Ab-Kanada Ticaret Anlaşmasında Belirsizlik

Avrupa Birliği (AB) ve Kanada arasında yapılması beklenen Serbest Ticaret Anlaşması'nın belirsizliği sürüyor.

Belçika'nın federal ve bölgesel yönetimlerinin temsilcileri bugün AB ile Kanada arasında yapılması öngörülen serbest ticaret anlaşmasını görüşmek üzere tekrar bir araya geldi.

Belçika'nın karmaşık federal yapısı nedeniyle onaylanamayan anlaşmayla ilgili Brüksel'de gerçekleştirilen olağanüstü istişare toplantısına Brüksel merkezli Belçika Federal Yönetimi, Flaman topluluğu, Fransız topluluğu, Alman topluluğu ile birlikte Flaman Bölgesi, Valon Bölgesi ve Brüksel Başkent Bölgesi temsilcileri katılıyor.

AB ile Kanada arasında Perşembe günü Brüksel'de imzalanması planlanmış olan Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması'na (CETA) Valonya'nın öncülüğünü yaptığı, Brüksel Başkent Bölgesi ve Belçika'daki Fransızca konuşan toplumun onay vermemesi nedeniyle Belçika Federal hükümeti imzalama yetkisi alamamıştı.

Belçika yönetiminin temsilcileri dün de 6 saatlik bir görüşme sonrasında konuyla ilgili bir uzlaşı sağlayamamıştı.

Bugün, CETA'nın onaylanmasına yönelik bir uzlaşı sağlamak umuduyla yürütülen çalışmalar devam edecek. Uzlaşı sağlanamaması halinde, Belçika'nın 3,5 milyon nüfuslu Valonya Bölgesi, Avrupa Birliği (AB) ile Kanada arasında yaklaşık 7 yıl boyunca müzakere edilen Serbest Ticaret Anlaşmasını engelleyecek.

AB'de serbest ticaret anlaşmalarının yürürlüğe girmesi için 28 ülkenin onayı gerekiyor. Belçika federal hükümetinin, anlaşmayı resmi olarak imzalayabilmek için ülkede bulunan Valon, Flaman ve Brüksel başkent bölgelerinden ve Alman ve Fransız topluluklarından yetki alması gerekiyor.

Belçika'nın karmaşık siyasal sistemi nedeniyle, 2010 yılında yapılan genel seçimler sonrasında da ülkede koalisyon hükümeti kurulması 541 gün sürmüştü.

-Valonya neden karşı

Nüfusu 3,5 milyon olan Belçika'nın Valonya Bölgesi, AB'nin Kanada'yla imzalamayı planladığı ticaret anlaşmasına tarım ve hayvancılık ürünleri pazarına ve ihracatına zarar vereceği kaygısı ile karşı çıkıyor. Valonya'nın CETA kapsamında devletler ile yabancı yatırımcılar arasında çatışmaların çözümü için kurulması öngörülen bağımsız mahkeme sitemi hakkında da çekinceleri bulunuyor. Bu sistemin, çok uluslu şirketlerin çıkarlarını kollayacağından kaygı duyuyor. Tarım ekonomisinin hakim olduğu Valonya'da Kanada'dan et ithalatı yapılmasından çekince duyuyor. Valonlar ayrıca, işsizlik oranının bu tür ticaret anlaşmalarıyla daha da artmasından çekiniyor.

-Valonya

Başkenti Namur olan Belçika'nın Valonya Bölgesi ana dil olarak Fransızca kullanıyor. Belçika topraklarının yaklaşık yüzde 55'in oluşturan Valonya bölgesinde, Belçika toplam nüfusun 3'te biri yaşıyor. Belçika'nın diğer bölgelerine göre ekonomisi daha fazla tarım odaklı olan Valonya'da kişi başına milli gelir Flaman bölgesinin daha aşağısında kalıyor. Bölgenin işsizlik oranı da Flaman bölgesinin iki katı seviyesinde seyrediyor. Valonya Parlamentosu ve Valonya hükümetinin otonomisi Belçika'nın dışişlerine kadar uzanıyor. Belçika'nın uluslararası anlaşmaları imzalayabilmek için Valonya bölgesinden onay alması gerekiyor. Toplam yüzölçümü 16 bin 844 kilometrekare olan ve 3,5 milyon insanın yaşadığı Valonya bölgesinin milli geliri 87,9 milyar avro seviyesinde bulunuyor.

AB ve Kanada

AB'nin toplam 4 milyon kilometrekarelik yüzölçümü ve 28 üye ülkesinde toplam 508 milyon vatandaşı bulunuyor. Toplam geliri 16,5 trilyon avro civarında olan AB, dünya ekonomisinin 5'te 1'iniden fazlasını meydana getiriyor.

Kadana ise 9 milyon 985 bin kilometrekarelik bir alanda 35 milyonluk nüfusuyla yaşıyor. Kanada'nın milli geliri ise 1 trilyon 550 milyar dolar seviyesinde seyrediyor.

Anlaşmanın vize boyutu

CETA, Valonya bölgesi öncesinde Bulgaristan ile Romanya tarafından bloke edilmekle tehdit edilmişti. Bu iki ülke, Kanada'nın vatandaşlarına uyguladığı vizelerin kaldırılmasını talep etmişti. Yapılan müzakereler sonucunda ticaret anlaşmasının imzalanması durumunda Kanada, Romanya ve Bulgaristan'a uygulamakta olduğu vize sınırlamalarını 1 Aralık 2017 tarihinde kaldıracağını açıklamıştı. Bunun üzerine anlaşmaya bu iki ülke onay vermeye karar vermişti.

CETA yürürlüğe girince AB ile Kanada arasındaki gümrük vergilerinin yüzde 98'ini ortadan kaldırması bekleniyor. Anlaşma, 300 sayfalık anlaşma ve 1300 sayfalık eklerden oluşuyor.

Belçika'nın onaylaması durumunda, Kanada Başbakanı Justin Trudeau'nun anlaşmayı imzalamak üzere Perşembe günü Brüksel'e gelmesi bekleniyor. Bu ziyaretin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği hakkında belirsizlikse devam ediyor.

AB'nin bu ticari anlaşmayı Kanada gibi bir ülke ile bile yapamamış olması, referandumla Birlik'ten ayrılma kararı alan İngiltere'nin ayrılık süreci sonrasında AB'yle nasıl bir ticari anlaşma sağlayacağı konusunda soru işaretleri ortaya çıkarıyor. AB, ABD ve Japonya ile de benzer ticaret anlaşmaları yapmayı planlıyor. Kanada ile yapılan anlaşma üzerinde uzlaşı sağlayamayan AB'nin bu daha geniş ölçekli ve daha ihtilaflı olan ticari anlaşmaları onaylamakta da çok güçlükler çekeceği anlamını taşıyor. Bu nedenle CETA'nın imzalanamaması AB'nin ciddi kredibilite kaybetmesine neden olacağı düşünülüyor.