G-20 Dönem Başkanlığında Gelecek Dünya, Gelecek Türkiye Konferansı

Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM) Başkanı Prof. Dr. Ali Resul Usul, "Sadece Amerika değil, Çin olsun, Rusya olsun tutup da ellerindeki yetkiyi paylaşma konusunda imtina edeceklerdir. Yani G-20'nin küresel olarak BM'nin yerine geçmesi çok zor. İmkansız değil, çok zor" dedi.

Gebze Belediyesinin ev sahipliğinde, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Şehir Üniversitesi ile Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfının (SETA) desteğiyle Gebze Kültür Merkezi'nde düzenlenen G20 Dönem Başkanlığında Gelecek Dünya, Gelecek Türkiye Konferansının "Dünya Nereye Gidiyor" başlıklı ilk oturumunda konuşan Usul, dünya ekonomi ve siyasetinde yeni bir fırtınanın geleceğini belirterek, bu fırtınaya karşı önlem alınması gerektiğini söyledi.

Türkiye'nin uluslararası sinir uçlarının, Avrasya'nın tam ortasında olduğuna dikkati çeken Usul, "Biz bunu iliklerimize kadar hissediyoruz. Herkes bu kadar hissetmiyor ama bir fırtına yaklaşıyor. Şimdi devletler önlem almak için ittifak arayışı içine giriyorlar. Çünkü bunu tek başına savuşturmak mümkün değil" ifadesini kullandı.

Ali Resul Usul, herkesin elini taşın altına sokması gerektiğini, devletlerin tek başına bu işin altından kalkmasının mümkün olmadığını vurgulayarak, "G-20'yi siz sadece devletler arası bir platform yaparsanız buna yetişemezsiniz. Bu kadar karmaşık bir uluslararası siyasette yapacağınız şeylerden biri, devlet olmayan aktörleri de dahil etmektir" şeklinde konuştu.

"G-20'nin BM'nin yerine geçmesi çok zor"

G-20 konusunun bazı ikilemleri olduğunu savunan Usul, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunu mucizevi bir formül gibi anlatmak da yanlış. Öncelikle G-20 dönüşümü temsil eden bir forum. Bir uluslararası örgüt diye sayamıyoruz çünkü hala sekreteryası mevcut değil. Bu aslında bir esneklik veriyor. Çünkü sekreterya kurduğunuzda ciddi bir yapı oluşturuyorsunuz. Aslında G-20'yi BM'ye alternatif birşey mi gibi düşünüyoruz? Ötekiler de düşünüyorlar. Dolayısıyla hiçbir devlet hele küresel güçler yetkilerini kolay kolay paylaşmak istemezler. BM özel şartlarda kurulmuş, kapılar tutulmuş duruyor. Bu değişmedi ve değişmesi zor gözüküyor ama sıkıntıları var. Sadece Amerika değil, Çin olsun, Rusya olsun tutup da ellerindeki yetkiyi paylaşma konusunda imtina edeceklerdir. Yani G-20'nin küresel olarak BM'nin yerine geçmesi çok zor. İmkansız değil, çok zor. Bana göre G-20 meselesi belli bir seviyede tutulmaya gayret ediliyor çünkü bunu çok ileriye götürdüğünüzde kontrol edemezsiniz. Bu devletler kontrol edemediği şeye şüpheyle bakarlar. Küresel güçlerin ikilemi şu, bir taraftan BM'nin altının oyulmasını istemiyorlar ama BM'nin bile var olan sorunlara çözüm bulması zor. Yani ara bir yol bulunması gerekiyor ki bu yollardan biri G-20'nin ortaya çıkması. G-20 tartışmalarının belli bir siyasal zemine oturması önemli ama bir karar alması ve kararları uygulaması şu an fersah fersah uzakta."

"G-20'ye önem veriyoruz"

G-20'yle ilgili diğer bir tartışma alanının meşruluk meselesi olduğunu aktaran Usul, "Nasıl 'dünya beşten büyüktür' diyerek BM'nin meşruiyetini sorguluyorsak G-20'nin de meşruiyeti tartışılabilir. Çünkü G-20'nin içinde kimin nasıl olduğu nasıl olmadığı konusu da aslında tartışmalı bir konu. Özetle G-20'den bir BM çıkma ihtimali zayıf ama Türkiye açısından çok önemli. Avustralya'dan Meksika'dan daha önem veriyoruz çünkü dünya ekonomisi ve siyasetinde yaklaşan bir fırtına var, bu çok açık. Dışişlerinde çalışan biri olarak bunu hissediyorsunuz" değerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Usul, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun daha önce Türk dış politikasına şekil verirken dile getirdiği çok boyutluluk meselesinin tamamen bu verilere dayalı olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Dünya siyasetini doğru okuyup, dünya siyasetindeki zenginleşmeyi doğru okuyup buna göre proaktif hedefler koymaya çalıştı. Bunu herkes göremeyebilir ama doğrusu bu. Bunun için Türkiye Çin'e gidiyor, Avrupa Birliği'ne önem veriyor. Bu noktada Başbakanımızın akademik bilgisi çok önemli. Buna doğru şekil vermesi bence bize 100 yıl kazandırıyor. Bakmayın siz sağda solda dış politikada sorunlar olabilir, her yerde var ama onlara takılmamak lazım, genel resmi kaçırmamak lazım."