Cenevre-2 Konferansı Öncesi Saflar Netleşiyor

Suriye konulu Cenevre-2 Konferansı'na katılımcı ülkeler ve uluslararası kuruluşlar listesi açıklandıktan sonra katılımcı ülkelerin Suriye konusundaki tavrı merak konusu oldu.

Konferansa BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi, Arap Birliği, Avrupa Birliği (AB), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Cezayir, Brezilya, Kanada, Danimarka, Mısır, Almanya, Hindistan, Endonezya, Irak, İtalya, Japonya, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Fas, Norveç, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Güney Afrika, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin katılacağı bildirildikten sonra saflar da netleşmeye başlıyor.

Cenevre-2 Konferansı öncesinde genel bir değerlendirme yapıldığında ve üç uluslararası kuruluşun ve 31 ülkenin Suriye'nin siyasi geleceği ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed konusundaki duruşları incelendiğinde, Arap Birliği, İİT ve AB ile konferansa katılacak 23 ülkenin Esed karşıtı duruş sergileyeceği ve ülkede siyasi değişim talebinde bulunacağı öngörülüyor.

Diğer taraftan, iki BM Güvenlik Konseyi üyesi Rusya ve Çin ile Lübnan'ın Esed'i desteklemeye devam etmesi beklenirken, Cenevre Konferansı'na katılan beş ülkenin ise tavrının net olmadığı gözlemleniyor.

Arap Birliği

Arap Birliği, Suriye'de iç savaş başladıktan sonra bu ülkenin üyeliğini askıya alarak tavrını ortaya koymuştu. Daha sonrasında da Suriyeli Muhalif ve Devrimçi Güçler Ulusal Koalisyonu'nu (SMDK) tanıyarak ülkenin siyasi olarak nasıl şekillenmesini istediğini teyit etti.

Bu nedenle Cenevre-2 Konferansı öncesinde, Arap Birliği'nin Suriye hükümeti ve Esed konusundaki tavrı net.

Suriye'nin üyeliğinin askıya alınması kararına, konferansa katılacak 30'u aşkın ülke arasında yer alan Cezayir, Irak ve Lübnan olumsuz oy kullanmıştı. Bu ülkelerin konferansta sergileyecekleri tavır da merak konusu.

İİT

Suriye hükümetinin sivil halka uyguladığı şiddet nedeniyle bu ülkenin İİT'ye üyeliği 2012 yılında donduruldu.

Bu nedenle konferans öncesinde, İİT'nin de Suriye hükümeti ve Esed konusundaki tavrı belli.

Üyeliği dondurma kararına İran karşı çıkmıştı. İran'ın Cenevre-2 Konferansı'na katılıp katılmayacağı henüz belli değil.

İTT Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu da Suriye'de bir siyasi değişimin olması gerektiğini daha önce dile getirmişti.

AB

AB'nin Suriyeli muhaliflere silah ambargosunu Mayıs 2013'te kaldırması, AB'nin genel politikasının da yönünü belirlemiş oldu.

ABD

ABD, Suriye'ye askeri müdahale seçeneğinin her zaman masada olması gerektiğini savunan ve Esed'in devrilmesini isteyen ülkelerin başında geliyor.

ABD Başkanı Barack Obama'nın, ülke bütçe kaynaklı nedenlerle "hükümetin kapanması" sürecine girmeseydi, Kongre'ye askeri müdahaleyi oylamak için Suriye konusunu sunmaya hazırlandığı yönünde görüşler mevcut.

Rusların, "Sorun kimyasallar ise yok edelim. Askeri müdahaleye ne gerek var" şeklindeki yaklaşımıyla ABD ikna edildi.

Rusya'da düzenlenen G-20 Zirvesi'nde ABD bazı ülkelerin desteğini alsa da BM Güvenlik Konseyi'ndeki gibi farklı sesler G-20 Zirvesi'nden de duyuldu ve Suriye konusunda yine bir konsensüs sağlanamadı.

Diğer taraftan ABD, ülkede kimyasal silah kullanımı ya da masum halkın ölmesinden çok, Rusya ve Çin'in Suriye'nin silah ticareti pazarına hakim olmasından rahatsız gibi gözüküyor.

Rusya

Rusya, Esed'in en büyük destekçisi ve iç savaşta Esed'in silah ihtiyacını sağlayan ve BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'ye karşı alınması muhtemel kararları bloke eden ülkelerin başında geliyor.

Suriye'de kimyasal silah kullanıldığının ispatlanmasından sonra bile duruşunu değiştirmeyen Rusya, Suriye konusundaki kesin tavrını ortaya koydu.

Rusya, askeri müdahale ihtimalini, Esed'i ikna ederek ülkedeki kimyasal silahların yok edilmesi noktasına çekerek zayıflatmış gibi görünüyor.

İngiltere

İngiltere de Suriye rejimine karşı çıkan ülkelerden. Başbakan David Cameron kendi parlamentosundan Suriye'ye müdahale için destek alamamış olsa da hem BM'deki duruşu hem de ülkede Esed'e karşı alınmış tavır kendisini belli ettiriyor.

Çin

Çin, BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye konusunda Rusya ile aynı yoldan giden ve kararları bloke eden ülke.

Çin, Suriye'nin savaş sırasında kullandığı askeri teçhizatın tedariki konusunda Rusya ile başı çekiyor. Bu nedenle Çin, Suriye'de Esed ile yola devam etmek istiyor.

Fransa

Fransa, BM Güvenlik Konseyi'nden yaptırım kararı çıkması için boşa kürek çeken ülkeler arasında.

Ayrıca Fransa, Suriye'ye karşı güç kullanılması gerektiğini belirten ve Esed'in devrilmesini isteyen ülkelerden biri.

Fransa, G-20 Zirvesi'nde, Suriye'ye karşı sert bir uluslararası müdahale yapılmasını ifade eden ortak açıklamayı da imzalamıştı.

Almanya

Almanya, Suriye'ye askeri müdahaleyi desteklemiyor. Diğer taraftan, Esed'in kimyasal silah kullanmış olmasının, uluslararası camia tarafından cezalandırılması gerektiğinin altını çiziyor.

BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri arasında yer almayan Almanya, AB içinde belirleyici bir güç ve Esed ile yola devam etmek istemiyor.

Türkiye

Türkiye'nin komşu ülke Suriye konusundaki tavrı net. Esed'in gitmesini istiyor ve ülkedeki muhalifleri destekliyor.

Ülkede barışın sağlanması için askeri müdahale de dahil bütün seçeneklerin denenebileceğini belirten Türkiye, kimyasal silah kullanımı sonrasında uluslararası toplumu Suriye hükümetine ciddi cevap verilmesi konusunda birçok kez uyardı.

Suriye konusunda ABD ile aynı üslubu ve yolu kullanan Türkiye, G-20 Zirvesi'nde de Suriye'ye sert cevap verilmesi için ABD'nin yanında yer aldı.

Türkiye, Cenevre-2 Konferansı'nda da Suriye ve Esed konusunda tavrı en net olacak ülkeler arasında.

Diğer taraftan Türkiye, yarım milyonu aşkın Suriyeli sığınmacıya evsahipliği yapıyor.

Suudi Arabistan

Tarihte, Esed yönetimiyle iyi ilişkiler içinde olamamış bir ülke olan Suudi Arabistan, Esed'in gitmesini isteyen ülkelerin başında geliyor.

Arap Birliği'nde de söz sahibi olan ülkelerden biri olan Suudi Arabistan, G-20 Zirvesi'nde de ABD ve Türkiye gibi Suriye'ye sert cevap verilmesini isteyenlerden oldu.

Lübnan

Lübnan, Suriyeli mültecilerin sığındığı ülkelerin başında geliyor.

Ülkede Esed destekçileri ile karşıtları arasında bir çatışma var. Bu nedenle Suriye'de olaylar kızıştığından beri Lübnan'da da iç karışıklık devam ediyor.

Hizbullah, Lübnan'da Suriye'nin ve dolayısıyla Esed'in en büyük destekçisi durumunda.

Ülke içinde Sünniler ile Hizbullah arasındaki çatışmaların artmasının en önemli nedeni de Suriye konusundaki fikir ayrılığı.

Lübnan'ın Cenevre'de, Çin ve Rusya ile hareket etmesi beklenebilir.

Katar

ABD'nin muhtemel bir askeri müdahalesini destekleyeceğini ifade eden ülkelerden biri olan Katar, Suriye'deki muhaliflere destek veren ülkelerin başında geliyor.

Katar, kimyasal silah kullanımı sonrasında üslubunu sertleştiren ve Esed'in gitmesi gerektiğini dile getiren ülkelerin biri.

Ürdün

Yarım milyonu aşkın mülteciyi barındıran Ürdün, sınırlı bir askeri müdahaleye "evet" diyen ülkeler arasında.

Ürdün, Esed'in gitmesini istiyor.

Mısır

Darbeyle başa gelen Mısır yönetimi, Suriye'ye herhangi bir askeri müdahaleyi desteklemiyor.

Ülkenin darbeyle devrilen seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ise Suriye konusunda net bir tavır ortaya koymuş ve Suriye ile ilişkilerini kesmişti.

ABD ile iyi ilişkiler içinde olan Mısır'ın, Cenevre-2 görüşmelerinde alınacak kararlarda ABD'nin yanında yer alması beklenebilir.

İsviçre

BM İnsan Hakları Konseyi'nin de bulunduğu ve görüşmelere evsahipliği yapacak olan İsviçre, Suriye konusunda Esed'in işlediği insanlık suçları nedeniyle bir siyasi çözümün gerekli olduğuna inanan ülkeler arasında. Esed'in gitmesi gerektiğini savunan İsviçre, pozisyonunu da çoktan belirlemiş gibi.

İsveç

Ülkesinden kaçan 14 binden fazla Suriyeliye kapısını açan ve Türkiye'den sonra Avrupa'da en fazla Suriyeli sığınmacıyı barındıran İsveç, bu durumdan ve devamlı göç almasından dolayı rahatsız. Suriye'de acil siyasi çözüm isteyen İsveç, bunun da Esed baştayken olacağına inanmıyor.

İsveç, Cenevre-2 görüşmelerinde, Suriye'de siyasi değişim için bastıracak ülkeler arasında.

Kanada

ABD ile benzer bir yol izleyen Kanada, komşusuna nazaran daha sakin hareket ederek siyasi çözüm yanlısı bir politika izliyor.

Japonya

Suriye konusunda ABD ile ortak hareket eden Japonya, ülkede değişim isteyen tarafta yer alıyor.

Suriye hükümetine yaptırım uygulanmasını isteyen Japonya'nın, Cenevre görüşmelerindeki tavrı da belli.

Kuveyt

Suriye'de muhalifleri destekleyen ve mültecilere insani yardımlarını sürdüren Kuveyt, Cenevre-2 Konferansı'nda da Suriye hükümetinin karşısında yer alacak.

Esed yönetimiyle ekonomik ilişkilerini tamamen kesme noktasına gelen Kuveyt, Suriye'de siyasi değişim istiyor.

Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de Suriye konusunda hükümete yaptırım uygulanmasını istiyor.

BAE, kimyasal saldırıdan sonra üslubunu sertleştiren ülkeler arasında yer aldı.

Danimarka

Danimarka, Suriye hükümetine karşı tavrı ülkede kimyasal silah kullanıldıktan sonra sertleşen ülkeler arasında.

Suriye'nin kimyasal silahlarının yok edilmesi için gemi göndermeyi de planlayan Danimarka, askeri müdahaleyi de ilk gündeme geldiğinde desteklemişti.

İtalya

Suriye'ye askeri müdahaleye karşı çıkan İtalya, diğer taraftan Esed'in iktidarda kalmasını da istemiyor.

İran'ın da görüşmelere davet edilmesini isteyen İtalya, Cenevre-2 Konferansı'nda, AB'ye ters düşecek bir politika izlemesi beklenmiyor.

İspanya

Suriye'de askeri müdahaleye karşı çıkan, diğer taraftan da ülkedeki muhaliflerin silahlandırılmasını isteyen İspanya, Cenevre-2 Konferansı'nda muhaliflerin yanında yer alacak.

İç savaşın devam ettiği Suriye'de siyasi çözüm arayan İspanya'nın konferansta Esed karşıtı duruş sergilemesi bekleniyor.

Norveç

Norveç de Suriye hükümetine karşı tavrını ülkede kimyasal silah kullanıldıktan sonra sertleştiren ülkeler arasında.

Suriye'nin kimyasal silahlarının yok edilmesi için gemi göndermeyi de planlayan Norveç, Cenevre-2 görüşmelerinde Esed'in aleyhine bir politika izleyecek.

Cenevre-2 Konferansı'na katılacak Umman, Fas ve Endonezya'nın da Esed karşıtı politika izlemesi bekleniyor.

Irak

Suriye'deki iç karışıklıktan en fazla etkilenen ülkelerden biri olan Irak'ta, mezhep çatışmaları da bölgedeki istikrarsızlık nedeniyle arttı.

Askeri müdahale istemeyen ve soruna siyasi çözüm arayan Irak, İran'la da bazı noktalarda ortak hareket etmesinden dolayı soruna tarafsız kalmış ve net bir tavır belirleyememişti.

Irak'ın, Cenevre-2 görüşmelerinde de kararlarda taraf tutmayan bir yol izlemesi bekleniyor.

Irak dışında, Brezilya, Cezayir, Hindistan ve Güney Afrika da Suriye hükümetine karşı tavır almak istemeyen ve tarafsız politika izleyen ülkeler arasında. Cenevre-2 Konferansı'nda da bu ülkelerden çekimser duruş bekleniyor. - Cenevre