Başbakan Yardımcısı Şimşek: (2)

Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, ABD Merkez Bankasının (Fed) çok yüksek olasılıkla faiz artırımı kararı alacağını belirterek, "Bence yapması da iyi olur çünkü piyasaların rahatlaması açısından önemli" dedi.

Şimşek, Bloomberght- Habertürk TV ortak yayınında soruları yanıtladı.

Fed'in faiz artırım kararı alıp almayacağına ilişkin tahmininin sorulması üzerine Şimşek, "Çok yüksek olasılık, evet. Bence yapması da iyi olur çünkü piyasaların rahatlaması açısından önemli" diye konuştu.

Dünya ekonomisinde artık yavaş yavaş faizlerin artmasının beklendiğini anlatan Şimşek, esas belirleyicinin ABD ekonomisindeki durum olduğunu ama küresel ekonominin de etki edeceğini söyledi. Fed'in faiz artırım kararı almasının yüksek olasılıkla beklendiğini dile getiren Şimşek, "Önemli olan bunun dozudur ve iletişiminin sağlanmasıdır" ifadesini kullandı.

Türkiye'nin temellerinin sağlam olduğunu vurgulayan Şimşek, cari açığın ve kaynak ihtiyacının azaldığını, finansman kalitesinin arttığını, öte yandan kamu maliyesinin çok güçlü olduğunu dile getirdi. Şimşek, Türkiye için en önemli unsurun reformlar olduğuna dikkati çekti.

"Hesabımızı kışa göre yaptık"

Mehmet Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Fed açısından iki önemli hususu unutmayalım. Küresel ekonomik durum gelişmekte olan ülkelerde çok iyi değil. Fed'i sınırlar. İkincisi velevki Fed kendi başına devam eder o zaman senkronize global bir faiz artışı öngörmüyoruz. Japonya ve Avrupa faizleri düşük tutmaya devam edecekler. Para basmaya devam ediyorlar. Belki İngiltere Amerika ile paralel gider, biraz gecikmeli olarak. Senkronize bir parasal sıkılaştırma, o anlamda 90'lı yıllara dönüş yok. Bu çok önemli. Küresel ekonominin durumu bunu desteklemiyor ama buna rağmen Türkiye olarak biz hesabımızı kışa göre yaptık. Biz oralara güvenemeyiz, sırtımızı onlara dayayamayız. Biz tedbirimizi alıyoruz. Avrupa çıpası canlandı, reform çıpası canlı ve güçlü, kamu maliyesindeki disiplin devam ediyor, Merkez Bankamız yol haritasını açıkladı. Daha öngörülebilir, daha şeffaf ve kitabi bir patika üzerinden gideceğiz."

Bir trendin doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki etkisinin olduğunu ifade eden Şimşek, Ortadoğu, doğu ve kuzeydeki ülkelerin çoğunun petrol ve emtia fiyatlarının çöküşünden olumsuz etkilendiğini, bu durumun dolaylı olarak Türkiye'nin mallarına olan talebi de olumsuz etkilediğini söyledi.

Emtia fiyatlarının hızla yükseldiği dönemde Latin Amerika, Ortadoğu ve Asya'daki bazı ülkelerin ciddi şekilde olumlu etkilendiğini vurgulayan Şimşek, o dönemin sonuna gelindiğini ve resmin tersine döndüğünü bildirdi. Şimşek, emtia fiyatlarının çöküşünün gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahını olumsuz etkilediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Başlangıçta iyi-kötü ayrımı yapılmıyor, ortalık toz dumanken yani para çıkışı varsa her taraftan çıkıyor. Bilmeyen de sanacak ki reform programı çok etkili olmadı. Büyük bir haksızlık. Reform programıyla ilgisi yok. Güney Afrika'da devlet başkanı, böyle bir hassas ortamda maliye bakanını görevden aldı, maliye politikasında genişleme olacak diye, ne oldu? Birdenbire Güney Afrika'dan başlayan ama tüm dünyaya, bütün gelişmekte olan ülkelere Türkiye de dahil yayılan bulaşıcı süreç yaşadık. İnanılmaz bir oynaklık yaşandı piyasada. Bunu görelim. Dolayısıyla bu iki faktörden. Ama kalıcı net etkisi var. Petrol ve doğalgaz fiyatları ile diğer emtianın düşmesi, bizim cari açığımızı azaltacak ve cari açık milli gelire oran olarak şu anda trend olarak yüzde 4'ün altında. Bu da şu demek, daha sürdürülebilir finansman nispeten daha kolay çünkü biz 12-13 milyar dolar küresel doğrudan yatırım çekiyoruz. Bu zaten yüzde 1,5-2'sini finanse ediyor. Geriye kalan miktar az. Onu da uzun vadeli kaynaklarla finanse ettik. O nedenle çok önemli. Fed'in bizi en çok etkileyeceği kanal nedir? Cari açıktır, finansman ihtiyacıdır. Finansman ihtiyacı azalıyor, bulduğumuz finansmanın kalitesi, vadesi uzuyor. Fakat ilk başlangıçta ortalık toz duman iken bu ayrım yapılmaz, sonradan dönüp bakacak kim reform yapıyor, kimin temelleri sağlam, kimin manevra alanı var ve kimin güçlü hikayesi var. Bu 4 faktör itibarıyla Türkiye iyi bir konumda."

Reform yapmanın kolay olmadığını dile getiren Şimşek, "Kolay olsa herkes yapardı. Hele normal bir dönemde reform yapmak olağanüstü zordur" şeklinde konuştu.

Reformları hayata geçirmek için Başbakanlık bünyesinde bir başbakan yardımcısı başkanlığında Reformların Koordinasyonu ve İzlenmesi Kurulu kurduklarını ifade eden Şimşek, her hafta düzenli olarak Bakanlar Kuruluna ve her üç ayda bir de kamuoyuna hesap verileceğini, bunun büyük resmin takibi açısından çok önemli olduğunu belirtti. İş aleminin, STK'ların ve halkın da bu sürecin bir parçası olduğuna dikkati çeken Şimşek, ilk defa bu kadar güçlü, şeffaf, yol haritası net, neyi ne zaman, kimin yapacağına ilişkin bilgilerin ve bunları izleyecek komitenin bulunduğunu, kendisinin de bu anlamda iyimser olduğunu söyledi.

"Reformları millet için yapıyoruz"

Reformlarda ana başlıkların ilkinin şeffaflık, yolsuzlukla mücadele olduğunu vurgulayan Şimşek, bu konuda çok net olduklarını bildirdi. Dünyadaki uygulamaları baz alarak Türkiye'de bu konuda çok önemli adımlar atacaklarına dikkati çeken Şimşek, şöyle devam etti:

"Aslında bu 17-25 Aralık sonrasını da bizim niyetimizin ne kadar doğru olduğunu, o siyasi motivasyonlarla atılmış adımlara farklı bir tepki verildi. Ama bundan sonra bu konudaki hassasiyetimizin nasıl olduğunu ortaya koyacağız uygulamalarımızla. İkinci önemli reform alanı yatırım ortamı. Bizim yatırım çekmemiz lazım, hem içeridekilerin Türkiye'de yatırım yapması hem dışarıdakilerin. Bunu nasıl yapacağız? Eksiklerimiz var. Eskiden Türkiye 1 milyar dolar yatırım çekiyordu, şimdi 13 milyar dolar geldi. Yetersiz buluyoruz. Ama bu yetmez, bizim ne yapmamız lazım? Tasarım, Ar-Ge, Patent Kanunu yani fikri mülkiyet haklarının korunması lazım. Yargıda ihtisaslaşma, yatırım yeri gibi hususlar... Bunların hepsi yeni döneme damgasını vuracak. Kamu maliyesi, bizim en güçlü olduğumuz taraf. Ama bizim daha sağlamlaştırıp kurumsal altyapısını güçlendirmemiz lazım. Gelir Vergisi reformu, Vergi Usul Kanunu, Taşıt Kanunu, performans bütçeye geçiş gibi birçok unsur var. Şu anda harıl harıl Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantılarını belki haftada birkaç kez bir araya geleceğiz. Bunların içini dolduracağız. İş alemiyle, STK'larla, toplumla istişareyle... Katılımcı bir demokratik çerçevede yapacağız. Çünkü millet için yapıyoruz reformları."

Muhalefete çağrı

Reformların büyük bir kısmını ilk yıla yoğunlaştırdıklarını ifade eden Şimşek, "Gerekirse muhalefet iktidar tatil yapmayalım. Bu milletin sorunlarını çözmek için bu yazın tamamında birlikte çalışalım. Bize katkı verin. Biz taslakları sizlerle paylaşmaya razıyız. Gelin birlikte çalışalım, gelin bir şey söyleyecekseniz söyleyin ama engel olmayın. Gelin birlikte bu reformları yapalım" diye konuştu.

Bölgesel ve küresel konjonktür anlamında zor bir dönemde bulunulduğunu dile getiren Şimşek, hikayenin en güçlü boyutunun reformlar olduğunu, reformlar için de toplumsal uzlaşı ve geniş destek gerektiğini, bu konularda beraber çalışmaya hazır olduklarını kaydetti.

(Sürecek)