Anayasa Yazım Komisyonu

COŞKUN ERGÜL - TBMM Anayasa Yazım Komisyonu toplantısında,  "Yargıtay"  ve "Danıştay" başlıklı maddeler görüşüldü.

Komisyon, bugünkü toplantısını AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya başkanlığında gerçekleştirdi. Toplantıda, "Yargıtay"  ve "Danıştay" başlıklı maddeler görüşüldü, ancak uzlaşma sağlanamadı.

"Yargıtay" başlıklı maddede kısmen de olsa mutabakat oluştu ancak MHP'nin kura önerisi tam uzlaşmayı engelledi.

Bu maddeye göre, Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakacak. CHP ve MHP, adliye mahkemelerinin yanısıra askeri mahkemelerce verilen kararların da eklenmesini istiyor.

Yargıtay üyeleri, mesleğinde fiilen 15 yıl çalışmış adli yargı hakim ve savcılar, öğretim üyeleri ve avukatlar arasından liyakat ve başarı gibi kanunda gösterilen nitelikler dikkate alınarak Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu'nun (HSYK) birlikte yapacağı toplantıda üye tamsayısının beşte üçü ve gizli oyla bir defaya mahsus olmak üzere 9 yıl için seçilecek. Hakim ve savcılar dışında kalan üyelerin sayısı, Yargıtay üye tam sayısının onda birini geçemeyecek. Seçimden önce adaylar HSYK'nın birlikte oluşturacağı bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenecek. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek bir rapor hazırlayacak.

MHP bu maddede kura önerisinde bulundu. MHP, "Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını temin edebilmek için Yargıtay üyeliğine seçilme yeterliliğini haiz hakimler arasından komisyon tarafından kamuoyuna açık olarak değerlendirilen adayların, kanunda yazılı kriterlere ulaşanlar arasından kura ile seçilmesini" önerdi.

-Danıştay

"Danıştay" başlıklı maddeye göre ise Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakacak.

Danıştay, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek, idari uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla da görevli olacak.

Danıştay üyelerinin dörtte üçü mesleğinde fiilen 15 yıl çalışmış idari yargı hakim ve savcıları, öğretim üyeleri ve avukatlar arasından liyakat ve başarı gibi kanunda gösterilen nitelikler dikkate alınarak HSYK'nın birlikte yapacağı toplantıda üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ve gizli oyla; dörtte biri ise Bakanlar Kurulunun (AK Parti Önerisi: Başkanın) her üyelik için göstereceği üç kat aday arasından TBMM üye tam sayısının üçte iki (AK Parti Önerisi: beşte üç) çoğunluğu ve gizli oyla bir defaya mahsus olmak üzere 9 yıl için seçilecek. Seçim üç oylamada sonuçlandırılamazsa üyelerin seçimi en çok oyu alan iki aday arasından kurayla tamamlanacak.

CHP, Danıştay gibi Hükümetin ve idarenin ihtilaflarını çözme sorumluluğu olan bir yargı organına, Bakanlar Kurulu'nun üye teklif etmesine karşı çıkıyor. CHP; Danıştay, Yargıtay, Savcılar ve Hakimler Kurulu'nda oluşan genişletilmiş bir Seçim Kurulu'nun bu görevi üstlenmesini istiyor.

TBMM'nin yapacağı seçimden önce, adaylar, Meclis'te grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenecek. Komisyonun toplantıları Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından yayınlanacak. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu TBMM Genel Kurulu'na sunacak. TBMM seçimi, adayların Meclis Başkanlığı'na bildirilmesinden itibaren 90 gün içinde tamamlanacak.

Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilecek, süresi bitenler yeniden seçilebilecek.

CHP Konya Milletvekili Atilla Kart, Danıştay'ın imtiyaz şartnamesi ve sözleşmeler hakkında düşünce bildirme görevinin kalkması gerektiği önerisinde bulundu. Kart, "Bu, kuvvetler ayrılığı sistemi ile bağdaşmaz, danışma fonksiyonu ile yargı fonksiyonu aynı organda olmaz. Bu, aynı zamanda ihsası rey sonucunu doğuracaktır. Hükümet, yapacağı özelleştirme boyutunda büyük yasal dayanağı olmayan işlemler için Danıştay'ın değişen yapısı nedeniyle görüş almak yoluna gidebilir. Danıştay, değişen yapısı nedeniyle Hükümetin istediği yönde görüş bildirebilir. Hükümet, Danıştay'ın bu yönde görüş bildirme ihtimalinin giderek artması nedeniyle, yasal dayanağı yeterince güçlü olmayan işlemleri Danıştay'ın mütaalasının arkasına sığınarak yapabilir" dedi.

Ahmet İyimaya, Danıştay'ın mütaala verme fonksiyonunun kuvvetler ayrılığı ilkesi ile bağdaşmadığını ve bunun daha sonra müzakere edilmesi gerektiğini söyledi.

Danışmanlar, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay'la ilgili çalışma yapacak.

Komisyon, 26 Eylül Perşembe günü yapacağı toplantıda, Anayasa Mahkemesi dahil üst yargı organlarının kuruluşu ve maddelerdeki diğer fıkraları görüşecek. - TBMM