Başçı: Erken Konuşmamak Lazım

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2013 yılı başlarının çok sakin geçtiğini vurgulayarak, "Mayıs ayına kadar olan dönem çok sakin geçti. Fakat Mayıs'tan itibaren çıkış sinyaliyle birlikte hareketli bir yıl olmaya başladı. Şuanda 2014 yılı başlangıcında hareketli bir yıl olarak görünüyor ama hiç belli olmaz. Gelişmeleri hep birlikte gözlemleyelim hiç ummadığımız bir şekilde ters gelişmelerde olabilir. Erken konuşmamak lazım" dedi.

Merkez Bankası Başkanı Başçı, 2014 Yılı Para ve Kur Politikası'nı açıkladı. Başçı, Merkez Banka'sının Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen toplantıda yaptığı sunum sonrası gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bir soru üzerine geçen yıl esnekliğin ön planda olduğunu vurgulayan Başçı, "Giderek daha iyi bir noktaya geldiğimizi düşünüyorum. Bunları geçen sene yine konuşmuştuk. Geçen sene elde ettiğimiz esnekliği şu anda daha öngörülebilir bir patikaya yerleştirerek bütün avantajlarıyla kullanmaya devam ediyoruz ve zaman içerisinde bu daha iyi anlaşılıyor diye düşünüyorum" açıklamasında bulundu.

-"SİSTEMİN FONLAMA İHTİYACI 45 MİLYAR TL'SİNE GELİP DAHA SONRA BİRAZ ARTABİLİR"-

Faiz oranlarıyla ilişkin bir soru üzerine Erdem Başçı şu ifadeleri kullandı:

"Merkez Bankası aslında önemli bir ayarlama yaptı. Burada enflasyon analizlerine bakıyoruz. Enflasyon açısından baktığımızda enflasyon bekleyişlerinde sınırlı bir yükselme oldu. O sınırlı yükselmeye karşı biz daha çok daha güçlü bir faiz oranlarında politika tepkisi verdik diye düşünüyorum. Bunu önceden yapmak akıllıcaydı. Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında bunu yapıp ondan sonra faiz oranlarıyla ilgili belirsizliği ve oynaklığı mümkün olduğunca azaltmak için perspektif vermek gerekiyordu. Onu da Ağustos ayında yaptık ve yılsonuna kadar da o şekilde ilerledik. Bundan sonraki dönemde ne olacak diye sorarsanız. Yine enflasyon görünümlü Merkez Bankası öncelikli olarak bakacak. Enflasyon görünümünde tedbir almayı gerektirecek bir durum ortaya çıkarsa burada gereken tedbirler yine faiz oranlarıyla ilgili de alınabilir. Fakat biz önden yüklemeli olarak oldukça önemli bir faiz ayarlamasını yaptığımız için biz önceliği sistemin fonlama ihtiyacını artırılmasına veriyoruz. Sistemin fonlama ihtiyacı 45 milyar TL'sine gelir daha sonra biraz artabilir ve öyle bir noktaya gelebilir ki burada tüketici kredilerinin büyüme hızı yeterince yavaşlamış olur. Enflasyon üzerinde de herhangi bir risk kalmaz. O zaman bizimde ilave bir faiz oranlarıyla ilgili tedbir almamıza ihtiyaç kalmaz. Ama baktık gördük ki ilave tedbir almak gerekiyor. Sadece miktar boyutunda değil, fiyat boyutunda da tedbir almak gerekiyorsa o zaman da Merkez Bankası o tedbiri dikkatli ve ölçülü bir şekilde alır. Ama önce likidite politikasının etkilerinin izlenmesi gerekir."

-"2013 YILI BAŞLARI ÇOK SAKİN GEÇTİ"-

Gelişmekte olan ülkelerin döviz kurlarında bir miktar zayıflamayı gözlemlediklerine dikkat çeken Başçı, şunları kaydetti:

"ABD Merkez Bankasıyla ilgili olarak piyasa beklentileri genellikle bir miktar Aralık ayında bir miktar Ocak ayında vardı ama bundan ziyade daha çok Mart ayındaydı. Piyasa açısından bakıldığında bunun Aralık ayında yapılmış olması bir sürprizdi. Fakat daha öncede söylediğim gibi burada büyük ölçüde o fiyatlanma gerçekleşti. Karar sonrasında Amerikan hükümetleri üzerinde çok fazla bir etki olmadığını ve gelişmekte olan ülkelerin döviz kurlarında bir miktar zayıflama gözlediğimizi biliyoruz. Orada aşağı yukarı oynak bir seyir şuanda da devam ediyor. Çok abartıldığı kadar büyük bir etki yapmadığını düşünmek gerekir."

2013 yılı başlarının çok sakin geçtiğini belirten Başçı konuşmasında, "İlk Mayıs ayına kadar olan dönem çok sakin geçti. Fakat mayıstan itibaren çıkış sinyaliyle birlikte hareketli bir yıl olmaya başladı. Şuanda 2014 yılı başlangıcında hareketli bir yıl olarak görünüyor. Fakat hiç belli olmaz. Gelişmeleri hep birlikte gözlemleyelim hiç ummadığımız bir şekilde ters gelişmelerde olabilir. Erken konuşmamak lazım" ifadelerine de yer verdi.

-"ŞUANA KADAR ALINAN ÖNLEMLER TRENDİ YÜZDE 15'E DOĞRU İNDİRDİ"-

Başçı, "Tüketici fiyatları için yüzde 28, yüzde 29'lar seviyesinde bir artış hızı yüzde 15'e kadar inilebilir mi, bunun için alınan önlemler yeterli mi?" şeklindeki bir soru üzerine, "Şuana kadar alınan önlemler bunun trendini yüzde 15'in üzerine doğru indirdi. Trend olarak bakarsanız öyle ama yıllık artışlara bakarsanız da bunun kademeli bir şekilde 15'e doğru indiğini göreceksiniz" yanıtını verdi.

Başçı, döviz kurlarıyla ilgili bir soru üzerine ise, "Burada bizim bir reel efektif döviz kuru endeksimiz var. Bu reel efektif döviz kuru endeksi iletişimimizde kullandığımız bir endeks. Bunu biz revize ettik ve yayınlamaya başladık. Herkeste bunu ay ay takip ediyor. Orada aşırı oynaklığı, aşırı değer kazancı ve aşırı değer kaybı olarak görebiliyoruz. Şuanda Türk Lirası net bir şekilde söyleyebiliriz ki aşırı satış bölgesinde. Bunun normal seviyesi nereye gelmesi gerekir diye baktığımızda Ağustos ayında konuştuğumuz seviyeler devam ediyor. Orada herhangi bir değişiklik yok. Fakat arazi gelişmeler burada sapmalara yol açabiliyor. Dolayısıyla bunu bir orta uzun vadeli projeksiyon olarak her zaman almaya devam edebilirsiniz" şeklinde konuştu.

Ödemeler dengesiyle ilgili verilerin TÜİK'ten alındığı söyleyen Başçı, "Altın ihracat ithalatı tüm ülkeler tarafından uygulanan uluslar arası tavsiyeler doğrultusunda Türkiye'nin dış ticaret istatistikleri dahil ediliyor. Dolayısıyla TÜİK bu verileri gümrük müsteşarlığımızdan alıyor onlarda bize veriyor" dedi.

-"BİZ TÜKETİCİ KREDİLERİ BÜYÜME HIZINDA SONUÇ ALACAĞIMIZI DÜŞÜNÜYORUZ"-

"Son bir haftada ortaya çıkan gelişmelerin ardından doların geldiği seviyeye baktığınızda Ocak sonu takvimlendirmesini hala koruyor musunuz? 17 Aralık'ın sizde yarattığı etki?" sorusu üzerine Başçı, "Şuanda yasal bir süreç işliyor. Merkez Bankası'nın da doğrudan görev alanıyla ilgili bir konu değil, o yüzden ben soruşturmayla ilgili konularda bir cevap vermeyeyim. Fakat bu soruyu bana enflasyon raporu döviz kuruyla ilgili basın toplantısında yeniden sorun. Ocak sonunda tekrar bir durumu değerlendirelim. Biz tüketici kredileri büyüme hızında sonuç alacağımızı düşünüyoruz. Oradan alınacak sonuç netleştikçe Merkez Bankası piyasaya döviz likiditesi yoluyla ancak daha sonrada rezerv opsiyonu katsayılarındaki artışla likiditeyi sağladıkça burada farklı bir gelişme görebiliriz. Bunu hep birlikte inceleyelim. Ocak sonunda konuyu tekrar değerlendirelim" yanıtını verdi.

-"LİKİDİTE POLİTİKASIYLA GEREKLİ TEDBİRLERİ ALMAYA GAYRET EDİYORUZ"-

Erdem Başçı TL'nin değer kaybına ilişkin bir soru üzerine şu değerlendirmede bulundu:

"Küresel ekonomik görünüm ılımlı bir toparlanmanın olacağına işaret ediyor. Toparlanma Avrupa'da şu anda bir kıpırdama şeklinde. Çin'de de büyüme hızında bir yavaşlama var. Biliyorsunuz 7.30 civarında bir büyümeyi arzu ediyorlar. Yakın zamanda Çin'deki para piyasası faiz oranlarında oynaklığın arttığı yabancı basında manşetlerde de çıkmıştı. Enflasyonla ilgili görünüm şöyle, bu ay yüzde 7'ye yakın ama 7'ni biraz üzerinde bitirme ihtimalimiz var. Ondan sonra da bir miktar daha düşüş olabilir ama çekirdek enflasyon yüzde 5'in oldukça üzerinde dolayısıyla biz orada mevcut para politikası duruşunun bugünkü şartlar altında yeterli olduğu görüşünü ifade ettik. Eğer o duruşta bir değişiklik gerekirse, ilerleyen toplantılarda ölçülü ayarlamaları yapabiliriz. Burada önemli olan faiz oranları enflasyon görünümüne göre, döviz kurlarını istikrara kavuşturmak için faiz oranlarını kullanırsanız ters bir sonuçla karşılaşabilirsiniz. O bir kısır döngüye girer. Dolayısıyla hem faizler yükselir hem dövizler yükselir. Biz onu istemiyoruz. O yüzden Ağustos ayından beri verdiğimiz mesajda mümkün olduğu kadar faiz oranlarında öngörülebilirliği patika vermeye çalışıyoruz. Likidite politikasıyla gerekli tedbirleri almaya gayret ediyoruz. Şu ana kadar bu oldukça başarılı oldu diye düşünüyorum. Çünkü o tür bir kısır döngüye girdiğimiz zaman ne gibi sonuçlar çıktığını bazı ülkelerden görüyorsunuz."

-"MAYIS'TA İHRACATÇILARA SAĞLADIĞIMIZ REESKONT KREDİLERİNE GERİ DÖNÜŞLER BAŞLIYOR"-

Döviz rezerviyle ilgili şematik bir diyagram verdiklerini söyleyen Başçı konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı:

"Onunla ilgili Mayıs ayındaki konu şöyle: Bizim Mayıs ayında kuvvetli bir şekilde ihracatçılara sağladığımız reeskont kredilerine geri dönüşler başlıyor. 8 ay vadeli de çok yoğun bir kullanım var. O, 8 ay vadeliler Mayıs ayından itibaren ciddi bir şekilde dönüş göstermeye başlıyor. Dolayısıyla orada kuvvetli dönüşlerin gelmesiyle birlikte ayda en az 2 milyar dolar civarında büyük ihtimal bir dönüş olacak. Rezervlerimizde artış projeksiyonu bu şekilde. O noktadan itibaren döviz rezervlerinde aşağı doğru kademeli olarak çekebileceğimizi düşünüyoruz. Çünkü rezerv opsiyon katsayılarıyla ilgili ayarlama eş değer bir etki yapacağı için onun yapacağı etkiyle diğerine ihtiyaç giderek azalacak diye bir projeksiyonumuz var."

-"FONLAMA İHTİYACI ARTTIKÇA YILI KADEMEYE DOĞRU ARTIRMANIZ GEREKİR"-

Mevduat faizlerine yönelik açıklama yapan Başçı konuşmasını şöyle tamamladı:

"Mevduat faizleri ve ticari kredi faizleriyle ilgili konuyu biraz daha açmaya çalışayım. Oradaki zorunlu karşılıkları faiz ödenmesiyle ilişkilendirmeye çalışayım. Zorunlu karşılıkları faiz ödemekle, düşük maliyete fonlama sağlamak benzer bir etki yapar. Zorunlu karşılıklara kısmi faiz ödemek yüzde 4.30'dan zorunlu karşılıklarla orantılı bir şekilde sisteme likidite fonlama sağlamak aynı etkiyi yapar. Orada soru şu, "ne kadar fonlama yapıyorsunuz ve bunu hangi faizle fonlama yapıyorsunuz?' Oradaki iki parametre ayarlanarak zorunlu karşılıklara faiz ödemiş etkiyi yaparsınız. Fonlama ihtiyacı arttıkça yılı kademeye doğru artırmanız gerekir. Bu bankacılık sektörünün aracılık maliyetlerini kademeli olarak azaltır. Aracılık maliyeti azalınca mevduata yansır o aradaki makas bir miktar daralabilir. Buradaki mekanizma böyle çalışıyor."