasankeyf ve Siirt'in Kurtalan ilçelerinde yaşayan canlı kaynaklarla yapılan Kürtçe sözlü tarih görüşmelerinin filme kaydedilmesiyle yöre tarihinde yaşananların, resmi tarihe kaydedilmeyen bilgilerin ve bilinmeyenlerin belgelendiği belirtildi. Öğr. Gör. Orhan Zengin'in danışmanlık yaptığı belgesel filmde, Tarkan Demir'in kameraman ve kurgu operatörü, Nuri Abaşlıoğlu'nun teknik yönetmen, Emine Polat, Nuray Yılmaz ve Halit Kavak'ın teknik düzenleme sorumlusu olarak görev yaptığı bildirildi. Aram Tigran'ın müzikleriyle kurgulanan filmin, uluslararası festivaller için İngilizce altyazıyla hazırlandığı ve geçen yıl Almanya ve Avusturya'daki film festivallerine gönderildiği belirtildi.

Kürt kökenli yurttaşlarla yapılan görüşmelerde, Türkiye'de yaşanan siyasi değişimlerle kültürel yapının da değiştiğine, insanların yaşama ve dünyaya bakışlarından beklentilerine kadar hemen hemen tüm alanlarda dönüşüm yaşandığına, teknolojik olanaklar gelişirken insancıl değerlerin azaldığına ve çatışmaların arttığına dikkat çekildi. Modern pek çok olanakların yokluğuna, yoksulluğa, ulaşım ve haberleşme konularındaki sıkıntılara rağmen geçmiş dönemlerde insanların büyük bir huzursuzluk içinde olmadığının

vurgulandığı sözlü tarih görüşmelerinde, manevi duyguların ve geleneksel insan ilişkilerinin toplumsal yapıyı diri ve sağlam tutmada büyük rol oynadığı belirtildi.

20. yüzyılda yaşanan savaşlara, ekonomik bunalımlara, yokluklara rağmen insanların eskiden birbirlerine yardımcı olduklarını, birbirlerini koruduklarını, birbirlerinin sıkıntılarını gidermek için çabaladıklarını belirten canlı tarih kaynaklarının, o dönemlerde toplumun samimi insan ilişkileri ve manevi değerlerle sürekliliğini koruyabildiğini anlattıkları bildirildi. Katırlarla yapılan seyahatlerden, büyük ailelerin bir arada oturduğu akşamlarda anlatılan efsanelerden, yaşlıların kendi aralarında yaptıkları samimi şakalardan, zorlu hac yolculuklarından söz edilen film çekimlerinde, samimiyete dayalı insan ilişkilerinin ön plana çıkarıldığı öğrenildi. Tarkan Demir'in kameramanlık yaptığı Kürtçe tarih belgeselinin İngilizce altyazıyla kurgulanarak uluslar arası film festivallerine katılacağı, film üzerine aktarılan belge niteliğindeki bilgilerle yöre tarihinin genç kuşaklara aktarılacağı dile getirildi.

Sözlü tarih çalışmalarını 2010 yılından bu yana filmle belgeleyen Prof. Dr. Sedat Cereci'nin, Van'ın son 60 yıllık tarihini konu edinen "Yolsuz Yolun Yolcusu", Batman'da petrolün bulunması üzerine Batman kentinin kuruluşunu konu edinen "Yola Çıktım Mardin'den", Hatay'ın Fransız işgalinden kurtulması ve Atatürk'ün İskenderun'a gelişin konu edinen "Geçmişe Doğru" adlı filmleri çektiği bildirildi. Çektiği belgesel filmlerle uluslararası festivallere katılan Prof. Dr. Sedat Cereci'nin 2007 yılında tandır ekmeğinin yapılışını konu edinen "Fiery Mysterious Hole" (Ağzı Açık Alamet) adlı filmle, 2009 yılında Van'daki Hıdırellez geleneğini konu edinen "Silent Wish" (Sessiz Dilek) adlı filmle, 2010 yılında Kürt kültüründe Nevruz kutlamalarını konu edinen "Adam's Festival" (İnsanın Bayramı) adlı filmle, 2011 yılında Van'da yaşayan Küresinliler adlı topluluğun İran'dan Van'a göçünü konu edinen "Yestikan'dan Van'a" adlı filmle uluslar arası festivallerde yer aldığı açıklandı. Sanat ve medya konulu çalışmalarıyla pek

çok ülkede konferanslara katılan Prof. Dr. Sedat Cereci'nin, Mart ayında Nijerya'nın Lagos kentinde "Çevresel Bozulmaya Karşı Sanat Yapılarının Korunması" konulu bir bildiri sunacağı öğrenildi.

- BATMAN