"Faiz Lobisi Tefeciden Farklı Olarak Biraz Daha Kurumsal Çalışır"

- Fatih Üniversitesi İİBF Dekanı Prof. Dr. Murat Karagöz:

"Faiz lobisi tefeciden farklı olarak biraz daha kurumsal çalışır. Yasal görünüyor,

ancak şartları zorluyor. Büyük oynuyor. Burada söz konusu olan ülke

ekonomileridir. Borçlanan hükümetlerdir"

Karagöz, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşmasıyla yeniden gündeme gelen "faiz lobisi" yapısı ve etkileri ile ile ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Prof. Dr. Murat Karagöz, özellikle hükümetler ve kurumlar düzeyinde kredi açan yerli ve yabancı organize sermaye çevrelerinin faiz lobisi olarak tanımlandığını söyledi. Karagöz, hukuk sisteminin kimi unsurlarının, iktidar veya muhalefetten siyasi sistemin kimi unsurlarının ve nihayet yerli ve yabancı, başka bir deyimle ulusal ve uluslararası kimi finansal kurumlar gibi aktörlerin de eğer bir danışıklı döğüşün içinde iseler faiz lobisinin birer unsuru olduklarını ifade etti.

Kullanılan unsurlara bir kısım medya, bir kısım terör unsurlarının da dahil edilebileceği değerlendirmesinde de bulunan Karagöz, "Hatta kimi vesayet veya statüko unsurları da faiz lobisini oluşturan sisteme dahil olabilir" dedi.

Karagöz, faiz lobisi sisteminde kullananın sermaye, kullanılanın ise sayılan aktörler olduğunun altını çizerek, "Kullanılan aktörler kendince bir pay alırlar ve onunla mutlu olurlar. Kimi zaman kullanıldıklarının farkındadırlar. Pazarlık yaparlar. Fakat çoğu kez ne yaptıklarının farkında olamazlar ve çok büyük erdemlerin peşinde koştuklarına inanırlar" şeklinde konuştu.

Faiz lobisinin tefeciden farklı olarak biraz daha kurumsal çalıştığını da vurgulayan Karagöz, "Faiz lobisi yasal görünüyor, ancak şartları zorluyor. Büyük oynuyor. Burada söz konusu olan ülke ekonomileridir. Borçlanan hükümetlerdir. Hükümetler bütçelerini denkleştirme zorluğuna düştüğünde hazine bonosu, tahvil vs. ihraç ederler. Bunları büyük bankalar toptan satın alır. Yani hükümete kredi açmış olurlar. Günü geldiğinde üzerinde yazılı olan ve hükümetçe/hazinece garanti altına alınan faiziyle birlikte tahsilat yaparlar" dedi.

"Konar göçer, vurup kaçar" spekülatif sermayenin son 40 yılda dünyanın çeşitli bölgelerinde irili ufaklı finansal krizlere yol açtığını anımsatan Karagöz, bu sermaye hareketliliği ile lokal ve global sermayenin, duruma göre birlikte hareket ederek kendi çıkarlarına fakat bulundukları ülke halkları aleyhine her türlü faaliyetleri yürüttükleri birer faiz lobisi haline geldiklerini söyledi.

"Siyasi istikrarsızlıkların yaşandığı ülkelerde faiz lobisi en uygun zemini yakalar"

Siyasi istikrarsızlıkların yaşandığı Güney Amerika, Güney Avrupa, Ortadoğu ve Güney Asya gibi gelişmekte olan ülkelerde faiz lobisinin en uygun zemini yakalayacağını anlatan Karagöz, "Kaos ve belirsizlik ortamında hükümetler yüksek borçlanma faizleri öderler. Son küresel krizin halen devam ettiği düşünülürse faiz lobisinin ne kadar globalleştiği ne kadar ülke politikalarına nüfuz ettiği anlaşılabilir" diye konuştu.

Prof. Dr. Murat Karagöz, şöyle devam etti:

"Hükümetlerin içinden geçtiği ekonomik, sosyal, siyasal şartlar ağırlaştıkça hazine ihalelerinde hükümet tarafının pazarlık gücü zayıflar, faiz lobisinin eli güçlenir. Borçlanma faizi yükselir. Yüzde 5 ile borçlanılacak yerde örneğin yüzde 6, yüzde 10 ile borçlanılmış olunur. Bu da milletin sırtına binen yükün artması demektir. Yani ya doğrudan vergiler artacaktır ya da ekmeğe benzine zam yapılarak veya dolaylı vergiler konularak enflasyon artacaktır."

"Faiz lobisi ısrarla faizlerin düşüklüğünden yakınır"

Faiz lobisinin hemen her ülkede ısrarla faizlerin düşüklüğünden yakındığına da işaret eden Karagöz, düşük faizlerin, düşük tasarruf ve oradan düşük yatırımların nedeni olarak gösterildiğini, ancak ampirik çalışmaların faiz haddi ile büyüme arasında ters yönlü bir ilişkiyi gösterdiğini kaydetti. karagöz, "Faizler kar yerine hep bir maliyet unsuru olmuş ve üretimi sekteye uğratmıştır. Oysa yatırımların artması için faiz haddinin düşmesi gerekir" dedi.

Faiz haddi ile kurlar arasında doğrudan bir ilişki kurulamayacağını ifade eden Karagöz, "Ancak dolaylı olarak ters yönlü bir ilişkiden söz edilebilir. Yüksek faizler, döviz biçimindeki yabancı sermaye girişlerini çeker, döviz arzı artar, kur düşer. İhracat zorlaşır, ithalat kolaylaşır. Ekonomi olumsuz etkilenir. Faizlerin artması izah edildiği üzere yatırım ve büyüme üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Ancak döviz kurunun yükselmesi ithalatı pahalılaştırıp, ihracatı kolaylaştıracağı için Türk ekonomisine olumlu etki yapacaktır" şeklinde konuştu.

"Yüksek faiz büyük sermayenin lehine, küçük sermayenin aleyhine"

Prof. Dr. Murat Karagöz, faiz artışlarının kısa vadeli fon desteğine gereksinim duyan reel ekonomi için olumsuzluk anlamına geldiğini de vurgulayarak, faiz lobisinin ise bundan net fayda sağlayacağını belirtti.

Geçen yıl bankacılık sektörünün kurumlar vergisi rekortmeni olmasının reel kesim tarafından haklı olarak eleştirildiğini de anımsatan Karagöz, şunları ifade etti:

"Üretimi yapan, çalışan, terleyen reel kesim, kolay yoldan yüksek paralar kazanan finans sektörü olmuştur. Türkiye'de büyük sermaye reel kazançlar yerine finansal kazançlara yönelmektedir. Büyük sermayenin reel kesimdeki temsili montaj sanayii düzeyinde olup dışarıya net patent ödeyicisi durumundadır. Sözgelimi bir yerli otomobil markası projesinden kaçmaktadır. Türkiye'de reel kesim üretimi daha çok küçük ve orta boy işletme sahibi küçük sermaye veya Anadolu sermayesi eliyle gerçekleştirilmektedir. Son 10 yıllık dönemde elde edilen üretim ve ihracat artışı da daha çok bu 'Anadolu aslanlarının' eseridir. Kısaca yüksek faizler, faiz lobisini temsil eden büyük sermayenin lehine, reel kesimi temsil eden küçük sermayenin aleyhine olacaktır."

Son olarak Merkez Bankası'nın faiz indirimi kararlarının, kontrollü olmak kaydı ile reel kesimin lehine olarak yatırım ve üretimin artmasına yol açacağı dile getiren Karagöz, "Öte yandan, düşük faizler döviz biçimindeki yabancı sermaye girişlerini yani döviz arzını azaltacağı için döviz kurunu yükseltir, ihracata olumlu, ithalata olumsuz etki eder. Topyekun ülke ekonomisine olumlu yansımaları olur" dedi. - İstanbul